Sîpanê Xelatê
| Sîpanê Xelatê | |
|---|---|
| |
| Bilindayî | 4.058 m |
| Cih | Elcewaz-Xelat-Milazgir-Panos, Bakurê Kurdistanê |
| Koordînat | 38°55′00″Bk 42°49′00″Rh / 38.91667°Bk 42.81667°Rh |
|
Nexşeya cihan Bakurê Kurdistanê#Bidlîs
  Sîpanê Xelatê  Sîpanê Xelatê | |
| Cure | Stratovolkan |
| Çalakbûna dawî | Holosen |
Sîpanê Xelatê yan jî Çiyayê Sîpanê, yek ji çiyayên stratovolkanên Bakurê Kurdistanê ye ku bi bilindahiya 4.058 mêtreyê piştî Çiyayê Agiriyê û Çiyayê Cîloyê sêyem ji çiyayê herî bilindê Kurdistanê ye. Çiyayê Sîpanê li perava bakurê Gola Wanê bilind bûye û di çîroka mîtolojîk a Siyabend û Xecê derbas dibe ku li gorî mîtolojiyê her du evîndar li vî çiyayê mirin e. Ji ber çîroka Siyabend û Xecê Çiyayê Sîpanê di wêjeya kurdî de cihekî girîng digre.
Cîh
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Çiyayê Sîpanê li bakurê Gola Wanê ye û di navbera navçeyên Panos û Elcewazê de bilind dibe. Jibo rapelîna Çiyayê Sîpanê destûr ji aliyê rayedarên navçeya Elcewaz ve tê dayîn.
Taybetmendî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Li Çiyayê Sîpanê herî dawî di sala 8050yê p.z. de çalakiya volkanîkî pêk hatiye.[1] Piştî Çiyayê Agirî yê duyemîn çiyayê herî bilind a li Bakurê Kurdistanê ye û stratovolkana herî demdirêja razayî ya li Bakurê Kurdistanê ye.
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ "Global Volcanism Program | Süphan Dagi". Smithsonian Institution | Global Volcanism Program (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 10 kanûna pêşîn 2022.
Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Wêneyine Sîpanê Xelatê Girêdana arşîvê 2010-04-19 li ser Wayback Machine
- Çîyayê Sîpanê: Warê Sîyabend û Xecê
| Çiyayên herî bilind (4000 m û ber bi jorê ve) | Agiriyê Mezin (Ararat) (5137 m) · Qaş Mistara (4460 m) · Dînar (4409 m) · Qendîl (4356 m) · Kilunçî (4225 m) · Zerdekuh (4221 m) · Oştirankuh (4150 m) · Şah Şehîdan (4150 m) · Reşko (4135 m) · Cîlo (4116 m) · Gazînistan (4082 m) · Sîpanê Xelatê (4058 m) · Bin Rû (4000 m) · Pinbegall (4000 m) |    |
|---|---|---|
| Çiyayên bilind (4000-3000 m) | Heft Çeşme (3972 m) · Gerrih (3950 m) · Çihil Xişt (3950 m) · Heştad (3906 m) · Mîlî (3903 m) · Qalî Kuh (3901 m) · Agiriya Biçûk (3896 m) · Orta (3866 m) · Hezar Derrih (3862 m) · Kelar (3832 m) · Mor (Morr) (3807 m) · Qadîkuh (3800 m) · Weng (3800 m) · Herra (3800 m) · Sat (3794 m) · Qeredax (3752 m) · Belîş (3750 m) · Hesarî Rostê (3727 m) · Mîr (3724 m) · Siltan Eqzetû (3720 m) · Şêx Hemze (3710 m) · Minar (3701 m) · Başeq (3684 m) · Xurde (3676 m) · Espîrîz (3668 m) · Rîg (3661 m) · Tendûrek (3660 m) · Ewrînî Mezin (3650 m) · Gerîn (3645 m) · Çurrû (3635 m) · Bextiyar Şehab (3634 m) · Zerab (3625 m) · Salldarrun (3621 m) · Berdespî (3620 m) · Mungeşt (3613 m) · Berdereş (3608 m) · Derereş (3608 m) · Sumbul (3607 m) · Hellgurd (3607 m) · Mîşperwer (3606 m) · Egur (3596 m) · Şehîdan (3579 m) · Siyahkuh (3578 m) · Miwarit Baş Aladax (3510 m) · Ehmed Dilêre (3550 m) · Keşîş (3549 m) · Artoşt (Çadîr) (3537 m) · Arnas (Qeçiçe) (3537 m) · Çallkellax (3531 m) · Sebizkû (3527 m) · Buzmergsîr (3520 m) · Temender (3520 m) · Lîs (3520 m) · Wirrlagedîxî (3515 m) · Kîkî Nû (3512 m) · Serê Mirad (Aladax) (3510 m) · Xezeb (3505 m) · Heso Beşîr (3503 m) · Dallan (3492 m) · Herewîldaxî (3488 m) · Herawîl (Yayxît) (3486 m) · Bozî Sîna (3480 m) · Leçen (3479 m) · Bereyezdih (3479 m) · Qendîl (3468 m) · Gare (Qeredax) (3460 m) · Mafarun (3459 m) · Qarlî (3453 m) · Derrihdan (3450 m) · Siyahkuh (3450 m) · Kosey Mezin (3433 m) · Mere (3421 m) · Ewrînî Biçûk (3417 m) · Nîl (3415 m) · Mîkele Casûs (Mukus) (3414 m) · Mengene (3412 m) · Dalanik (3402 m) · Suxtih (3400 m) · Dalampirrs (3400 m) · Mesnabad (3395 m) · Sat (Samdî) (3394 m) · Şaho (3390 m) · Kosedax (3453 m) · Perro (3357 m) · Paltokan (3271 m) | |
| Çiyayên navîn (3000-2000 m) | Aydin (2973 m) · Şewant (2970 m) · Nemrûd (2948 m) · Çutele (Aqçeqere) (2940 m) · Kumana Hasan (2927 m) · Şaytan (2913 m) · Kavakî (Tosîk) (2904 m) · Ziyaret (2887 m) · Şeqşeq (2858 m) · Kebîrkuh (2790 m) · Kunekotir (2692 m) · Pîremegrûn (2620 m) · Karûx (2560 m) · Butîn (2534 m) · Manişt (2429 m) · Karer (2373 m) · Çavreş (2246 m) · Cûdî (2.114 m)[çavkanî hewce ye] | |
| Çiyayên nizim (2000-1000 m) | ||
| Çiyayên herî nizim (ji 1000 m kêmtir) | ||
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |