Sarayevo
Sarayevo
Sarajevo  | |
|---|---|
| Sarajevo | |
 | |
 Ala  Mertal | |
Sarayevo li ser nexşeyê | |
  Sarayevo | |
| Koordînat: 43°51'23"Bk, 18°24'47"Rh | |
| Dûgel |  Bosniya û Herzegovîna |
| Beşa îdarî |
|
| Paytexta |
|
| Dema avabûnê | 1462 |
| Rêvebir | |
| • Şaredar | Benjamina Karić (2021–) |
| Rûerd | |
| • Giştî |
|
| • Bilindahî | 518 ±1 m |
| Gelhe | 275.524 (2013) |
| Koda telefonê | 033 |
| Malper | www |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre | |
Sarayevo (bi bosnî: Sarajevo; bi krilî: Сарајево) paytextê Bosniya û Herzegovîna, Federasyona Bosniya û Herzegovina ( Federacija Bosne i Hercegovine, FBiH), û Kantona Sarayevoyê e. Li bajêr 291.422 kês pêk têne û li valagehê mezin 555.000 kês in. Başûrê-rojhilata bajêr Istočno ji hêla îdariya Komara serbî de ye.
Di sala 1238/39an de li ser avakirina Katedrala Saint Peter di belgeya Padişahiya Kroatî û Mecarî Béla IV cara yekem behsa rûniştgeheke slavî ya bi navê Vrhbosna hatiye kirin.[1] Ji sala 1463an pê ve, bi destpêka desthilatdariya Osmanî ya di bin destê Isa-Beg Ishakoviç, bosnakî ku bû misilman, bajar berfireh bû. Di dawiya sedsala 15an de, walîyekî tirk li qiraxa Miljacka rûniştgeha xwe ava kir. Demek şûnda, bajarê Saraybosnû an Bosna Serai ku zû geş dibû, navê wê Sarayê (qesra tirkan) lê kirin. Têgeha Seraglio jî bi sarây an jî saray ova ya tirkî re têkildar e.[2]
Di Împeratoriya Osmanî de Sarajevo ji sala 1850an vir ve paytexta parêzgeha Bosniyayê bû. Di sala 1878an de bajar û tevahiya welêt ji hêla Monarşiya Awistirya-Macaristanê ve hate dagirkirin.[1]
Di 28ê Hezîrana 1914an de, bajar bû qada hewla kuştina Archduke Franz Ferdinand û jina wî ya binav Sophie, ku yek ji sedemên sereke yên Şerê Cîhanê yê Yekem bû. Piştî sala 1918an, Sarajevo bi Bosniyayê re ket Padîşahiya Serbî, Kroat û Slovenî.[3]
Di dema Şerê Cîhanê yê Duyemîn de, Bosniya beşek ji dewleta serbixwe ya Kroatya bû. Ji sala 1941 heta 6ê nîsana 1945, Villa Luburić li Sarajevoyê veguherî kampa înfaz û îdamê, ku tê de bi sedan Serb û Cihûyan ji aliyê Ûstaşayê faşîst ve hatin binçavkirin, îşkencekirin û kuştin.[3] Piştî hilweşîna dewleta Ustaşa û dawiya Şerê Cîhanê yê Duyemîn, Sarajevo di sala 1945an de bû paytexta komara Bosniya û Herzegovîna ya di nav yekitiya Yugoslavyayê de.[1]
Yek ji bûyerên herî girîng ên serdema Yugoslavyayê Olîmpiyadên Zivistanê yên sala 1984an bû, ku li çiyayên derdora bajêr pêk hat û bala Sarajevoyê li seranserê cîhanê kişand.[4] Piştî ragihandina serxwebûnê piştî perçebûna Yugoslavyayê, Sarajevo bû paytexta dewleta serwer a Bosniya û Herzegovina. Demekî piştî ragihandina serxwebûnê, li Bosniyayê şerê sê salan dest pê kir.[5][4]
Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- ↑ a b c academic.oup.com https://academic.oup.com/crawlprevention/governor?content=%2fpages%2fop-migration-welcome. Roja wergirtinê: 7 îlon 2023.
{{cite web}}: Parametreya|title=kêm an vala ye (alîkarî) - ↑ Vacations, Insight (12 tîrmeh 2023). "The fascinating history of Sarajevo you'll discover with Local Expert Samra". Insight Vacations (bi American English). Roja wergirtinê: 7 îlon 2023.
- ↑ a b "Muhamed Hadzijahic, Muslimanske Rezolucije 1941 | PDF". Scribd (bi elmanî). Roja wergirtinê: 7 îlon 2023.
- ↑ a b "Timeline: A short history of Sarajevo and region". Los Angeles Times (bi American English). 25 tîrmeh 2014. Roja wergirtinê: 7 îlon 2023.
- ↑ kami (19 sibat 2015). "Tragic Sarajevo history". Kami and the Rest of the World (bi American English). Roja wergirtinê: 7 îlon 2023.
Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
 | Ev gotara li ser bajarekî şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |