Wîdad Akreyî

Wîdad Akreyî
Jidayikbûn	1969 Akrê , Başûrê Kurdistanê
Esil	Kurd
Hevwelatî	Danîmarka
Perwerde	Zanîngeha Selahedînê
Pîşe	Çalakvana mafên mirovan, ramyar, nivîskar, romannivîs
Sedema navdarbûnê	Çalakvana mafên mirovan, aştî û dadmendiyê, nivîskar, Peymana Bazirganiya Çekan, Daxuyaniya Pêbendbûnê ya Neteweyên Yekbûyî ji bo bidawîkirina stema zayendî di pevçûnan de, biryara Neteweyên Yekbûyî 2117
Xelat	Xelata Aştiyê li ser Erdê Xelata Aştiyê ya Navneteweyî ya Pfeffer Medalya Şaredariya Davenportê Xelata Lihevanîna Jinan Xelata taybetî ji bo pira cûdahiya di navbera çandan de.
Malper	widad.org
biguhêre

Wîdad Akreyî pispora tenduristiyê û çalakvana mafên mirovan a Kurd e. Wê rêxistina mafên mirovan Defend International damezirandiye û nivîskara çend pirtûkan e li ser mijarên tenduristiyê û mafên mirovan . Akreyî bawernameya masterê di warê genetîkê de û doktorayê di warê tenduristî û epidemiolojiya navneteweyî de wergirtiye.

Binpêkirina mafên mirovan ku di dema êrîşa xwehermenda Iraqê ya li dijî kurdan di sala 1974an de û herwiha di dema komkujiya Enfalê de rû da, tê pê deranîn ku jiyana wê bibandor kiriye. Ew wekî yek ji xelatgirên Xelata Aştiyê ya Civaka Lihevhatinê hate navnîş kirin, ku ew wekî "aştîxwazek eşkere" û "yekemîn jina ciwan a bi eslê xwe rojhilata navîn" hate binav kirin ku li dijî bazirganiya neqanûnî ya çekên piçûk û çekên sivik , stema li ser bingeha zayendî, bêçekkirina kîmyewî û biyolojîkî , bêçekkirina kevneşopî û ewlehiya navneteweyî xwe xurt dike . Akreyî di sala 2013’an de ji aliyê Rêxistina Netewî ya Nifşên Pêşerojê ve bi “Xelata Taybet a Pireya Xeza Di Navbera Şaristanan de” ji bo keda wî ya giranbuha ji mirovatiyê re bi afirandina çanda jiyana hevbeş, wergirt. Dema ku wê di sala 2014’an de Xelata Aştiyê ya Navneteweyî ya Pfeffer wergirt, wê diyarî niştecihên Kobanê û Şengalê û xirîstiyanên bindest li rojhilata navîn ê kir. Di sala 2017an de, wê madalyaya şaredariya Davenport û Xelata Aştiyê li ser Erdê ji bo "pabendbûna wê ya fedakar ji mafên mirovan re ji bo her kesî" hate xelat kirin. Di sala 2018an de, wê Xelata Navneteweyî ya Simply Woman Harmony wergirt ji ber ku jiyana xwe ji bo parastina mafên mirovan terxan kir, û di sala 2020 de ew wekî jina sala 2020 hate hilbijartin.

Jînenîgarî

Akreyî di sala 1969 malbateke laîk de li bajarê Akrê ya Başûrê Kurdistanê ji dayik bûye .Di destpêka xwe û ciwaniya xwe de, wê li dijî her hewldana endamên Partiya Baas ku baweriya wê bi dest bixe û bibe endam, li ber xwe da û ev yek jî bû sedem ku demekê ew bikeve lîsteya reş.

Di sala 1986an de diçe Hewlêrê û li Zanîngeha Selahedînê beşa endezyariya şaristaniyê bi beşê çêkirina rê û pireyan dixwîne.Di sala 1988an de ew bi dizî beşdarî belgekirina êşkence û binpêkirinên din ên mafên mirovan li seranserê Iraqê bû.Salek şûnda, ew bi awayekî ramyarî beşdarî gelek têkoşînên mafên mirovan, aştî, dadmendiya civakî, rêveberiya demokratîk û lihevhatina nijadî bû.Parêzgeriya wê ya li dijî desthilatdariyê û rexnekirina wê ya li ser bikaranîna hêza zêde ya li dijî sivîlan ne bê rîsk û metirsî bû li ser jiyana wê û endamên malbata wê.Piştî komkujiya Enfalê wê hê zêdetir di nava van pirsgirêkan de xwe xurt kir.Digel demên dijwar, wê di sala 1990an de destûrnameya Bekeloriyosa zanistê qedand.

Piştî Şerê Kendavê yê yekem, dema ku rejîma Iraqê bi êrîşeke bihara 1991an ve herêma Kurdistanê bi dest xist, ew neçar ma ku welatê xwe biterikîne.

Akreyî li dîasporayê bawernameya masterê di warê genetîk û genomîk de û doktoraya xwe di warê tenduristîya cîhanî û epîdemîolojiya şêrpenceyê de wergirt. Ew wekî genetîknasek nexweşxaneyî xebitî û li ser nexweşiyên rakendî lêkolîn kir.

Akreyî hev-damezrênera Defend International e, rêxistineke nehikûmî ye ku erka wê "bersivdana binpêkirinên giran ên mafên mirovan û zagona mirovî ya navneteweyî ye, çavdêrîkirina cîbicîkirina tedbîrên pêşîlêgirtinê yên bi armanca bidawîkirina bêcezakirina sûcdaran, pêkanîna lêkolînên bijîşkî ye ku dikare bi awayekî rasterast an nerasterast tenduristiya civakan baştir bike û bi têkiliyên çandî û dîplomasiyê aştî û demokrasiyê pêş bixe.”