Cemal Ebdul Nasir

Cemal Ebdul Nasir
Cemal Ebdul Nasir, sal 1968
Navê rastî	جمال عبد الناصر
Jidayikbûn	15 Çile 1918 Bakos, Alexandria, Siltanata Misirê
Mirin	28 Îlon 1970 Qahîre, Komara Erebî ya Yekbûyî
Sedema mirinê	Krîza dil(Sedemên sirûştî)
Cihê goristanê	Gamal Abdel Nasser Mosque
Esil	Misirî, ereb
Hevwelatî	Misir
Perwerde	Zanîngeha Qahîreyê Egyptian Military College
Pîşe	Serokê misirê yê herî populer
Salên çalak	Ji 23 Hezîran 1956 heya 28ê Îlonê 1970
Meqam	President of Egypt (1956–1970) Prime Minister of Egypt (1967–1970) seroka/ê Rêxistina ji bo Yekîtiya Afrîkayê (1964–1965) Sekreterê Giştî yê Non-Aligned Movement (1964–1970) Prime Minister of Egypt (1954–1954)
Partiya Siyasî	Pan-ereb, antî-emperiyalîst, sosyalîst
Hevjîn	Tahia Kazem (1944–1970)
Zarok	Khalid Abdel Nasser Mona Gamal Abdel Nasser
Xizm	Ashraf Marwan (son-in-law) Jamal Marwan (daughter's son)
Xelat	Order of Lenin Hero of the Soviet Union Order of the Companions of O. R. Tambo Order of the Nile Order of the Crown of the Realm
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Cemal Ebdul Nasir Hussein (jdb. 15ê kanûna paşîn a 1918an - m. 28ê îlona 1970an) siyasetmedarekî misirî bû ku ji sala 1954an heta mirina xwe di sala 1970an de weke serokê duyemîn ê Misirê kar kir. Nasir pêşengiya şoreşa Misrê ya 1952an kir û sala pêş de reformên axê yên berfireh da destpêkirin. Piştî ku di sala 1954an de ji aliyê endamekî Birayên Misilman ve li dijî wî hewl hat dayîn, rêxistinê şikand, Serok Mohamed Neguib xiste hepsa malê û dest bi wezîfeya rêveberiyê kir. Di hezîrana 1956an de bi fermî wek serok hat hilbijartin.

Popularîteya Nasir li Misir û cîhana erebî piştî netewebûna wî ya Şirketa Kanala Suezê û serkeftina wî ya siyasî di Krîza Suezê ya paşerojê de, ku li Misrê bi navê Êrişa Sê alî tê zanîn, bilind bû. Bangên ji bo yekitiya pan-erebî di bin serokatiya wî de zêde bûn, ku bi avakirina Komara Erebî ya Yekbûyî ya bi Sûriyê re ji sala 1958an heta 1961ê bi dawî bû. Di 1962an de, Nasir dest bi rêze tedbîrên mezin ên sosyalîst û reformên nûjenkirinê li Misrê kir. Tevî şikestinên ji bo doza wî ya pan-erebîst, di sala 1963an de alîgirên Nasir li gelek welatên erebî bûn desthilatdar, lê ew ket nav Şerê Navxweyî yê Bakurê Yemenê, û di dawiyê de Şerê Sar ê Erebî jî. Wî di adara 1965an de piştî ku dijberên wî yên siyasî ji bernamzetiyê hatin qedexekirin dest bi gera xwe ya duyemîn a serokatiyê kir. Piştî têkçûna Misirê ji hêla Îsraêlê di Şerê Şeş Rojan a 1967an de, Nasir îstifa kir, lê ew vegeriya ser kar piştî xwenîşandanên gel ku banga vegerandina wî kirin. Di sala 1968an de, Nasir xwe wek serokwezîr tayîn kir, ji bo vegerandina Nîvgirava Sîna ya ji hêla Îsraêlê ve hatî dagirkirin dest pê kir, dest bi pêvajoyek bêpolîtîzekirina artêşê kir, û komeke reformên lîberalîzekirina siyasî derxist. Di sala 1970an de piştî bidawîbûna civîna Yekîtiya Ereban, Nasir krîza dil derbas kir û mir. Cenazeyê wî li Qahîreyê pênc heta şeş mîlyon şînî kişand, û bû sedema derketina xemgîniyê li seranserê cîhana erebî.

Nasir di cîhana erebî de kesayetek sembolîk dimîne, nemaze ji ber gavên wî yên ber bi dadmendiya civakî û yekitiya ereban, siyasetên wî yên nûjenkirinê, û hewildanên wî yên dijî emperyalîstan. Serokatiya wî jî handan û hevdem bû bi geşbûna çandî ya Misrê re, û destpêkirina projeyên mezin ên pîşesaziyê, di nav de Bendava Aswan, û bajarê Helwan. Dijberên Nasir otorîterîzma wî, binpêkirinên wî yên mafên mirovan, û serdestiya artêşê li ser saziyên sivîl ên ku serdema wî diyar dikin, rexne dikin, li Misirê şêwazek serweriya leşkerî û dîktatorî saz kirin, ku heya roja îro, hema bêje bênavber berdewam kiriye.