Dîlokî (devok)

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
(Ji Dilokî hat beralîkirin)
Devoka Dilokî
Kurmancî
Welatên lê tê axaftin  Tirkiye
Herêm Enteb, Kilîs
Axiverên zimanê zikmakî
Malbata zimanî Zimanên hind û ewropî
Şiklê kevn
Kodên zimanî
ISO 639-3

Dilokî devoka di herêmê Enteb û Kilîs hatin diaxive. Ev devok bi devoka Rihayî pir nezîk e û bi ev devok ji zimanê erebî pir peyvan derbas bû.

Peyv[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Peyvên yekem ji bo devokê Dilokî, peyvên duyem ji bo kurmanciya standardî ye.

 Peyv
  • Çitorî: Çawanî (Nasılsın)
  • Çitor: Çawa (Nasıl)
  • Çira: Çima (Neden)
  • Key: Kengê (Ne zaman)
  • Kam: Kijan (Hangisi)
  • Ewro: Îro (Bugün)
  • În: Ev (Bu)
  • Eme: Em (Biz)
  • Şima: Hûn (Siz)
  • Ewan (Onlar)
  • Belî: Erê (Evet)
  • Pes: Wiha (Bu yüzden)
  • Nîne: Tinne (Yok)
  • Xêylî/Pir: Pir (Çok)
  • Seg: Kuçik, se, seg (Köpek)
  • Şî: Tişt, bi soranî şit (Şey)
  • Şuxul: Xebat (Meslek)
  • Medrese: Dibistan, medrese (Okul)
  • Telebe: Xwendkar, telebe (Öğrenci)
  • Muellim: Mamoste (Öğretmen)
  • Miyan: Navîn (Orta)
  • Li beyn: Li navber (Arasında)
  • Îşq: Evîn (Aşk)
  • Nexme: Stran (Şarkı)
  • Mexrîb: Rojava (Batı)
  • Meşrîq: Rojava (Doğu)
  • Şîmal: Bakûr (Kuzey)
  • Cenûb: Başûr (Güney)
  • Xoş: Xweş (Hoş)
  • Xuda: Xwedê (Allah,Huda)
  • Xo: Xwe (Kendisi)
  • Xuşk: Xwişk (Kız kardeş)
  • Kelîme: Peyv (Kelime)
  • Xeber: Nûçe, xeber (Haber)
  • Kitab: Pirtûk (Kitap)
  • Sahîfe: Rûpel (Sayfa)
  • Mewzû: Konu
  • Çakû: Kêr (Bıçak)
  • Narast: Çewt, nerast (Yanlış)
  • Kezzeb: Derewîn (Yalan)
  • Bazî: Listik (Oyun)
  • Hayat: Jiyan,jîn (Hayat)
  • Pisir: Zarok (Çocuk)
  • Cebel: Çiya (Dağ)
  • Teyyare: Firok (Uçak)
  • Seyyare: Otomobîl (Araba)
  • Zîba: Rind (Güzel)
  • Qise: Çîrok (Hikaye)
  • Şîwe: Devok (Şive)
  • Şeher: Bajar (Şehir)
  • Gowre: Mezîn (Büyük)
  • Heme/Kullî: Hemû (Hepsi)
  • Asbab/Libas: Kiras (Elbise)
  • Muhim: Giring (Önemli)
  • Husûsî: Taybet (Özel)
  • Cê: Cih (Yer)
  • Misl: Wek (Gibi)
  • Sabah: Beyanî (Sabah)
  • Zuhr: Nîvroj (Öğle)
  • Şam/Mesa: Êwar (Akşam)
  • Xab: Xew (Uyku)
  • Kiç: Keç (Kız)
  • Kurî min/Kurim: Kurê min (Oğlum)
  • Kiçî min/Kiçim: Keça min (Kızım)

Lêker[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

 Lêker
  • Fiil: Lêker (Fiil)
  • Qise kirin/Deng kirin: Axiftin (Konuşmak)
  • Awerdin; Biar: Anin (Getirmek)
  • Kitabî biar: Pirtûk biane (Kitabı getir)
  • Zedin; Bizen: Lêxistin (Vurmak)
  • Xastin; bixaz: Helatin (Kalkmak)
  • Bazî kirin: Listin (Oynamak)
  • Niştin; bine: Rûniştin (Oturmak)
  • Nûştin; binûs (Yazmak)
  • Kenar çûn: Derbas çûn
  • Xondin; bixon: Xwendin (Okumak)
  • Xordin; bixo: Xwerin (Yemek)
  • Gotin; bigû: Gotin (Söylemek)
  • Xoftin; bixob: Xewîn (Uyumak)
  • Biyar bûn: Şiyar bûn (Uyanma)
  • Peyam dan: Şandin (Göndermek)
  • İntixab kirin: Jartin (Seçmek)
  • Teğyîr kirin: Guhertin (Değiştirmek)
  • İbtida kirin: Destpê kirin (Başlamak)
  • Muhafaza kirin: Parastin (Korumak)
  • İstimal kirin: Bikaranîn (Kullanmak)
  • Yad kirin: Ji bîr bûn (Hatırlamak)
  • Yad girtin: Ferbûn (Öğrenmek)
  • Ders kirin: Ferkirin (Öğretmek)
  • Xilas bûn: Qedîn (Bitmek)
  • Xilas kirin: Qedandin (Bitirmek)
  • İntizar kirin: Sekandin (Beklemek)
  • İzaf kirin: Zêde kirin (Eklemek)

Nimûneya axiftin[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Selam biraderem. Nawım ....e. Ez di Enteb dijim. Ez zimanani Kurmancî û Turkî mizanım. Lêkin niha di zimani Kurmancî qıse dikim. Enteb di Cenûbî Turkiya yek şehre. În şeher xêyli gowreye. Teqrîben di Enteb dû milyon nefer dije. Ayzen di în şeher bi Sûriya xêyli nezîke. Pes niha bi în şeher ji Sûriya xêyli mültecî köç dike.

Bi Kurmanciya standardî: Silav birayê min. Navê min Azad e. Ez li Entebê dijim. Ez zimanên Kurmancî û Tirkî dizanim. Lêbelê niha bi zimanê Kurmancî diaxivim. Enteb di Başûrê Tirkiyê de bajarek e. Ev bajar pir mezin e. Kêm-zêde li Entebê du milyon kes dijî. Wekî din ev bajar bi Sûriyê ve pir nêzîk e. Niha ji vî bajarî re ji Sûriyê pir penaber koç dike.