Edîb Çelkî
 |
Edîb Çelkî nivîskar û helbestvanekî kurd e ku di 15'ê gulana 1957'ê li gundê Çelkî (girêdayî bi qeza Amêdiyê, parêzgeha Dihokê, Başûrê Kurdistanê) di binemaleka ol û ayînî da peyda bûye.
Wî xandina destpêkê li Dihokê û Kolîca Şerîetê li zanîngeha Bexdayê li sala 1982'ê bi dawî aniye. Li sala dawiyê li zanîngehê, li 27.02.1982 - 10.5.1982'ê, bo heyama 72 rojan, guneha harîkariyê digel Şoreşa Kurdî, bi destên rejîma Bexdayê hatgirtin. Li payîza 1982'ê çû nav rêzên Şoreşa Kurdî da û her ji sala 1982'ê heta sala 1995'ê pêşmerge bû û di gelek çalakî û karên Şoreşa Kurdî da pişikdar bûye.
Ji sala 1995'ê heta niha li welatê Almanya binecih dibe.
Endambûna wî li Êketiya Nivîserên Kurd/Dihok
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Li sala 1979'ê dest bi nivîsîna helbestê kirye. Li sala 1980'ê û heta vêga endamê Êketiya Nivîserên Kurd e û li pahîza 1991'ê li kongira raperînê li Şeqlawe, bûye endamê desteya giştî ya rêveberiya êketiyê.
Dîwanên wî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Her wisa li nav şoreşê jî, li sala 1989'ê êk ji damezrînerên komela Nivîskarên Kurdistanê bû, piştî hevgirtina wê Êketya Nivîskarên Kurdistanê bû endamê destiya wê jî. Gelek nivîsîn û vekolînên wî bi kurdî û erebî belav bûne û li behare 1989'ê êkemîn dîwana wî ya helbesta ya bi navê Şevstiranên zêy belav bû û di sala 2010'ê duymîn dîwana wî ya helbesta ya bi navê Dara çil awaz belav bû.
Her wisa Edîb Çelkî, bi sedan helbest nivîsandine,wek:Beyta Laliş, Şivanê Garey, Dilber Pêlistank, Jin Jiyane û gelekêt din dane hunermendêt kurd êt mezin, wekî Hesen Şerîf, Zekeriya Ebdulah, Hanî, Çopî Fetah, Eyub Alî, Narîn Feqe, Sîpan Xelat, Loka Zahir û gelekêt din...
Nimûneyek ji helbestên wî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre](Têlînaz) Şîrîn peyvî hingivînî Têlînaz
Hey hey Têlînaz hey hey Têlînaz
Hîvî û awaz û evînî gerdengaz
Hey hey gerdengaz hey hey gerdengaz
Hey hey Têlînaz Têlînaz Têlînaz
Hey hey gerdengaz gerde gaz gerdengaz
(Serbend)
Berî bi çav te bibînim Têlînaz
Ez ji te ra har û dînim gerdengaz
Kengî dê hême wan rwîya Têlînaz
Lêv xemrîya cût hurmîya gerdengaz
Şîlan û gula baxanî Têlînaz
Kêş û tirazya peyvanî gedrengaz
Edîb Çelkî
Hannover : Buhara 2002 ê
(Şivanê gare) Hizirnekey dê lê mînî
Her dê xewna pêvebînî
Serê Garey her avake
Tu warê min naçerînî
(Benda êkê)
Wan telara wan olîya
Dê keme çal bo berwîya
Xoş mixelin bo pezê min
Xoş qwînaxin bo bêrîya
(Benda duyê) Her çêke bo me pîlana
Dê agehdarkem şivana
Rêvas gazdiket : Ez û tu
Pêkve naçî çi dîwana
(Benda siyê)
Çi Eskender çi Zeynefûn
Berî te l’ vêre peydabûn
Welatê me lêbû agir
Hemû tevda revîn û çûn
(Serbend)
Beyta Laliş
Hatim Lalişê mendehoş
Ev biheşta pirr nor û xoş
Li ber dergehê Şêxadî
Bûm derwêşekî xirqepûş
Kanya spî muhra pakî ye
Berat, tuberrk û çakî ye
Laliş rewşa welatê min
Kevne warê vî xakî ye
Beramber stûna miraza
Min dest bilindkir daxwaza
Welatê min reha bikey
Ji ejdehak û şerrxwaza
Zorî û sitem sal û zeman
Derbasbûn heftê û du Ferman
Kes nekarî me windaket
Me parastin ol û ziman
Parastin koltorê kurdan
Şêx Fexr û Dawidê Derman
Xidr û Hesed û Pisê Cem
Derwêş û Pîr reşê Heyran
Cilên me spî, xafika sûr
Zere agir, roj mah û nor
Keske bihar, sersala me
Ala Kurdistan hildin jor
Hannover. Bihara 1996 ê