Ezîzê Gerdenzerî

Ezîzê Gerdenzerî
Ezîzê Gerdenzerî
Jidayikbûn	1945
Pîşe	Nivîskar ;
	biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Ezîzê Gerdenzerî (Ezîzê îsko Gerdenzerî, Şaliko Amirian, bi ermenî: Շալիկո Ամիրյան), di sala 1945an de li bajarê Tiblîsî yê komara Gurcistanê ji dayîk bûye, yek ji helbestvan, dramanûs, wergêr û nivîskarekî, kurd yê ji Ermenistanê ye. Bi xwe bijîşk e, doktorê zaniyariyê ye û niha li Danîmarkê dijî.

Jiyan

Dr. Ezîzê Gerdenzerî di sala 1948 an de malbata wî koçberê Ermenistanê dibe û zaroktiya wî ji wir dest pê dike. Li Ermenistanê li gundê êzîdiyan Dêrîkê (navê berê Cercerîs) a navçeya Elegezê mezin dibe. Sala 1964 an de li zanîngeha bijîşkiyê ya Rewanê dest bi perwerdehiyê dike. Sala 1970 î bidawî dike û diçe bajarê Çîmkenda Qazaxistanê. Di warê şîrûrjiyê de dibe doktorekî navdar. Di sala 1978 an de li bajarê Almatiyê têza (disertasyona) doktoriyê diparêze û Komîsyona Berz ya Atestatyonê li Moskovê nave doktorê ulmê bijîşkiyê pêşkêşî wî dike.

Di sala 1981 ê de vedigere Ermenistanê û bi qasî du salan li zanîngeha bijîşkiyê ya komarê de dersdariyê dike. Di nava salên 1983 - 2002 an de li Enstîtuya Rewanê ya proktolojiyê de wekî nişterger û şîrûrg kar dike û dibe gerînendeyê beşa pejirandina nexwêşan û diyagnostîkê. Gelek nivîsarên zanistî diweşîne.

Ji sala 1960'î dest bi weşandina helbestên kurdî dike û helbestên wî di rojnameya Riya Teze de tên weşandin. Sala 1968 an de pirtûka wî ya helbestan, Kilîta Dil bi bîryara Yekîtiya Nivîskarên Kurd di sala 1968'î de diviyabû bihata çap kirin, lê sala 1983 an tê çap kirin. Di almanaxa kurdî ya bi navê Bihara Teze, ku li Ermenistanê çap dibû de, gelek helbestên wî hatina weşandin. Wisa jî wî roman, şanoname, novêl nivîsîne. di sala 1990 î de li Ermenistanê romana nivîskar ya bi navê Fîncana Ferfûrî tê weşandinê. Şanonameya nivîskar Zarîna Çiya wek pirtûk di sala 1989 an de li Yêrêvanê tê çap kirinê. Di sala 1990î de derhênarê kurd Mirazê Ûzo wê berhemê dike şano, li Tiyatroya Kurdî ya Tbîlîsê de pêşkêşi temaşevana dike û bi destî Enstîtuya Kurdî ya Parîsê, bi xemxuriya serokê enstîtuyê, doktor Kendal Nezan Zarîna çiya dibe vîdeo film. Di Sala 1996 an de pirtûka wî Gelavêj çap dibe. Di sala 2012 an de pirtûka nivîskar bi navê Hezkirina Qedexe û pirtûka nivîskarê Danîmarkayê yê bi navûdeng Hans Christian Andersen Çîrok û Serpêhatî bi zimanê kurdî; wergêr Ezîzê Gerdenzerî, Weşanxana DOZê çap kiriye.Sala 2015 an pirtûka nivîskar bi navê Fîncana Ferfûrî(roman) bi tîpên latînî, ji aliyê Weşanxana Lîs a Amedê tê weşandin. Sala 2017 an pirtûka nivîskar ya wergerên ji danîmarkî: Ludvig Holberg, Jeppeyê li Serê Çîyê, ji aliyê Weşanxana Lîs a Amedê ve tê weşandin. Sala 2018 an 5 pirtûkên nivîskar li Yêrêvanê ronahî dibînin: 1. Çîyayê Şengalê(romana dîrokî), Yêrêvan, Spica - 2018, 460 rûpel. 2.Sûrên û Bîco(novêl û serpêhatî), Yêrêvan, Spica - 2018, 72 rûpel.

Hin ji berhemên Gerdenzerî (bi kurdî û danîmarkî)

Kilîta dil (pirtûk, helbest) – Hjerte nøgle (lyrik),Bihara teze 2, berhevok ( Nyt forår 2, samling bog ),Sovetakan groch ( Sovjetisk forfatter ), Yerevan-1983. Ev pirtûk bi biryara Yekîtiya Nivîskarên Kurd sala 1968'î diviyabû bihata çapkirin.
Zarîna çiya (pirtûk, şanoname) – Bjerger Sørgesang ( drama ). Det kulturministerium forlaget., Yerevan – 1989.
Zarîna çiya (şano,fîlm) – Berger Sørgesang ( videobåndoptager ). Det kurdisk institut i Paris. Paris – 1990. Ev şano di sala 1990 û 1998'î şanoya Kurdî li Tiblîsê yê de tê pêşkêşkirin
Fîncana ferfurî (pirtûk, roman) – Porcelæns kop ( roman ) . Chorhrdain groch ( Råds – Sovjetisk forfatter ), Yerevan – 1990
Gêlavêj (pirtûk, eserên bijarte; romana Bingeh, 8 çîrok, du şanoname - Gêlavêj û Xanê çengzêrîn) - Venus (samlede skrifter ). Parujr Sevak, Yerevan – 1996.
Serenada evîntiye ( poem ). Bihara teze 1, berhevok ( nyt forår 1, samling bog ). Sovetakan groch ( Sovjetisk forfatter ), Yerevan – 1982.
Poesie. Bihara teze 3, berhevok ( Nyt forår 3, samling bog ). Sovetakan groch ( Sovjetisk forfatter ), Yerevan – 1984.
Poesie. Bihara teze 4, berhevok ( Nyt forår 4, samling bog ). Sovetakan groch ( Sovjetisk forfatter ), Yerevan –1985.
Poesie. Bihara teze 5, berhevok ( Nyt forår 5, samling bog ). Sovetakan groch ( Sovjetisk forfatter ), Yerevan – 1986.
Dewata bê def ( Novêl )- Brylluppet uden musik ( Novelle ). Bihar 6, berhevok ( Forår 6, samling bog ). Sovetakan groch ( Sovjetisk forfatter ), Yerevan – 1987.
Qewmandin ji emrê çivikê ( çîrok ) – Begivenhed ved fuglet livs (eventyr ), Çalo û Hirço (çîrok ) – Tjalo og Hirtjo ( eventyr ). Bahar 8, berevok ( Forår 8, samling bog ). Sovetakan groch ( Sovjetisk forfatter ), Yerevan – 1989.
Helbest, werger bi zimanê ermenî. Poesie ( oversættelserne fra kurdisk til armenisk ). Apaga bjisjk, Yerevan – 1968.
Helbest, werger bi rûsî. Poesie ( oversættelserne fra kurdisk til russisk ). Yujni Kazaxstan, Sjimkent – 1981.
Helbest û çîrok (Zimanê çiya) bi almanî. Digt og eventyr ( oversættelserne fra kurdisk til tysk ). Die literaturen der völker kaukasiens, Reichert Verlag Wiesbaden – 2003.
Hezkirina qedexe(pirtûk, eserên bijarte; romana Solên zêrîn, novêl û serpêhatî). Forbudt kærlighed (samlede skrifter). Doz forlaget), Istambul-2012.
H. C. Andersen, Çîrok û serpêhatî (bi danîmarkî: Eventyr og Historier). Weşanxaneya Doz, Stembol, 2012.
Fîncana Ferfûrî (roman) - Porcelæns kop(roman). Lis Yayinlari(Lis forlaget), antal sidde er 188, Diyarbekir – 2015.
Ludvig Holberg, Jeppeyê li Serê Çîyê/Jeppe paa Bierget (şanoname). Kurmancî. Latînî. Wergêr ji danîmarkî: Ezîzê Gerdenzerî. Weşanxana Lîs, Diyarbekir -2017.
Çîyayê Şengalê(romana dîrokî). Kurmancî. Latînî. Yêrêvan, Spica - 2018.
Sûrên û Bîco(novêl û serpêhatî). Kurmancî. Latînî. Yêrêvan, Spica - 2018.
Bingeh(roman). Kurmancî. Latînî. Yêrêvan, Spica - 2018.
Kåre Bluitgen, Karen Jeppe Et lys i rædslens mørke – et folks kamp(Կարեն Եփփե, Լույս չարագուշակ խավարում – Մի ժողովրդի պայքարը, Հեղինակ՝ Կաարե Բլուտգեն, Թարգմանիչ՝ Ազիզե Գարդանզարի(Շալիկո Ամիրյան)oversætter fra dansk til armensk: Ezîzê Gerdenzerî, forlaget “VAN ARYAN”, Yerevan, 2018, 44 sider. ISBN: 978-9939-70-275-9.
H. C. Andersen, Periya avê û çend çîrokên din/(Den lille havfrue og andre eventyrer(pirtûk). Kurmancî. Latînî. Yêrêvan, Weşanxana Van Aryan, 2018.
Şengala Birȋndar, Helbest. Weşanxana Spica, 140 rȗpel, Yȇrȇvan, 2019.
Cangir Axa, Drama dȋrokȋ, Weşanxana Spica, 120 rȗpel, Yȇrȇvan, 2019.
Pȇlavȇn Dirȋyayȋ(Roman). Tîpên Latînî. Weşanxana Lis, Diyarbekir – 2020.
Xȋrȗrg(Roman). Weşanxana Spica, Yêrêvan, 2022.
Bjergets sprog(Zimanȇ çȋyayȋ, 8 novȇl). Weşanxana mellemgaard, Kopenhagen, 2022.
I mit hjerte (Dilȇ min de, helbest). Weşanxana mellemgaard, Kopenhagen, 2022.
Çar drama(şano). Tîpên Latînî. Weşanxana Helwest, 412 rupel. Istanbul - 2023

Çavkanî