Tbîlîsî

Tbîlîsî თბილისი
Bajarên paytext
თბილისი
Ala Nîşan Coat of arms
Tbîlîsî li ser nexşeyê
Tbîlîsî
Koordînat: 41°43′21″Bk 44°47′33″Rh
Parzemîn	Ewropa
Dewlet	Gurcistan, Yekîtiya Komarên Sovyet ên Sosyalîst, Komara Sosyalîst a Federatîv a Sovyet a Piştqefqazê, Democratic Republic of Georgia, Transcaucasian Democratic Federative Republic, Transcaucasian Commissariat, Komara rûsî, Împeratoriya Rûsî, Kingdom of Kartli-Kakheti, Kingdom of Kartli, Keyaniya Gurcistanê
Paytexta	Gurcistan Georgia-Imeretia Governorate Kingdom of Kartli-Kakheti Reichskommissariat Kaukasien Tiflis Governorate (1846–1917) Tiflis Uyezd (1801 (bi julianî) – 1930) Komara Sovyet a Sosyalîst a Gurcistanê Transcaucasian Democratic Federative Republic Komara Sosyalîst a Federatîv a Sovyet a Piştqefqazê Socialist Soviet Republic of Georgia Emirate of Tbilisi Kingdom of Iberia Keyaniya Gurcistanê Kingdom of Kartli Q3456400 Military Council Q3591823 Democratic Republic of Georgia Caucasus Viceroyalty (1801-1917) Q4453134 (1951–1953)
Dema avabûnê	c. 455
Îdarî
• Şaredar	Kakha Kaladze (2017–)
Qada rûerdê
• Giştî	720 km2 (280 sq mi)
Bilindahî	575 m (1886 ft)
Nifûs	1.118.035 (2014)
Dem	UTC+4
Koda telefonê	32
Malper	www.tbilisi.gov.ge/
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Tbîlîsî, Tilbîs yan jî Tiflîs (bi gurcî: თბილისი), paytext û bajarê herî mezin ê Gurcistanê ye ku li peravên Çemê Kurayê hatiye avakirin û nifûsa bajarê bi qasî 1.5 milyon kes e. Tiblîsî di sedsala pêncan ê zayînê de ji aliyê Vakhtang I ê îberî ve hatiye avakirin û ji wê demê vir ve bajar bûye paytexta gelek qral û komarên Gurcistanê. Di navbera salên 1801 û 1917an de ku di vê demê beşek ji Împeratoriya Rûsî bû, Tiblîsî navenda Cîgirparêziya Kafkasyayê bû ku hem li bakurê û hem jî li başûrê Qafkasyayê serwerî dikir.

Ji ber ku cihê bajêr li ser xaçerêya di navbera Ewropa û Asyayê ye û ji ber nêzîkbûna bajêr a Rêya Îpekê, bi dîrokek demdirêj, Tiblîs di navbera hêzên cihêrengên cîhanê de bûye cihê nakokiyan. Heta roja îro cihê bajêr pozîsyona xwe wekî rêyek girîng a derbasbûnê ji bo projeyên enerjî û bazirganiyê misoger dike. Dîroka Tiflîsê di mîmariya bajêr de tê diyarkirin ku tevliheviyek ji avahiyên serdema navîn, neoklasîk, Hunerên Beaux, Art Nouveau û mîmariyên Stalînîst heye.

Her çend bajêr bi gelemperî xiristiyanên Ortodoks ên Rojhilatî jiyan kirine, ji hêla dîrokî ve Tbîlîsî bûye wargeha mirovên ji gelek çand, etnîkî û dînî. Di avahiyên geştyariyên girîng ê bajêr, Katedralên Sameba û Sioni, Qada Azadî, Kolana Rustavelî û Avenue Agmashenebeli, Keleha Narîkala ya Navîn, Şanoya Operaya pseudo-Moorish û Muzexaneya Neteweyî ya Gurcistanê hene. Avhewaya Tiblîsê di demsalên havînan germahî bi piranî ji 20 °C heta 32 °C û di zivistanê de -1 °C heta 7 °C (santîgrat) diguhere.

Wêne

• 
  Dîmenek ji taxa dîrokî ya Tiblîsê.
• 
  Kaukasus, Tiblîs.
• 
  Katedrala Sîonî.

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Tbîlîsî de hene.