Here naverokê

Ermenistan

Girêdanan biguhêre
Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Հայաստանի Հանրապետություն
Hayastani Hanrapetut'yun
Komara Ermenistanê
Ala Ermenistanê Nîşana Ermenistanê
(Ala) (Nîşan)
Sirûda netewî: Mer Hayrenik
Zimanên fermî Zimanê ermenî


Zimanên nefermî Kurmancî
Paytext Rewan (Êrîvan)
40°11′Bk 44°31′Rh / 40.183°Bk 44.517°Rh / 40.183; 44.517
Bajarê mezin Êrîvan
Sîstema siyasî Komar
 - Serokomar
 - Serokşalyar 		Vahagn Khachaturyan (Վահագն Խաչատուրյան)
Nîkol Paşînyan (Նիկոլ Փաշինյան)
Rûerd
 - Giştî
 - Av (%)
29.743 km2
4,71
Gelhe
 - Giştî (2021)
 - Berbelavî
2.963.900 kes
101.5 kes/km2
Serxwebûn 21ê îlonê 1991 ji YKSS
Dirav Dram (AMD)
Dem UTC+4
Nîşana înternetê .am
Koda telefonê +374

Ermenistan (Filestan, Armenya û Ermenya jî jê re dibêjin, bi ermenî: Հայաստան, Hayastan) an jî Komara Ermenistanê (bi ermenî: Հայաստանի Հանրապետություն, Hayastani Hanrapetutyun) welatek li başur-rojavaya Ewropayî-Asyayî, di navbera Deryaya Reş û ya Deryaya Qezwînê de ye. Zimanê fermî ermenî ye. Serbajarê Ermenistanê Rewan (Êrîvan) e. Ermenistan cîranê Tirkiye, Îran, Azerbaycan û Gurcistanê ye.

Ermenistan niha endamê zêdetirî 35 rêxistinên navneteweyî ye ku di nav van de Neteweyên Yekbûyî, Konseya Ewropayê, Banka Pêşketinê ya Asyayê, Hevgirtina Dewletên Serbixwe, Rêxistina Bazirganiya Cîhanî û Rêxistina Hevkariya Aborî ya Derya Reş. Ew yek ji endamên Hevkariya ji bo Aştiyê ya Rêxistina Peymana Atlantîka Bakur, û her weha hevalbendiya leşkerî Rêxistina Peymana Ewlekariya Kolektîf (CSTO) ye. Ew di heman demê de endamekî çavdêr ê Civata Aborî ya Avrasyayê, Frankofonî û Tevgera Ne-Peymanan ye.

Li Ermenistanê li gor serjimêra sala 2001ê derdora 45.000 kurd dijîn[1].

Demografîk

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Piramîdê Nifûsa Ermenistanê

Nifûsa Ermenistanê 2,790,974 ye (texmînkirina 2021an).[2]

 Gotara bingehîn: Nîjadkujiya ermeniyan
Nexşeya belavbûna Diyaspora gelê ermenî

Piraniya ermeniyên diyasporê bi eslê xwe Ermeniyên Kurdistanê ne. Ji ber ku di sala 1915an de, di Şerê Cîhanî yê Yekem re, hîkumdarên tirkî di demên Împeratoriya Osmanî de, Nîjadkujî di kesên bi baweriya Xiristiyanî kirin. Di ve Nîjadkujî tê texmîn kirin ku ji 300,000 hezar heya 1.5 milyon kesên ermenî hatin kuştin û 1 milyon zedetir ermenî koçber bûnê.[3] Gorî peşbîniyan îro 10 milyon heya 17 milyon ermenî di cîhanê heye.[4]

Komên etnîk

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Nexşeya etnîkî za Ermenistanê

98,1% ji nifûsa Ermenistanê, ermenî ne, 1,2% kurd in û 0,4% rûs. Hindekariya din wekî kesên ûkraynî, alman, gurcî, tirk, azerî, faris in.[5][6]

Dîn

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Piraniya Ermenistanê bi bawerî Xristiyan in. Hindekariya Êzîdî 1,2% jî nifûsê dikin. Nezîkî 3000 hezar misilman li Ermenistanê dijîn.

Parêzgehên Ermenistanê

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ermenistan ji 11 parêzgehan pêk dihê:

  1. Aragatzotn
  2. Ararat
  3. Armavîr
  4. Gêxarkûnîk
  5. Kotayk
  6. Lorî
  7. Şîrak
  8. Sunîk
  9. Tavûş
  10. Vayots Dzor
  11. Êrîvan

Çavkanî

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
  1. ^ http://www.avestakurd.net/news_detail.php?id=5359 Girêdana arşîvê 2009-06-28 li ser Wayback Machine Heso Hurmî: Geryanek di nav Kurdên Êzîdî de li Kafkasê
  2. ^ "World Population Prospects - Population Division - United Nations". population.un.org. Roja gihiştinê 25 adar 2023.
  3. ^ "Armenian Genocide | History, Causes, & Facts | Britannica". www.britannica.com (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 25 adar 2023.
  4. ^ "Armenian (people) | Description, Culture, History, & Facts | Britannica". www.britannica.com (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 25 adar 2023.
  5. ^ Sherwood, Harriet; correspondent, Religion (25 tîrmeh 2016). "World's largest Yazidi temple under construction in Armenia". The Guardian (bi îngilîziya brîtanî). Roja gihiştinê 25 adar 2023.
  6. ^ "Armenia | Geography, Population, Map, Religion, & History | Britannica". www.britannica.com (bi îngilîzî). Roja gihiştinê 25 adar 2023.

Girêdanên derve

[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Commons Li Wikimedia Commons medyayên di warê Ermenistan de hene.
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Ermenistan&oldid=1740671" hatiye standin.