Girtîgeha Sêdnayayê

Girtîgeha Sêdnayayê سجن صيدنايا
Girtîgeh
33°39′54″Bk 36°19′43″Rh
Dewlet	Sûrî
Li beşa îdarî	Sêdnaya Şam
Dema avabûnê	1987
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Girtîgeha Sêdnayayê, yan jî zîndana Seydnayayê (bi erebî: سجن صيدنايا, Sijn Ṣaydnāyā), girtîgeheke bednav e li rojavayê Sûriyê, ku ji ber kiryarên hovane yên ku rejîma Bees li wir li dijî dijberên xwe yên siyasî kirine, tê zanîn.

Girtîgeha Sêdnayayê ku li bakur-rojavayê Şamê ye, xwedî dîrokeke tarî ye wekî cihek zindana siyasî û îşkenceya sîstematîk. Di eslê xwe de weke girtîgeheke leşkerî di salên 1980î de hatibû avakirin, lê piştre bû sembola zordariya hovane ya rejîma Sûriyê, bi taybetî di bin desthilata Beşar Esed de. Ew bi girtina muxalifên siyasî, çalakvanên aştiyane û gelek kesên bê sûc û mehkeme dihat zanîn.

Di salên piştî destpêkirina şerê navxweyî yê Sûriyê di sala 2011an de, Sêdnaya bû navendeke tepeserkirina dijberên rejîmê. Bi hezaran kes, di nav wan de sivîl, çalakvan û heta endamên tevgerên serhildanê jî, li wir hatin îşkencekirin û gelek caran li wir hatin zîndanîkirin bêyî ku dadgeheke adil bê dayîn. Raporên girtiyên berê û rêxistinên mafên mirovan, şert û mercên hovane yên li girtîgehê vedibêjin, ku di nav wan de birçîbûn, muameleya xerab, îşkenceya derûnî û laşî û înfazên keyfî hebûn.

Aliyekî hovane ya Sêdnayayê "kuştina komî" bû ku ji hêla rayedarên girtîgehê ve hate kirin. Di sala 2017ê de, Human Rights Watch raportek weşand, ku tê de diyar kir ku çawa rejîm bi awayekî sîstematîk girtiyan bi komî îdam dike, pir caran bi darvekirinê û bêyî ku ew kes bêne dadgehkirin. Rapor destnîşan kir ku di navbera salên 2011 û 2015an de herî kêm 13.000 kes bi vî awayî li Sêdnayayê mirine. Gelek ji wan bi dizî hatine veşartin û cenaze di gorên komî yên nenas de hatine binaxkirin.

Zîndan cihekî girtî û bi giranî îzole bû, heya ku serhildêran ew dever di sala 2017/2018 de girtin. Lêbelê, rejîmê bi dîsa karibû kontrola xwe li ser Sêdnayayê biparêze.

Sêdnaya yek ji sembolên herî tarî yên rejîma Sûriyê û taktîkên wê yên tepeserkirinê tê dîtin. Gelek rapor û şahidiyên kesên rizgarbûyî û rêxistinên mafên mirovan beşdarî vê yekê bûne, ku asta hovîtiyê ji raya giştî ya navneteweyî re bê ragihandin. Zîndan nimûneyek e ji tepeserkirina hovane ya opozîsyonê û binpêkirinên mafên mirovan ên ku di dema şerê navxweyî yê Sûriyê de berbelav bûne.