Halim Dener

Halim Dener
Jidayikbûn	23 kanûna pêşîn 1977
Mirin	29 hezîran 1994
Pîşe	Çalakvan
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Halim Dener (jdb. 23ê kanûna pêşîn a 1977 li navçeya Dara Hênî, Çewlîg, Bakurê Kurdistanê; m. 29ê hezîrana 1994, li Hanover am Steintor, Almanya) penaber û çalakvanekî kurd bû. Ew bi mercên mirina xwe hate nas kirin.

Jiyana wî

Halim Dener li Bakurê Kurdistanê li parêzgeha Bîngolê mezin bû.Ji ber ku ew û malbata wî ji nijada Kurd bûn, gelek caran leşkerên Tirk diçûn serdana wan û rûniştevanên din ên Kurd. Tê texmîn kirin ku ji ber vê sedemê, wî di serê gulana 1994an de serî li penaberiyê li Almanya daye. Lêbelê, wî di bin navê derewîn Ayhan Eser de serlêdana penaberiyê kir, ji bo ku wekî paşê maqûl bû, malbata wî neke xeterê, yê ku wê demê li gundê Parcuk dijiya, ku heya hezîrana 1994 hebû û ji hêla leşkerê tirkan ve hate talan kirin . Tête gotin ku Dener berî ku derkeve li girtîgeheke Tirk hatiye îşkence kirin. Di 16 saliya xwe de wekî penaberek biçûk a bêhempa hate Neustadt am Rübenberge. Li wir ew ji hêla ramyarî ve çalak bû û li dijî çewisandina li dijî Kurdan û qedexeya PKK-ê ya sala 1993an kampanya kir.

Mercên mirina wî

Danê êvarê, 29ê hezîrana 1994an, êvarek çarşemê, Dener û Kurdên din li Steintorplatz bûn ku posterên rêxistina binerd a PKK-ê Eniya Rizgariya Neteweyî ya Kurdistanê (ERNK) dadiliqînin . Nêzî 20 hûrdem berî nîvê şevê, şeva 30-ê hezîranê, polîs ji xortan haydar bû. Di demajoa din de lêxistinên destan bûn - heya gulebarankirina Dener ji hêla polîsek cilûbergê sivîl ve.

Mirina Halim Dener bû sedema qîrîn û serhildanê. Di tîrmeha 1994 de ji bo ku li dijî kuştina bi guman xwe pêşan bidin polîsxane û wesayîtên polîsan êrîş kirin.Di 10ê tîrmehê de, mitîngek şînê bi 16,000 beşdaran re, ku tê de şerşaredarê berê Herbert Schmalstieg axaftinek kir, pêk hat. Serdozger Nikolaus Borchers li ser dozê dest bi lêkolînan kir û karibû 16 beyanan berhev bike. Lêbelê, tê gotin ku van gotinan dijberî hev bûne, ku lêpirsîna dozê dijwar kir. Di 8ê gulana 1996an de dadgehkirina li dijî polîs Klaus T. (jdb. 1965 an 1966) ji ber kuştina xemsar li ber Dadgeha Herêmî ya Bilind a Celle dest pê kir. Dêûbavên Halim Dener dixwestin wekî dozgerên hevbeş xuya bikin, lê hikûmeta tirkî vîzeya derketinê red kir bêyî ku sedemek din bide. Di 27ê hezîrana 1997an de, Klaus T. hat serbestberdan ji ber ku delîlek xemsariyê tunebû. Tê gotin ku fîşeka ji demançeya polîsî, kalîbara 38î Smith & Wesson, bi xeletî hat ji ber ku Klaus T. di tevliheviya wezîfeyê de bêhemdî tevgeriya. Wekî din, T. piştî wê şeva hezîranê di bin parastina polîs de bû, ji ber ku Kurdan gefa kuştinê lê xwaribû.

Xwepêşandanên li dora Halim Dener

Piştî mirina xwe zêdeyî 20 salan jî, Halim Dener di têkoşîna azadiyê ya Kurd de wekî pakrewan tê şêwaz kirin. Di 21ê hezîrana 2014an de, xwepêşandineke bîranînê di 20-emîn salvegera mirina Halim Dener de li Steintor heya Klagesmarkt pêk hat, ku tê de dora 550 xwepêşander beşdar bûn. Xwepêşandan aştiyane bû, lê al û sembolên qedexe yên PKKê hatin nîşan dan. Di 30-ê hezîrana 2016an de, xwepêşandanek din, vê carê di 22-emîn salvegera mirina Halim Dener de, ku 200 kes tê de bûn, pêk hat. Xwepêşandana ku dîsa li Steintor pêk hat, aştiyane bû.

Gotûbêj derbarê abîdeyê de

Bi salan e ku nîqaş hene gelo divê ji bo Halim Dener bîrdariyek were çêkirin. Heya nuha, ev ji ber fikarên di derheqê nerazîbûnên gengaz de hat red kirin. Di adara 2016an de, di Newrozê de, biyaniyan di mitînga navbirî de lewheyek asfaltê derxist û bê destûr plaketa ku "Halim Dener, di 30ê hezîrana 1994an de ji hêla polîs ve hat kuştin " li ser hatibû nivîsandin danîn. Tabel ji hêla bajêr ve piştî çend rojan hate rakirin .

Grafîtiya Halim Dener (Bielefeld)