Komkujiya Gurgumê 1978

Komkujiya Gurgumê, terteleya Mareşê, qirkirina Mareşê ji komkujiya di 19ê kanûna pêşîn a 1978an heya 26ê kanûna pêşîn a 1978an li perêzgeha Bakurê Kurdistanê, Gurgumê li dijî kurdên elewî qewimî. Qetlîam ji aliyê hêzên rastradîkal, Gurên Boz, tirk-îslamîst û hin komên polîs û leşkeran ve tê kirin.

Ziyan zêde bûye

Di terteleyê de 289 dikanên elewiyan hatin rûxandin û talankirin, agir berdidin 552 malên wan. Gorî daxuyaniyên fermî di nava heft rojan de tenê 150 kes hatine kuştin lê tê texmînkirin ku zêdetirî 2500 kes jiyana xwe ji dest dane yan winda bûne. Elewî ji bajêr direvin, malên xwe bar dikin û tirk dest didin ser xaniyên wan. Pirraniya elewiyan êdî venagerin.

Darizandinên dewletê

Wekî gelek caran di vê bûyerê de herwiha dewleta tirk nahêle dadmendî pêk were. Darizan 23 salan didomin, hin kes tên cezakirin (paşê jî efûkirin), lê 68 berpirsiyar û kujer rêça xwe winda dikin, hêj jî nehatine girtin û darizandin.

Mijarên têkildar

• Dîroka Bakurê Kurdistanê

Ferhengok

Mixabin zimanzanên me têgînên krîmînolojiyê standard nekirine. Gelek tevlîhevî derdikevin. Pêşniyar ev e;

• Tevkujî: Ji kujtina hejmarekê mirovan re tê gotin. Bo mînak kujtina 33 kurdan ji aliyê general Mustafa Muglali ve.
• Komkujî: Heger di kujtinê de komekê homojen hedef bê girtin, li cih an herêma ku kujerî lê hatiye plankirin pirraniya endamên vê komê bên kujtin. Ji aliyekê ve ev jî tevkujî ye, lê xwerû elewî hedef hatine girtin (ango koma homojen). Herwiha Helebce (bajarek bûye hedef).
• Nîjadkujî: Bo mînak genosîda Hayan (Ermeniyan) û li Ewropayê qelandina ûrtê cihûyan nîjadkujî ne.