Mîtolojiya erebî
Mîtolojiya erebî | |
|---|---|
| |
 Xwedawendên kevn ên ereban | |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre |
Mîtolojiya erebî an polîteîzma erebî ew forma serdest a dîn di Erebistana beriya îslamê de bû û li ser hurmeta ruh û xwedayan bû. Bi fetha îslamî ya bi rêveberiya Muhemmed ev rewş guherî, olên xwecihî yên ereb winda bûn û piraniya ereb piştî şerê ereb û misilman bûn misilman.
Dîrok
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Di Erebistana beriya îslamê de olperestiya xwecihî ya ereban, dînên semîtîk ên kevnar, xiristiyanî, cihûtî, mandaîzm û zerdeştî jî di nav de bûn.[1][2][3]
Îbadeta polîteîzma erebî ji xweda û xwedawendên cihêreng re dihatin kirin, di nav de Hubel û xwedawendên El-Lat, el-Uzza, û Menat, li mal û perestgehên herêmî yên wekî Kabe li Mekeyê. Beytên bi rêûresmên cûrbecûr, hec û feraset û her weha qurbankirinên olî, dihatin kirin. Gelek teswîrên fizîkî (peyker) yên xwedayên beriya îslamê bi taybetî li nêzî Kabeyê hebûn, ku tê gotin heta 360 ji wan li wir peyda bûn, ku artêşa Îslamî ya bi serokatiya Mihemed hilweşandin.[4][5][6]
Rola îslamê di windabûna dînên kevn de
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Misilman di wê baweriyê de ne ku Mihemed piştî têkbirina Ereban hemû perestgeh û ayînên wan -ku wan jê re digotin pût- wêran kir, tenê Perestgeha Kabeyê hişt û dîsa mala Xwedê îlan kir. Îbrahîm Kabeya ku di eslê xwe de jê re digotin "Mala Xwedê" ava kir, tevî ku neviyên kurê Îbrahîm (Îsmaîl) ku ji Mekkeyê bûn, koçî welatên din kirin û kevirên Kabeyê bi xwe re hildan û paşê wan keviran kir peyker û îbadetê kirin. Di dawiyê de ew peyker li seranserê Erebistanê belav bûn û Erebên muşrîk kabe girtin û bi van peykeran tijî kirin. Piştî derketina Îslamê hemû peykerên Ereban ji Kabeyê hatin hilweşandin.[7]
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ Hoyland 2002, r. 139.
- ^ Berkey 2003, r. 42.
- ^ Nicolle 2012, r. 19.
- ^ Robinson 2013, r. 75.
- ^ Taylor 2001, r. 130, 131, 162.
- ^ Healey 2001, r. 110, 153.
- ^ Teixidor 2015, r. 73-74.
Bîbliyografî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Hoyland, Robert G. (2002), Arabia and the Arabs: From the Bronze Age to the Coming of Islam, Routledge, ISBN 978-1-134-64634-0
- Berkey, Jonathan Porter (2003), The Formation of Islam: Religion and Society in the Near East, 600-1800, Cambridge University Press, ISBN 978-0-521-58813-3
- Nicolle, David (2012), The Great Islamic Conquests AD 632-750, Osprey Publishing, ISBN 978-1-78096-998-5
- Robinson, Neal (2013), Islam: A Concise Introduction, Routledge, ISBN 978-1-136-81773-1
- Taylor, Jane (2001), Petra and the Lost Kingdom of the Nabataeans, I. B. Tauris, ISBN 978-1-86064-508-2
- Healey, John F. (2001), The Religion of the Nabataeans: A Conspectus, Brill, ISBN 978-90-04-10754-0
- Teixidor, Javier (2015), The Pagan God: Popular Religion in the Greco-Roman Near East, Princeton University Press, ISBN 978-1-4008-7139-1
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |