Qerejdaxî (devok)

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Devoka qerejdaxê, qerejdaxî
Kurmancî
Welatên lê tê axaftin  Kurdistan
 Tirkiye
 Sûrî
Herêm Qerejdax
Axiverên zimanê zikmakî
Malbata zimanî Zimanên hind û ewropî
Şiklê kevn
Kodên zimanî
ISO 639-3

Devoka Qerejdaxê ango qerejdaxî devokek kurmanciya botî ye. Ev devok a ku li herêma qerejdaxê dest pê dike heta Wêranşarê û Qamişlokê tê axavtin xwedî kevneşopiyek bidevkî ya xurt e. Bi deng, gotin, peyv, mersele, çîrok û gelek aliyên din de dişibe zaravaya Dimilî. Li herêma Qerejdaxê, kurmancî û zazakî (dimilî) pirr nêzî hev in. Mirov dikare bibêje ku Kurmancî û Zazakî li herêma Qerejdaxê dibin zimanek û hergî herêm dûr dikeve, herdû zarava jî ji hev dûr dikevin.

Minakî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Hinek minakan meriv dikare li vir bibêje ji bo nêzikbûna wan:

mi (min)
ra (re)
(jî)
xu (xwe)
da (de)

yên di parantêzê de peyvên Kurmancî ya standart in. Ên din bi vî awayî tên gotin li Qerejdaxê û bi Zazakî.

Kurmanciya Qerejdaxê ji tesîra Farisî ji gelekî dûr e û ji ber ku li dora çiyayê Qerejdaxê ye, ji telekomînîkayon û medyayê jî dûr e û di bin tesîra ti zimanî de nemaye. Wek minak: Lêkera `Bûyin-Bûn` li gor Subjektê diguhere di Farisî û Kurdî de wek hev in.

Ez mêvan im.
Tu mêvan î.
Ew mêvan e.

Di kurdî û farisî de wusa ye. ji bo Tu î, ji bo ew/wê jî e ye. Di farisî de jî wusa ye. Lêbelê di Kurmanciya Qerejdaxê de ne wusa ye.

Tu mêvan i
Ew mêvan i.

ji bo herduyan `i` ye.

Yek taybetmendiya Kurmanciya Qerejdaxê jî ev e: Gava sûfiks tê dawiya peyvan, heger tîpa dawîn ya wuşeyê bi deng be, ew deng diçe, sûfîks îlawe dibe.

Mînak: Standart: 1-bira-yê min 2-tene-yê me 3-mange-ya sor

Qerejdax: 1-bir-ê mi 2-ten-ê me 3-mang-a sor

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]