Rencber Ezîz (kirmanckî)

Rencber Ezîz, yew dengbêjo çewlîgij o. O, keso verên o ke mintiqê Çebaxçurî de sey yew hozanî modernî deyîrî kirdkî (zazakî) vatî. Çi heyf ke heta ewro zî kesî cayî ey denikerdo. Bi munasebetî na deyîra cêrên (Şûno Şûno), ez wazena bi kilmkî Rencber Ezîzî bidî sinasnayîş. fl

Rencber Ezîz 01.01.1955 de, dewê Çewlîgî Wusifan de ameyo dinya. Nameyî eyo resmî Aziz Berdibeg o. Ezîz derguşê xo de, wexto ke hema yew tuto qij o niweşiyê çiman geno. Bêdoktorî ra bi metodanî prîmîtîfan tedawî beno. Tedawiya xelet ver, yewserre beno ke çimanî xo keno vîndî. Babî Ezîzî eynî serr keyeyî xo bar keno beno Çewlîg. Ezîz, Çewlîg de mehlayê Dere Qeseran de beno pîl. 1968 de dest pêkeno dersê Quranî gêno û çend serrî de beno hafizu’l-Quran. 1971 de binbilerzê Çewlîgî de dadiyê xo keno vîndî.

1972 de Ezîz şino Îstanbul û uca de Mektebî Mewlidxaneyî Çemberlîtaşî de wûneno. Eynî serr Mektebî Cemîyetî Koran de wendiş û nuşiş museno. O, nê cemîyetî de dest bi xebatê muzîkî keno. Yew mudeto kilm de cenayîşî sazî museno û bi embazanî xo ya vejîyeno turneyan û konseran dûno.

O wext Tirkiya û Kurdistan de yew perr ra xebata sîyasî ya welatperweran rûmitîyen, perro bîn ra zî dewlet û faşistanê sîvîlan hêriş (gale) kerdîyen welatperweran ser. Rencber Ezîzî hêzanî welatperweran het de cayî xo geno û dest pêkeno besteyanî xo virazeno. Tayê besteyanî Ezîzî yê verênan de tesîrî Aşiq Îhsanî, Aşiq Mahzunî ûêb. ayseno la o tayê deyîranî kirdkî (zazakî) zî vûno. Ê serran de, Ezîz bi xo deyîranî xo yê kirdkî virazeno. Şîîran zî nuseno û muzîkî nînan o bi xo virazeno. La ge-ge şîîranî Mehdî Özsoyî (Şêx Mehdî Özsoy) zî besta keno û vûno.

Rencber Ezîz semedê xebatê xo ya muzîkî 1977 de tepîşîyeno, hewt aşmî û new rojî hepisxane de mûneno. 1978 de hepisxane ra vejîyeno û yeno Çewlîg. Ezîz, Çewlîg de zî xebatê xo dewam keno. Çimî ey kor bî la o hertim cematî welatperweran de bi. Şorişgêrî Çewlîgî yê serekeyî embazî ey bî. Ezîzî suhbetan de çi goşdarî bikerdîyen, sey teyîb girewtîyen. Çîyo ke şorişgêran ra musaynî, şînî şarî rî qalî kerdîyen.

Ey hema-hema her bîyayeyî Çewlîgî yê muhîmî ser o yew besta viraşta. Rencber Ezîz peyniyê 1978 de şino Almanya û heta mergî xo Almanya de mûneno. Ezîz, 31.07.1988 de, bajarî Almanya Bremen de xo yew bînaya berz ra erzeno war û bi no hewa mereno. Heta ewro zî sebebî mergî ey tam bellî nêbîyo. Yew deyîrê xo de, xo ser o wina vano:

Ezîz lawikûn vûn Lawîk weş î Vêng Ezî imo zafîn gueşî. Ezîz, lacî Filît Dorêşî Wê Ezo, wê Ezîz o! Nîye pîs o nîye temîz o! Şarî ri wisar o, tu ri payîz o!

Ezîz, Almanya de xebatê xo hêna profosyonel rûmeno. Ewropa de şewanî kurdan de vejîyeno sehne. Ey zaf besteyî kirdkî, kurmanckî û tirkî viraştî la tena yew kasetî ey vejîyo. Nameyî kasetî ey “Hesreta Azadî“ yo. Nê kasetî Ezîzî bi taybetî mîyanî çewlîgijan de zaf eleqe dî. Hema zî zafî çewlîgijan nê deyîranî Ezîzî ezber ra zûnî û nê deyîrî fek ra fek vajîyenî. La zaf besteyî Ezîzî yê ke nê kasetî de çin î zî estî. Ey zaf rey embazanî xo het saz dawo piro û vato, embazanî ey zî vengî ey bi metodanî primîtîfan girewto kasetan. Nê kasetan ra çend teneyî kewtî ma dest. Semedo ke nê deyîrî vîndî nêbî, ez wazen ma înan ra tayê deyîran Vate de vejî. Nê deyîran ra yew zî “Şûno Şûno“ ya. Ezîz, na deyîr hîrê welatperweranî çewlîgijan ser o vata. Hem vate hem zî besta aîdê Ezîzî ya. Nê hîrê kesî zî embazî Ezîzî bî.

Serranî 1980 ra heta ewro na deyîr biya sey yew deyîra anonîm û mîyanî çewlîgijan de vajîyena. Semedo ke sey yew belgeyî tarîx de bimano, ez wazen ma na deyîr Vate de vejî. No munasebet a ez wazen nê hîrê heme welatperweranî erjîyayan ser o zî çend rêzan binusî û nînan reyna bîyarî vîrî şarî ma.

Serê mezelê Ezîzî de zegurkî ê wasî kerdo anakî nusneno:

"EY YOLCU DUR.32 SENE AYDINLIĞIN YÜZÜNÜ GÖRMEDİM.AYDINLIĞIN DEĞERİNİ BİL."
"Ey rêwî(rayîvan) vinde. Min 32 serrî ronahî(roşin) nêdî. Kiymetê ronahî bizane."

Çime

• Vate, hûmara 27 ^{Girêdana arşîvê 2007-09-28 li ser Wayback Machine}, Seyîdxan Kurij