Bretanya

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
(Ji Bretagne hat beralîkirin)
Bretanya
Ala herêma Bretanya Mertala herêma Bretanya
Logoya herêma Bretanya

Nêrîna herêma Bretanya
Cihê herêma Bretanya li FransaNouvelle-AquitaineNouvelle-AquitaineNouvelle-AquitaineAuvergne-Rhône-AlpesBretanyaBretanyaBourgogne-Franche-ComtéCentre-Val de LoireGrand EstÎle-de-FranceKorsîkaOksîtanyaHauts-de-FranceNormandîPays de la LoirePays de la LoireProvence-Alpes-Côte d’Azur
Cihê herêma Bretanya li Fransa
Daneyên bingehîn
Welat Fransa
Prefektorî Rennes
Serokê Meclîsa Herêmî Loïg Chesnais-Girard (PS)
Gelhe 3,354,854 (2019)
Berbilavî 3,354,854 / 27.407,75 gorî 0 Rûniştevan her km²
Rûerd 27.407,75 km²
Départmen Côtes-d'Armor

Finistère
Ille-et-Vilaine
Morbihan

Navçe 15
Komela civatî 60
Kanton 102
Komun 1207
ISO-3166-2 FR-BRE
Malper bretagne.bzh

Nexşeya alîkariyê ya herêma Bretanya

Bretanya (bi bretonî: Breizh, bi fransî: Bretagne) yek ji herêmên Fransayê ko li pozikê bakur-rojavayê Ewropayê dikeve. Ew ji çar départmentên bi navên Côtes-d’Armor (bretonî: Aodoù-an-Arvor), Finistère (bretonî: Penn-ar-Bed), Ille-et-Vilaine (bretonî: Il-ha-Gwilen) û Morbihan (bretonî: Mor-bihan) pêk tê. Serbajarê Bretanyayê bajarê Rennes (fr) (bi bretonî: Roazhon) e.

Erdnîgarî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Axên Bretanyayê li ser nîvgiraveke ko bakura nîvgirava îberê ko bakura Ewropa pêk tîne rûdinin. Beravên wêyê bakur li ber La Manche (bretonî: Mor Breizh) dikevin. Başûr û roava wêyê beravên Okyanûsa Atlantîk (bretonî: Meurvor Atlantel) in.

Gel û Ziman[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Gelê Bretanyayê ji keltên ko ji başûr rojavayê Brîtaniya Mezin de koçbûnî, normanan û fransiyan de pêk tê. Ji bo zimanên hinikeyan li Fransayê demeke dirêj hatibû qedexe kirin îroj zimanê bretonî ji bi piranî hatiye jibîrkirin. Zimanê bretonî pê têkoşînên dirêj re, di salên 70ên vir de li dibistanan wek zimanê duyemîn tê hîn kirin. Îroj nêzî 3.000 kes li dibistanan wî zimanî în dikeye jî ew bi piranî di axaftênên rojane de nêbikaranîne û ew êdî hema hema wek zimaneke aborî ye. Ji 2,3 milyon Bretonan de encax nêzî 250.000 kes bi zimanê bretonî dikarê biaxive. Ewna bi piranî jî yên pîr ser 60 salî re ne. Kargeriya herêmî jî ji 2004an virde bo jibîrnekirina zimanê bretonî bi fermî dixebite.