Cevdet Sunay
Serokkomarê Tirkiyeyê | |
---|---|
- | |
Chief of the Turkish General Staff | |
- |
Jidayikbûn | |
---|---|
Mirin | |
Cihê goristanê |
Goristana Dewletê ya Tirkiyeyê (en) |
Hevwelatî | |
Perwerde |
Kuleli Military High School (en) |
Pîşe |
Siyasetmedar, leşker |
Hevjîn |
Atıfet Sunay (en) |
Partiya siyasî | |
Payeya leşkerî |
General of the Army (en) |
Şerê tevlêbûyî | |
Xelat |
Cevdet Sunay (jdb. 10ê sibat 1899, gundê Ataköy, parêzgeha Trebzon, Tirkiye - m. 22ê gulan 1982, Stembol, Tirkiye) siyasetmedar û fermandara Hêzên Çekdar ên Tirkiyeyê û pencemîn serokkomarê Tirkiyeyê ji 1966 - 1973an bû.
Jiyana berê û pêşveçûn
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Sunay di sala 1899an de li gundê Ataköyê yê girêdayî navçeya Çaykarayê di wîlayeta Trebzonê ya Împeratoriya Osmanî hatiye dinê.[1] Piştî ku dibistana seretayî û navîn li Erzîrom û Edirneyê xwend, Lîseya Leşkerî ya Kulelî ya Stembolê qedand. Di Şerê Cîhanî yê Yekem de di sala 1917an de li eniya Filistînê şer dike û di sala 1918an de li Misirê dibe dîl û dîl û êsîr yê ingilîzan.
Sunay di sala 1927an de xwendina xwe ya leşkerî qedand û di sala 1930an de ji zanîngeha karmendan wek efserê karmendê mezûn bû. Di sala 1949an de bi refên bilind dibe general û paşê jî di sala 1959an de generalekî çar stêrk e, wî postên leşkerî yên girîng girt. Di sala 1960an de, ew bû serfermandarê artêşê û paşê jî serfermandarê hevbeş. Di 14ê Adara 1966an de ji aliyê Cemal Gürsel ve di bin serokatiya wî de ji bo senatoyê hat tayînkirin.[2]
Dema ku serokatiya Gürsel li gorî qanûna bingehîn ji ber nexweşiya tenduristiyê hat bidawîkirin, Cevdet Sunay di 28ê adar 1966an de ji aliyê Meclîsa Mezin a Neteweyî ya Tirkiyeyê ve weke Serokkomarê pençemîn hat hilbijartin. Li gel zêdebûna çalakiyên terorê, serhildanên xwendekaran û gefên derbeyê, wezîfeya xwe domand. Wî heyama destûrî ya heft salan heta 28ê Adara 1973an xizmet kir û paşê bû senatorê daîmî.
Cevdet Sunay zewicî û sê lawikên xwe bi navên Atilla, Aysel û Argun Sunay hene.
Serokkomarî (1966-1973)
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Cevdet Sunay di 28ê adara 1966an de ji aliyê Meclîsa Mezin a Neteweyî ya Tirkiyeyê ve wek serokkomarê pêncemîn ê Komara Tirkiyeyê hat hilbijartin.[3] Karûbarê wî ya serokatiyê heya 28 Adar 1973an berdewam kir ku ew neçar ma ku di demên tengahî de derbas bibe. Di navbera salên 1961 û 1965an de Süleyman Demirel, Nihat Erim û Ferit Melen endamên herî girîng ên rêveberiya serok Sunay bûn. Cevdet Sunay ji ber xerabbûna rewşa tenduristiyê ji serokatiyê îstifa kir.
Mirin
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Cevdet Sunay di 22ê gulan 1982an de li Stembolê ji ber krîza dil jiyana xwe ji dest da. Cenazeyê wî di Tebaxa 1988an de rakirin goristana dewleta tirk a li Enqereyê ku nû hatiye çêkirin.
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- ^ "Cevdet Sunay Müzesi - Trabzon". Türkiye Kültür Portalı. 30 kanûna pêşîn 2022.
- ^ "SUNAY, Cevdet - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi (bi tirkî). Roja gihiştinê 19 adar 2022.
- ^ "O gün bugün | 5. Cumhurbaşkanı Cevdet Sunay oldu". Milliyet (bi tirkî). 28 adar 2020. Roja gihiştinê 19 adar 2022.