Dualîzm

Yîn û Yang semboleke dualîzmê ye ku tê wateya qencî û xerabiyê.

Dualîzm, (bi kurdî; "duî", "duîtî", "dualî", "dualîtî") xateka bi pergal e felsefî e tîgihiştînî ku bandûra wê li felsefe û fîlosofên ku piştre derketiya bûya ya. Koka gotinê "du" û yan jî "do" ya. Du, di kurdî de wateya didu tiştan a. Di temenê pirraniya hizrên ku li mesobotamîk de heya. Zerdeşt, ew bi felsefe kir û di deme xwe de hanî ser ziman. Bi têgihiştina afirandina "Ahûra Mazda" û "Ehrîman" hanî ser ziman. Ahrîmen xirabiyê û ne başiyê nimînêr dike. Ahûra mazda qancî û başiyê nimînêr dike. Qancî û xirabî timî li ber hevdû di şer de bûna. Bi vê yekê re, aliyekî têgihiştina dûalîsmê tê ser ziman. Piştî Zerdeşt re, çend Felsefe û Filosof hatin û çûn bandûra wê têgihiştinê bi têgihiştin û felsefeye ku wî afirand re lê bû. Bi teybetî di ola Êzîdîtîyê de, divêt ku mirov bahse wê bike. Li temenê qancbûnê bi li dijî xirabiyê re felsefe êdîtiyê, ev têgihiştin di demên wê yên berê de rûniştiya. Piştî êdîtiyê re olên yek-xwûdayî ên weke Cihûtiyê, Filehiyê û Misilmantiyê bixwe jî, di wan de bicihbûya. Minaq, têgihiştina "Bihûşt û Dojeh"ê ku mirov hildê li dest, mirov wê di hemû olan de bibînê. Ev têgihiştin, bi xwe re, wê di olan de bicih dike. Dîroka wê xata felsefik, dem bi dem bûya xwediyê pêşketinê bi demê re. Di têgihiştina Manî de jî heya û Manî hinekî felsefe wê haniya ser ziman.

Korte dîrok û demên dûalîsmê di dîroka hizir de

Di demê de her felsefeyên ku hatina û afirîna, ji aliyekî çav lê daya. Bandûra vê hizrê li pêşketina li ber derya reş ya girêkê bixwe jî bûya. Li Kurdistanê, piştî Zerdeşt re wê Babek, Mezdek, Manî û hwd werin û derkevin. Bi wê re divêt ku mirov bêne ser ziman ku çend beşên ku mirov bi taybetî wan bêne ser ziman hene:

Giyan û laş

Giyan û laş, du bêjeyên ku mirov wan bi teybet hilde li dest in. Di dûalîsmê de giyan û laş, bi teybetî bi felsefe wê re tê ser ziman. Giyan, ya ku di afirêne ya. Laş, qalibê wê ya, darêjka wê ya. Di demê re ew diguharê lê giyan dimêne. Giyane serdemî heta ku neçê cem xwûdê wê bijî

Feze û dem

Dem û feze, di dûalîsmê de du gotinên teybet ên bingihîn in. feze, di baweriya wê de, "bêbînitî"ya. "Hemû tişt tê de dalaqandî ya."

Jiyan û mirov

Jiyan li dunyê bûya ku weke azmûneka ku mirov ya ku mirov wê têre herê ya. Ji ber ku mirov wê baş bi buhurêne jî, destûr û xal, zagonên ku xwûdê çêkirina hene û divêt ku mirov li wan binerê û bi wan riya xwe bibîne.

Di her çar olên yek-xwûdayî de bi awayê ku bi wê dûalîsm heya û tê ser ziman

Di Êzîdîtiyê de dualîzm

Êzîdîti, weke ola pêşî ya yek-xwûdayî, temenê vê hizrê afirand û bi demê re dem bi dem pêşketina bi pergal afirand. Di têgihiştina wê de, bihşst û dojeh, weke nimînêrê qancî û neqanciyê bûya. Bi vê yekê re xwediyê dîroka xwe ya demdirêj ya bi felsefe ya. Pergale hizrî ya êzîdîtiyê, dîroka wê, bi xwe re, wê demên wê hizrê pêşxistina.

Di felsefeyên ku hatina de bandora dûalîsm

Bandora dûalîsm, li ber felsefeyên ku piştre hatina pirr bûya. Bi taybetî, li rojava, filouofên weke Kant, Huûmê û Destcartes û hwd, bandora wê hizrê li ser wan bûya. Kant, bi taybetî, ku wî jî ji Hûmê girtiya, li ser wê disekinê. Di wê temenê wê de, hizreke ku xwe diafirêne. Di roja me de, bi Dûalîsmê re, têgihiştinaka mezin bûya. Bi teybetî, piştî ku felsefe û çanda Asya ku bandora xwe hem li rojava da nîşandin, êdî bi wê re ew jî ket rojevê de. Lê Ev hizir û xat, xataka mezobotamik a. Mirov karê bêje ku di hemû hizrên ku koka ji mezobotamya ya, di wan de mirov karê şop û an jî bandûra vê hizra dûalîsmê bibînin. Bi vê re êdî hin bêşên din ku ji vê hizrê hatina afirandin û derxistin hene.

Dualîzma mirovî

Dualîzma mirovî ku mirov ji aliyê keseyetê hilde li dest, bi wê weha tê ser ziman. "laş û giyan" ku jev weke dualiyan tê zanîn in.

Dualîzma Mengiwer

Ku ji aliyê ahlaq ve bi hebûna ahlaq û dijî ahlaq tê ser ziman. BI gotina din jî mirov karê gotina etikk bêne ser ziman. "qancî û xirabî" bi hev re di vir de tê ser ziman. Manî li ser vê pirr sekinî bû. Bandûra wan hizrên Manî yên li vir mazin dibin li felsefeyên piştre jî.

Dualîzma Rewîst(Ahlaq)

Dualîzma ahlaq, Li ser temenê baweriyê, ku baweriya xwe bi çi têne ya. Baweriya mirov ya ku heya, yek, û an jî hirse mirov, û an jî û hwd, ku dikê ku xira bik û ji rê derve. Minaq, di ola Misilmantiyê de Bahse "iblis tê kirin û tê gotin ku "ew hertimî dike ku mirov ji bawerî û oliya wî ji rê bibe" û hwd.

Dualîzma Politikî

Deme ku di rêveberiyê de di têgihiştin jev cuda hebin û bi hev re ne jev bin û car bi car jî, weke deme deme Şoraşa firansa ku bi hev re li ber hevdû bin dihê jiyin. Di aslê xwe de, ev hemû têgihiştina di welatan ya muhalafetê ku partiyak tê ser kar û yek dikeve muhalafetê de, ji vê têgihiştinê afiriya û ketiya fermiyetê de. Bi vê yekê re, Dualîzma politk, ji aliyê ahlaq, felsefe, û hwd, bi serê xwe di roja me de xata xwe ya pêşketinê daya ava kirin.

Dualîzma Maf û azadiyê

Di roja me de, êdî ev jî weke şaqakekî wê, afiriya û bûya. Mafê, mirov mafê netewî û hwd, di wan de jî di temenê wan de dihê ser ziman.

Girêdanên derve

• LI SER DÛALÎSMÊ ^{Girêdana arşîvê 2016-03-04 li ser Wayback Machine}