Fethullah Gülen

Fethullah Gülen

Jidayikbûn	27ê nîsana 1941an Hesenqela
Mirin	20ê çiriya pêşîn a 2024an (83 salî) St. Luke's Hospital - Monroe Campus (d)
Cihê goristanê	Ross Township (en)
Navê jidayikbûnê	Muhammed Fethullah Gülen
Hevwelatî	Tirkiye, Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê
Pîşe	Çalakvana/ê civakî, nivîskar, weiz, Rewşenbîr, rojnamevanê alîgir
Qadên xebatê	Dawah (en), Sofîtî, Felsefeya Îslamê, îslam, tevgera dînî (en), tevgera siyasî (en)
Tevger	Sofîtî
Malper	fgulen.com

Xebatên navdar

The Essentials of the Islamic Faith (d)

Şanenav

Fethullah Gülen (jdb. 27ê nîsanê 1941 li Qoricix a Hesenqelayê, Erzîrom – m. 20ê cotmeha 2024 li Pensîlvanya), serokê Tevgera Gülen, giregirekî îdeologiya tirk-îslamî bû.

Jiyan

Dibistana seretayî û amadeyî ji derve bidawî kiriye. Di saziyên dijî komûnîzmê de cihgirtiye. Perwerdeya olî dîtiye. Bavê wî mele bûye û ew ji heşt zarokan ê duyemîn e. Hîç nezewiciye. Bi qasî çar salan li Edirneyê meletî kiriye. Herwiha li gelek deveran waîztî kiriye. Di tevahiya jiyana xwe de tevlî karê polîtîkaya Îslamî bûye.

Yek ji girêgirên civata Nûr a Seîdê Kurdî damezrandibû bû. Ew di nava civatê de nêzîkî rastgiriya Romê û dewletê disekine û bi mirina Nûrsî re, bi tevayî tarîqata Nûr reforme dike û berê armancên civatê vediguherîne. Lî Îslameke neradîkal, bi DYAyê re hevalbend û di bin xizmeta îdeolojiya fermî ya dewleta Tirk Tûranîzmê de digere.

Di cûntaya leşkerî ya 1961î de li dijî wî doza "şerîatxwaziya Îslamî" tê vekirin û bi cezayê sê salan tê darizandin. Paşê doz tê betalkirin. Ew tenê heft mehan li girtîgehê dimîne. Di cûntaya leşkerî ya 1980î de fermana girtina wî tê belavkirin lê ew rêça xwe dide tarîkirin. Sala 1986î de tê girtin lê dîsa tê berdan û bi fermî waîztiya xwe didomîne.

Gülen û dewleta kûr a Tirkiyeyê

Fethullah Gülen, 1998

Di çapemeniyê de behsa têkiliyên wî bi CIA, MİT û hêzên tarî yên dewleta Romê tê kirin. Di raporta ku krîmînaliya hin kadroyên mezin ên dewletê derxist holê Raporta Susurlukê (Susurluk Raporu) de navê wî jî derbaz bû. Gorî gotinan ew ji berê de endameke sîxuriya dewleta Romê bûye û dawî li armanc, misyon û girîngiya tarîqata Nûr a li dijî kemalîzm û nîjadperestiya Komara Tirkiyeyê derdiket û biratiya gelan û mafên kurdan diparast aniye.

Dîsa navê terîqeta wî di karên narkotîkê de jî derbaz bûye. Wî li derveyî welêt gelek dibistan damezrandine. Tê gotin ew li ser van dibistanan polîtîkayê dike û berjewendiyên Romê dimeşîne. Li Başûrê Kurdistanê jî gelek dibistan vekiriye. Dîsa fîrmayên civata wî bi tevî fîrmayên artêşa tirk li Başûrê Kurdistanê para herî mezin a aboriyê birêvedibin.

Sala 2000î derbarê wî de doz tê vekirin lê paşê dîsa tê efûkirin. Pirraniya gerîndendeyên ewlekariyê, polîs, hunermend, siyasetmedarên rastgir û lîberal di civata wî de ne.

Ji sala 1999î virde li DYAyê dijî. Li Tirkiye û derveyî wê gelek firmayên mezin girêdayî cemaeta wî kar dikin. Cemaeta wî xwedî hêzeke aborî ya gelek mezin e.

Di derbarê misyon, fîlozofî û siyaseta Gülen de gelek nivîsar û pirtûk hatine nivîsîn. Herwiha wî jî gelekan nivîsiye. Di hilbijarinan de piştgiriya xwe bo AKPê da diyarkirin.

Berhemên wî

• Çağ ve Nesil (Serdem û nifş), (1982)
• Buhranlar Anaforunda İnsan (Di anafora hiştengiyê de mirov), (1986)
• Yitirilmiş Cennette Doğru (Berî bi bihuşta windabûyî), (1988)
• Fatiha Üzerine Mülahazalar (Guftûgo li ser Fatihayê), (1998)
• Ila-yi Kelimetullah veya Cihad, (1996)
• İnancın Gölgesinde 1-2 (Di siya baweriyê de), (1991 - 1992)
• Kırık Testi (Destiya şikestî), 1-5, (2002)
• Kitap ve Sünnet Perspektifinde Kader (Di perspektîva pirtûk û sunnetê de çarenûs),
• Ölçü veya Yoldaki Işıklar 1-4 (Pîvan an tîrêjên li rê), (1985 - 1992)
• Sonsuz Nur 1-3 (Nûra bêdawî), (1993 - (1994)

Mirina wî

Malpera Herkül a ku nêzî Tevgera Gulen e ragihandiye ku Fethullah Gulen di êvara 20ê cotmeha sala 2024an de saet 21:00an de jiyana xwe ji dest daye. Di derbarê pêvajoya dermankirinê û sedema mirinê de agahî nehatiye dayîn. Biraziyê wî Ebuseleme Gülen bi daxuyaniyekê li ser hesabê xwe yê medyaya civakî nûçeya mirina mamê xwe piştrast kiriye.

Fethullah Gülen serok û demaziranêrê Cimeet an jî Tevgera Gulen bû ku ji ber îdeolojî û nêrîna xwe yê îslamîst ji ber metirsî ya dadgeh kirin an jî girtina ji aliyê dewleta tirk ve ji 21ê adara sala 1999an ve li Pensîlvanya, Dewletên Yekbûyî jiyan dikir.

Girêdanên derve

• Malpera fermî ya Gülen ^{Girêdana arşîvê 2011-06-06 li ser Wayback Machine}