Philipp Lenard
Profesor |
---|
Jidayikbûn | |
---|---|
Mirin | |
Cihê goristanê |
Messelhausen (d) |
Navê jidayikbûnê |
Philipp Eduard Anton von Lenard |
Hevwelatî | |
Perwerde | |
Pîşe | |
Hevjîn |
Katharina Lenard (d) |
Karder | |
Qada xebatê | |
Partiya siyasî | |
Endamê | |
Xwendekarê | |
Şêwirmendên doktorayê |
Robert Bunsen (), Georg Hermann Quincke (en) () |
Xelat |
Xelata Nobelê ya Fîzîkê () Lîsteya berfireh Golden Party Badge (en) Rumford Medal () Matteucci Medal (en) () Xelata Nobelê ya Fîzîkê () Franklin Medal (en) () |
Philipp Eduard Anton (von) Lenard (jdb. 7ê hezîrana 1862an li Pressburg; m. 20ê gulana 1947an li Messelhausen) fizîknasekî alman bû. Di sala 1905an de Xelata Nobel a fizîkê wergirtiye.
Sala 1894an tîrêjên katot di nava peleke alîmînyûmê re derbaskir û da îsbatkirin ku ew dikarin bi qasî dûrahiyekê belavbibin. Îro tîrêjen katot bi navê wî tên binavkirin. Sala 1902an keşfa xwe ya mezin a li ser gazan pêk tîne. Di iyonkirina gazan de rol û bandora elekronan bi mîsogerî rave dike û tixûb û hêza fotoelektrîkê destnîşandike.
Nakokî û rexneyên li ser Lenard
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Ew di 8ê gulana 1924an de bi fermî dide xuyakirin ku dibe endamê partiya nazî, NSDAP. Ji ber ku fizîknasekî navdar bû, Adolf Hitler dixwaze bi wî têkilî dayne û wî bo berjewendiyên sazûmaniya nazî bi kar bîne. Ew jî viya dipejirîne. Herwekî êdî bo zanistiya fizîkê bêjeya "fizîka almanan, fizîka aryanan" bi kar tîne. Lê ew di dawiya temenê xwe de dide xuyakirin ku wî van binavkirinan ne ji bo tevahiya zanistiya fizîkê, lê ji bo destkeftiyên fizîka bakuriyan (german) gotiye.
Ji bo xelata wî jî gelek guftûgo hatine kirin. Gorî gelekan ji ber ku ew endamê partiyeke faşîst bûye, diviyabû Xelata Nobel ji wî şûnve bihata girtin an betalkirin.
Berhem
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Andreas Kleinert u. Charlotte Schönbeck, Lenard û Einstein. Nameşandina hevûdu û nêrînên wan ên derbarê Gugtûgoyên Nauheimer 1920. Gesnerus '35, 3/4, 318–333 (1973).
- Der Fall Philipp Lenard – Mensch und "Politiker". Physikalische Blätter '23; Heft 6, 262–267 (1967). Rewşa Philipp Lenard - Mirov û polîtîker
- Philipp Lenard, Wissenschaftliche Abhandungen, Band 4. Diepholz/Berlin: GNT-Verlag, 2003 (posthum). ISBN 3-928186-35-3.[1] Girêdana arşîvê 2005-11-04 li ser Wayback Machine
- Philipp Lenard, Große Naturforscher: eine Geschichte der Naturforschung in Lebensbeschreibungen. München 1929.
- Philipp Lenard, Deutsche Physik in vier Bänden. München, 1. Aufl. 1936–37, 2. Aufl. 1938–41, 3. u. 4. Aufl. 1942–44.
- Philipp Lenard, Ideelle Kontinentalsperre. München 1940 (parteipolitisch motivierter Nachdruck seiner 1914 veröffentlichten Broschüre England und Deutschland zur Zeit des großen Krieges).
- Rudolf Tomaschek, Philipp Lenard – Zu seinem 80. Geburtstag am 7. Juni 1942. Völkischer Beobachter, 6./7. Juni 1942, Nr. 157/158, Seite 5.
Çavkanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Girêdanên derve
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]- Li Wikimedia Commons medyayên di warê Philipp Lenard de hene
Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |