David Hume: Cudahiya di navbera guhartoyan de

Content deleted Content added

Inline

Guhartoya 20:15, 19 çiriya pêşîn 2018

David Hume (z. 7'ê gulanê 1711'an li Edinburgh – m. 25'ê gelawêjê 1776'an li Edinburgh) fîlozof, dîrokzan û aborîzanekî Skotlandî bû. Ew yek ji nimînerên ekola fîlozofiya emprîzmê yê ko di serdema ronahîdarîyê de jiya bû. Felsefeya xwe li ser epîstemolojî bandoreke mezin ji fîlozofiya Immanuel Kant ditîbû. Ew li xeynî epîstemolojî li ser pozîtîvîzmê û felsefeya analîtîkê jî xebitîbû. Ew li ser ekonomîyê jî şixulîbû dostekî Adam Smithî ko li ser vê mijarê xebatên xwe berhevdidabûn.

Jiyan

David Hume di sala 1711'an li Edinburghê hate dinê. Malbata xwe berê çiqas zadegan bû jî dema ko ew hatî dinê feqîr bûbû. Di maynê salên 1723'an û 1729'an de wî li ser dadê xwend. Lê pê xelas kirina wê re ew keta depresyoneke kûr û encax di sala 1731'an de li Bristolê şixulî. Di salên 1735'an de heta 1737'an ewî li Fransayê bû û li wir dest bi berhema xweya bi navê Treatise of human nature kir.

Di salên 1739/40'an de pirtûka xweya bi navê A Treatise of Human Nature (Lêkolîneke Xweza Mirov) temam kir û weşand.

Di sala 1748'an de wî bi xebata xweya Enquiry concerning human understanding(Lêgerinekê li ser Feresatê Mirov) dewama berheöa xweya A Treatise of Human Nature kir. Ew çû bajarê ko li hatiyî dinê, Edinburghê, û dest bi xebata dîroka Îngîltere kir û ew xebatên xwe jî navbera salên 1754'an û 1761'an de weşandin. Ew xebatên xweyên ser dîrok û bi navê The natural history of religion ya ko di 1757'an de weşandî, ji hêlê dîroknasan de rexne dîtin.

Ew di 1763'an de wek balyoz çû Parisê û 1766'an de bi Rousseau ve vegeriya Londonê. Ew di 1776an de li Edinburghê mir.

Fîlozofî

Fîlozofiya Hume yê li ser Epîstemolojî di ekola emprîzmê de tê ditîn hin ji xebatên herî girîngê di wê beşê de ye.

Wî teoriyên empîrÎstên ko, digotin agahÎyên mirov ji hesan pêk tê, wî hîn pêşxistin.

Ekonomî

Hume li ser felsefeya polîtîka û teoriya civatiyê şixulî.

Girêdanên derve

Li Wikimedia Commons medyayên di warê David Hume de hene.

@@ Rêz 1: / Rêz 1: @@
 [[Wêne:David Hume.jpg|thumb|David Hume (1766; Nîgarek ji hêla [[Allan Ramsay]] )]]
-'''David Hume''' (z. [[7'ê gulanê]] [[1711]]'an li [[Edinburgh]] – m. [[25'ê gelawêjê]] [[1776]]'an li Edinburgh) [[fîlozof]], [[dîrokzan]] û [[aborîzan]]ekî [[Skotlandî]] bû. Ew yek ji nimînerên ekola fîlozofiya [[emprîzm]]ê yê ko di [[çaxa ronîbûnê]] de jiya bû. Felsefeya xwe li ser [[epîstemolojî]] bandoreke mezin ji fîlozofiya [[Immanuel Kant]] ditîbû. Ew li xeynî epîstemolojî li ser [[pozîtîvîzm]]ê û [[felsefeya analîtîk]]ê jî xebitîbû. Ew li ser [[aborî|ekonomîy]]ê jî şixulîbû dostekî [[Adam Smith]]î ko li ser vê mijarê xebatên xwe berhevdidabûn.
+'''David Hume''' (z. [[7'ê gulanê]] [[1711]]'an li [[Edinburgh]] – m. [[25'ê gelawêjê]] [[1776]]'an li Edinburgh) [[fîlozof]], [[dîrokzan]] û [[aborîzan]]ekî [[Skotlandî]] bû. Ew yek ji nimînerên ekola fîlozofiya [[emprîzm]]ê yê ko di [[serdema ronahîdarîyê]] de jiya bû. Felsefeya xwe li ser [[epîstemolojî]] bandoreke mezin ji fîlozofiya [[Immanuel Kant]] ditîbû. Ew li xeynî epîstemolojî li ser [[pozîtîvîzm]]ê û [[felsefeya analîtîk]]ê jî xebitîbû. Ew li ser [[aborî|ekonomîy]]ê jî şixulîbû dostekî [[Adam Smith]]î ko li ser vê mijarê xebatên xwe berhevdidabûn.
 == Jiyan ==