Sîlîsyûm

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
BafûnSîlîsyûmFosfor
C

Si

Ge
Şeklê wê
Bi tevayî
Nav, direfş, nimre Sîlîsyûm, Si, 14
Kom, vedor, blok 14, 3, p
Cure Lajwerdokî (metaloîd)
Tîrbûn 2,336 g/cm3 (25 °C)
Agahî
Giraniya atomê 28,0855 u
Nîveşkêla atomê 110 (111) pm
Nîveşkêla kovalansê 111 pm
Nîveşkêla Van der Waalsê 210 pm
Rêzbûna elektronan [Ne] 3s2 3p2
Xala helînê 1683 K (1410 °C)
Xala kelînê 2628 K (2355 °C)
Kabikê molî 12,06 · 10-6 m3/mol
Derenceya bilindbûnê −4, (2) +4
Oksîdên xwe SiO2
Elektronegatîfî 1,90 (Pauling-Skala)
Îzotop
Îzo LC t1/2 ÇA EX MeV ENû
26Si

{syn.}

2,234 s ε 5,066 26Al
27Si

{syn.}

4,16 s ε 4,812 27Al
28Si

92,23 %

Qayîm
29Si

4,67 %

Qayîm
30Si

3,1 %

Qayîm
31Si

{syn.}

157,3 d β- 1,492 31P
32Si

{syn.}

276 sal β- 0,224 32P
33Si

{syn.}

6,18 s β- 5,845 33P
34Si

{syn.}

2,77 s β- 4,601 34P
Tevdîr girtin
Nîşanên xeterê
Sîlîsyûmê girs
Ev tişt mirovekî dixrîne
Ev tişt
mirovekî dixrîne
(Xi)
Sîlîsyûmê hûr
Ev tişt mirovekî dixrîne Ev tişt zû dişewite
Ev tişt
mirovekî dixrîne
Ev tişt
zû dişewite
(Xi) (F)

Sîlîsyûm (bi latînî: sicilium, ji bi latînî: silex "berheste (en)") elementek û nîvmêtalek e.

Vedîtin[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Sîlîsyûm wek element di salê 1787 ji Antoine Lavoisier hate vedîtin. Sakata heder jahl.

Bikaranîn[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Îro Sîlîsyûm ji bêtonê, camê û elementên fotovoltayîk ra girîng e. Hên jî Sîlîsyûm ji bo şewtandinê di bomban da tê bikaranîn.[1]

Hebûn[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Nêzîkî 15 % ji erdê tevda bes sîlîsyûm e. 25,8 % ji rûyê (qaliqê) erdê ji sîlîsyûmê ye; wisa Sîlîsyûm elementê dûyeme bi pirbûnê di cîhanê da ye (piştî Oksîjenê).

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Koch, Ernst-Christian; Clément, Dominik: Special Materials in Pyrotechnics: VI. Silicon - An Old Fuel with New Perspectives[Girêdan daimî miriye]. In: Propellants Explosives Pyrotechnics 32 (2007), Nr. 3, S. 205–212