Bikarhêner:Balyozxane/ziman

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.

Bêyî nivîsina koda zimanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Serdema Antîk[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çiyayên Zagrosê di navbera tixûbên Tirkiye û Îrana îroyîn de

Qala "Axa Karda" li ser tableteke kîl ya Sumerî ji hezarsala BZ 3yem hatiye kirin. Li vê axê "mirovên Su" yên li herêmên başûrê Gola Wanê rûniştî bûn dijîn: Têkîliya zimannasî di navbera "kurd" û "karda" de nediyarî ye lê belê tên fikirîn eleqayek di navbera wan de gengaz e.[1] Tabletên din yên kîl bi Sûmerî gelên di axa karda de jiyane wek Qarduçî û Qurtî bi nav kirine.[2] Ji hêla etîmolojiyê têkîliya peyva Karda/Qardu bi têgiha Urartûyê ya bi suryankî û bi têgiha Araratê ya bi îbranî re heye.[3]

Tên gumankirin Qartî an Qartas -yên di çiyayên bakûrê Mezopotamyayê de niştecîh bûn- bi îhtîmalekê pêşiyên kurdan in. Akadî di dawiya hezarsala BZ 3yem de ji aliyê koçberên ji herêma Qartas ve hatine erîşkirin û ew wek Gutî bi nav kirine. Wan di BZ 2150an de Mezopotamya feth kiriye û bi 21 mîran re hikm kirin heta Utu-hengel -mîrê sumeriyan- ew têk birin.[4]

Gelek kurd difikirin pêşiyên wan ji Medan -xelkeke îranî ya kevn[5]- hatiye û herwiha salnameyeke ku digihîje sala 612an -di vê salê de payîtexta asûran ya Nînovayê ji aliyê Medan ve hatiye fethkirin- ji aliye kurdan ve tê bikaranîn.[6] Îdiaya esla kurdan ya ji medan di merşa wan de derbas dibe: "Em xortên Med û Keyxesrew in" [7] Lêbelê, MacKenzie û Asatrian li dijî têkîliya zimanê Medî û Kurdî derdikevin.[8][9] Ji aliyê din ve kurdî wek zimanê Medî şaxeke zimanên farisî yên bakurê rojavayê pêk tîne.[10] [11] Hin lêkolîner Kardoxên serbixwe wek pêşiyên kurdan difikirin[12], ên din jî Kîrtiyan çêtir digirin.[13] Lêbelê, herî ewîl rastî têgiha Kurd di sedsala 7an de di çavkaniyên erebî de tên.[14] Destanên wek Şahname û Kar-Namag i Ardashir i Pabagan ya bi Farsiya navîn, pirtûkên ji dema ewîliya Îslamê, û çavkaniyên din yên îslamê vesîkayên pêşîn yên navê Kurd dide.[15] Esla kurdan ya etnîkî curbicur in.[16]

Di Kar-Namag i Ardashir i Pabagan de -nesireke kurt ya bi farsiya navîn hatiye nivîsîn- hatiye vegotin li dema Împeratoriya Sasaniyan Erdeşîrê Yekê li dijî kurdan û seroka wan, Madîg, şer kiriye. Tevî ku di destpêkê de têk biriye jî, Erdeşîrê Yekê di serîtewandina kurdan de bi ser ketiye.[17] Di nameyeke Erdeşîrê Yekê ji dijminê xwe yê Erdevan V ku di heman berhemê de hatiye vegotin stendibû de ew jî wek kurdekî hatiye nîşandan.

Te qasê tu nikarî bicû gez kiriye,
û te mirina xwe di destê xwe afirandiye,
Hey kurê kurdan, di kona kurdan de hatiye mezinkirin,
Kê destûr da te wê tacê deynî ser serê xwe.[18]

Di vê demê de bikaranîna têgiha Kurd bi îhtimaleke gelek mezin têgiheke civakî bû ku ji dêla komeke etnîk ya eşkere ji bo koçberên Îraniya bakurê rojava dihat bikaranîn.[19]

Herwiha di BZ 360an de mîrê sasaniyan Şepûrê Duyêm ji bo fethkirina bajarê Bezabde -Cizîra îro- êrişî parêzgeha romê ya Zawdexê kiriye. Bajar bi hêz hatibû xurtkirin û ji aliyê sê lejyonan û gelek tîrvanên kurd ve hatibû parastin.[20] Piştî dorpêçeke dirêj û dijwar, Şepûrê Duyêm dîwaran hilweşandine, bajar feth kiriye û hemû parêzvanên wê qetil kiriye. Dûre wî, bajarê stratejîk tamîr kiriye, leşkerên xwe yên çêtirîn di bajêr de bi cih kiriye.[20]

Îhtimal e ku Qadishaye, yên ji hêla Kavadê Yekem ve di Singarayê de hatine bicihkirin, Kurd bûn[21] û wan Ebd el-Mesîhê şêhîd perestibû.[22] Qadishaye li dijî Sasaniyan serhildan kir û hemû xakên Farisî talan kirin. Dûre ew bi Ereb û Ermeniyan re beşdarî şerê Sasaniyan li dijî Bîzansê bûn.[23]

Nivîseke nivîskarekî meçhûl ya ji sedsala 7an jî heye, ku di derheqê Mar Qardax, şehîdê Xiristiyanan, de hatiye nivîsîn. Mar Qardagh di sedsala 4em de di dema serdestiya Şepûrê Duyem de jiyabû, û tên gotin ew rastî Mar Ebdişoyê metran û şêhîd hatiye. Piştî lêpirsîna Mar Qardagh û leşkerên wî di derheqê eslê Abdişoyî de, wî gotiye dê û bavên xwe di rastiya xwe de ji gundê asûran ê bi navê Hazzayê ne lê ew hatine biderkirin, û piştre li Tamanonê, gundekî li axa kurdan yê ku tên terîfkirin li derdora Çiyayê Cûdiyê ye, niştecîh bûn.[24]


Bi koda zimanî ya "ku-Latn"[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Serdema Antîk[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çiyayên Zagrosê di navbera tixûbên Tirkiye û Îrana îroyîn de

Qala "Axa Karda" li ser tableteke kîl ya Sumerî ji hezarsala BZ 3yem hatiye kirin. Li vê axê "mirovên Su" yên li herêmên başûrê Gola Wanê rûniştî bûn dijîn: Têkîliya zimannasî di navbera "kurd" û "karda" de nediyarî ye lê belê tên fikirîn eleqayek di navbera wan de gengaz e.[25] Tabletên din yên kîl bi Sûmerî gelên di axa karda de jiyane wek Qarduçî û Qurtî bi nav kirine.[26] Ji hêla etîmolojiyê têkîliya peyva Karda/Qardu bi têgiha Urartûyê ya bi suryankî û bi têgiha Araratê ya bi îbranî re heye.[27]

Tên gumankirin Qartî an Qartas -yên di çiyayên bakûrê Mezopotamyayê de niştecîh bûn- bi îhtîmalekê pêşiyên kurdan in. Akadî di dawiya hezarsala BZ 3yem de ji aliyê koçberên ji herêma Qartas ve hatine erîşkirin û ew wek Gutî bi nav kirine. Wan di BZ 2150an de Mezopotamya feth kiriye û bi 21 mîran re hikm kirin heta Utu-hengel -mîrê sumeriyan- ew têk birin.[28]

Gelek kurd difikirin pêşiyên wan ji Medan -xelkeke îranî ya kevn[29]- hatiye û herwiha salnameyeke ku digihîje sala 612an -di vê salê de payîtexta asûran ya Nînovayê ji aliyê Medan ve hatiye fethkirin- ji aliye kurdan ve tê bikaranîn.[30] Îdiaya esla kurdan ya ji medan di merşa wan de derbas dibe: "Em xortên Med û Keyxesrew in" [31] Lêbelê, MacKenzie û Asatrian li dijî têkîliya zimanê Medî û Kurdî derdikevin.[32][33] Ji aliyê din ve kurdî wek zimanê Medî şaxeke zimanên farisî yên bakurê rojavayê pêk tîne.[34] [35] Hin lêkolîner Kardoxên serbixwe wek pêşiyên kurdan difikirin[36], ên din jî Kîrtiyan çêtir digirin.[37] Lêbelê, herî ewîl rastî têgiha Kurd di sedsala 7an de di çavkaniyên erebî de tên.[38] Destanên wek Şahname û Kar-Namag i Ardashir i Pabagan ya bi Farsiya navîn, pirtûkên ji dema ewîliya Îslamê, û çavkaniyên din yên îslamê vesîkayên pêşîn yên navê Kurd dide.[39] Esla kurdan ya etnîkî curbicur in.[16]

Di Kar-Namag i Ardashir i Pabagan de -nesireke kurt ya bi farsiya navîn hatiye nivîsîn- hatiye vegotin li dema Împeratoriya Sasaniyan Erdeşîrê Yekê li dijî kurdan û seroka wan, Madîg, şer kiriye. Tevî ku di destpêkê de têk biriye jî, Erdeşîrê Yekê di serîtewandina kurdan de bi ser ketiye.[40] Di nameyeke Erdeşîrê Yekê ji dijminê xwe yê Erdevan V ku di heman berhemê de hatiye vegotin stendibû de ew jî wek kurdekî hatiye nîşandan.

Te qasê tu nikarî bicû gez kiriye,
û te mirina xwe di destê xwe afirandiye,
Hey kurê kurdan, di kona kurdan de hatiye mezinkirin,
Kê destûr da te wê tacê deynî ser serê xwe.[41]

Di vê demê de bikaranîna têgiha Kurd bi îhtimaleke gelek mezin têgiheke civakî bû ku ji dêla komeke etnîk ya eşkere ji bo koçberên Îraniya bakurê rojava dihat bikaranîn.[42]

Herwiha di BZ 360an de mîrê sasaniyan Şepûrê Duyêm ji bo fethkirina bajarê Bezabde -Cizîra îro- êrişî parêzgeha romê ya Zawdexê kiriye. Bajar bi hêz hatibû xurtkirin û ji aliyê sê lejyonan û gelek tîrvanên kurd ve hatibû parastin.[20] Piştî dorpêçeke dirêj û dijwar, Şepûrê Duyêm dîwaran hilweşandine, bajar feth kiriye û hemû parêzvanên wê qetil kiriye. Dûre wî, bajarê stratejîk tamîr kiriye, leşkerên xwe yên çêtirîn di bajêr de bi cih kiriye.[20]

Îhtimal e ku Qadishaye, yên ji hêla Kavadê Yekem ve di Singarayê de hatine bicihkirin, Kurd bûn[43] û wan Ebd el-Mesîhê şêhîd perestibû.[44] Qadishaye li dijî Sasaniyan serhildan kir û hemû xakên Farisî talan kirin. Dûre ew bi Ereb û Ermeniyan re beşdarî şerê Sasaniyan li dijî Bîzansê bûn.[45]

Nivîseke nivîskarekî meçhûl ya ji sedsala 7an jî heye, ku di derheqê Mar Qardax, şehîdê Xiristiyanan, de hatiye nivîsîn. Mar Qardagh di sedsala 4em de di dema serdestiya Şepûrê Duyem de jiyabû, û tên gotin ew rastî Mar Ebdişoyê metran û şêhîd hatiye. Piştî lêpirsîna Mar Qardagh û leşkerên wî di derheqê eslê Abdişoyî de, wî gotiye dê û bavên xwe di rastiya xwe de ji gundê asûran ê bi navê Hazzayê ne lê ew hatine biderkirin, û piştre li Tamanonê, gundekî li axa kurdan yê ku tên terîfkirin li derdora Çiyayê Cûdiyê ye, niştecîh bûn.[46]

Bi koda zimanî ya "kmr"[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Serdema Antîk[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çiyayên Zagrosê di navbera tixûbên Tirkiye û Îrana îroyîn de

Qala "Axa Karda" li ser tableteke kîl ya Sumerî ji hezarsala BZ 3yem hatiye kirin. Li vê axê "mirovên Su" yên li herêmên başûrê Gola Wanê rûniştî bûn dijîn: Têkîliya zimannasî di navbera "kurd" û "karda" de nediyarî ye lê belê tên fikirîn eleqayek di navbera wan de gengaz e.[47] Tabletên din yên kîl bi Sûmerî gelên di axa karda de jiyane wek Qarduçî û Qurtî bi nav kirine.[48] Ji hêla etîmolojiyê têkîliya peyva Karda/Qardu bi têgiha Urartûyê ya bi suryankî û bi têgiha Araratê ya bi îbranî re heye.[49]

Tên gumankirin Qartî an Qartas -yên di çiyayên bakûrê Mezopotamyayê de niştecîh bûn- bi îhtîmalekê pêşiyên kurdan in. Akadî di dawiya hezarsala BZ 3yem de ji aliyê koçberên ji herêma Qartas ve hatine erîşkirin û ew wek Gutî bi nav kirine. Wan di BZ 2150an de Mezopotamya feth kiriye û bi 21 mîran re hikm kirin heta Utu-hengel -mîrê sumeriyan- ew têk birin.[50]

Gelek kurd difikirin pêşiyên wan ji Medan -xelkeke îranî ya kevn[51]- hatiye û herwiha salnameyeke ku digihîje sala 612an -di vê salê de payîtexta asûran ya Nînovayê ji aliyê Medan ve hatiye fethkirin- ji aliye kurdan ve tê bikaranîn.[52] Îdiaya esla kurdan ya ji medan di merşa wan de derbas dibe: "Em xortên Med û Keyxesrew in" [53] Lêbelê, MacKenzie û Asatrian li dijî têkîliya zimanê Medî û Kurdî derdikevin.[54][55] Ji aliyê din ve kurdî wek zimanê Medî şaxeke zimanên farisî yên bakurê rojavayê pêk tîne.[56] [57] Hin lêkolîner Kardoxên serbixwe wek pêşiyên kurdan difikirin[58], ên din jî Kîrtiyan çêtir digirin.[59] Lêbelê, herî ewîl rastî têgiha Kurd di sedsala 7an de di çavkaniyên erebî de tên.[60] Destanên wek Şahname û Kar-Namag i Ardashir i Pabagan ya bi Farsiya navîn, pirtûkên ji dema ewîliya Îslamê, û çavkaniyên din yên îslamê vesîkayên pêşîn yên navê Kurd dide.[61] Esla kurdan ya etnîkî curbicur in.[16]

Di Kar-Namag i Ardashir i Pabagan de -nesireke kurt ya bi farsiya navîn hatiye nivîsîn- hatiye vegotin li dema Împeratoriya Sasaniyan Erdeşîrê Yekê li dijî kurdan û seroka wan, Madîg, şer kiriye. Tevî ku di destpêkê de têk biriye jî, Erdeşîrê Yekê di serîtewandina kurdan de bi ser ketiye.[62] Di nameyeke Erdeşîrê Yekê ji dijminê xwe yê Erdevan V ku di heman berhemê de hatiye vegotin stendibû de ew jî wek kurdekî hatiye nîşandan.

Te qasê tu nikarî bicû gez kiriye,
û te mirina xwe di destê xwe afirandiye,
Hey kurê kurdan, di kona kurdan de hatiye mezinkirin,
Kê destûr da te wê tacê deynî ser serê xwe.[63]

Di vê demê de bikaranîna têgiha Kurd bi îhtimaleke gelek mezin têgiheke civakî bû ku ji dêla komeke etnîk ya eşkere ji bo koçberên Îraniya bakurê rojava dihat bikaranîn.[64]

Herwiha di BZ 360an de mîrê sasaniyan Şepûrê Duyêm ji bo fethkirina bajarê Bezabde -Cizîra îro- êrişî parêzgeha romê ya Zawdexê kiriye. Bajar bi hêz hatibû xurtkirin û ji aliyê sê lejyonan û gelek tîrvanên kurd ve hatibû parastin.[20] Piştî dorpêçeke dirêj û dijwar, Şepûrê Duyêm dîwaran hilweşandine, bajar feth kiriye û hemû parêzvanên wê qetil kiriye. Dûre wî, bajarê stratejîk tamîr kiriye, leşkerên xwe yên çêtirîn di bajêr de bi cih kiriye.[20]

Îhtimal e ku Qadishaye, yên ji hêla Kavadê Yekem ve di Singarayê de hatine bicihkirin, Kurd bûn[65] û wan Ebd el-Mesîhê şêhîd perestibû.[66] Qadishaye li dijî Sasaniyan serhildan kir û hemû xakên Farisî talan kirin. Dûre ew bi Ereb û Ermeniyan re beşdarî şerê Sasaniyan li dijî Bîzansê bûn.[67]

Nivîseke nivîskarekî meçhûl ya ji sedsala 7an jî heye, ku di derheqê Mar Qardax, şehîdê Xiristiyanan, de hatiye nivîsîn. Mar Qardagh di sedsala 4em de di dema serdestiya Şepûrê Duyem de jiyabû, û tên gotin ew rastî Mar Ebdişoyê metran û şêhîd hatiye. Piştî lêpirsîna Mar Qardagh û leşkerên wî di derheqê eslê Abdişoyî de, wî gotiye dê û bavên xwe di rastiya xwe de ji gundê asûran ê bi navê Hazzayê ne lê ew hatine biderkirin, û piştre li Tamanonê, gundekî li axa kurdan yê ku tên terîfkirin li derdora Çiyayê Cûdiyê ye, niştecîh bûn.[68]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Driver, G. R. (1923). "The Name Kurd and its Philological Connexions". Journal of the Royal Asiatic Society. 55 (3): 393–403. doi:10.1017/S0035869X00067605.
  2. ^ Incorporated, Facts On File (2009). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East (bi îngilîzî). Infobase Publishing. ISBN 9781438126760. Roja gihiştinê 30 kanûna paşîn 2017.
  3. ^ Reynolds, G. S. (2004). "A Reflection on Two Qurʾānic Words (Iblīs and Jūdī), with Attention to the Theories of A. Mingan". Journal of the American Oriental Society. 124 (4): 675–689. doi:10.2307/4132112. JSTOR 4132112.
  4. ^ Fabbri, Giampietro (2017). "SUPARSTHAS and SWAGWAUTAS Colonisers of the Ancient World. Part I: Origins and early migrations". Journal of Ancient History and Archaeology. 4: 6, 16. ISSN 2360-266X.
  5. ^ Barbara A. West (1 kanûna paşîn 2009). Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. Infobase Publishing. r. 518. ISBN 978-1-4381-1913-7.
  6. ^ Frye, Richard Nelson. "IRAN v. PEOPLES OF IRAN (1) A General Survey". Encyclopædia Iranica. Roja gihiştinê 4 adar 2016.
  7. ^ Ofra Bengio (15 çiriya paşîn 2014). Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland. University of Texas Press. r. 87. ISBN 978-0-292-75813-1.
  8. ^ Kreyenbroek, P.G. (2000). The Kurds: A contemporary overview. Routledge. rr. 54. ISBN 978-0415072656.
  9. ^ G. Asatrian, Prolegomena to the Study of the Kurds, Iran and the Caucasus, Vol.13, pp.1-58, 2009. (p.21)
  10. ^ Ludwig, Paul, edîtor (4 adar 2020). "Kurdish Language". Encyclopædia Iranica.
  11. ^ D. N. MacKenzie (1961). "The Origins of Kurdish". Transactions of the Philological Society. 60: 68–86. doi:10.1111/j.1467-968X.1961.tb00987.x.
  12. ^ Gershevitch, I. (1985). The Cambridge History of Iran, Volume 2. Cambridge University Press. rr. 257. ISBN 9780521200912.
  13. ^ Schmitt, Rüdiger (15 kanûna pêşîn 1993). "CYRTIANS". Iranica Online.
  14. ^ Martin van Bruinessen, "The ethnic identity of the Kurds," in: Ethnic groups in the Republic of Turkey, compiled and edited by Peter Alford Andrews with Rüdiger Benninghaus [=Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients, Reihe B, Nr.60]. Wiesbaden: Dr. Ludwich Reichert, 1989, pp. 613–21."Archived copy" (PDF). Ji orîjînalê (PDF) di 15 çiriya pêşîn 2015 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 23 hezîran 2015.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  15. ^ A. Safrastian, Kurds and Kurdistan, The Harvill Press, 1948, p. 16 and p. 31
  16. ^ a b c Xeletiya çavkanî: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named DavidMcdowall
  17. ^ Kârnâmag î Ardashîr î Babagân. Trans. D. D. P. Sanjana. 1896
  18. ^ Limbert, J. (1968). "The Origins and Appearance of the Kurds in Pre-Islamic Iran". Iranian Studies. 1 (2): 41–51. doi:10.1080/00210866808701350.
  19. ^ Asatrian, G. (2009). "Prolegemona to the Study of Kurds". Iran and the Caucasus. 13 (1): 1–58. doi:10.1163/160984909x12476379007846.
  20. ^ a b c d e f "The Seven Great Monarchies, by George Rawlinson, The Seventh Monarchy, Part A". Gutenberg.org. Roja gihiştinê 2 adar 2014.
  21. ^ Fisher, W. B. (1968). The Cambridge History of Iran, Volume 3, Issue 2. Cambridge University Press. r. 761. ISBN 9780521246934.
  22. ^ Weiss, Harvey (1986). The Origins of Cities in Dry-Farming Syria and Mesopotamia in the 3rd Millennium B.C. Guilford, Connecticut: Four Quarters Publishing. r. 76. ISBN 9780931500084.
  23. ^ Fisher, G. (2016). "Writing the History of the "Persian Arabs": The Pre-Islamic Perspective on the "Nasrids" of al-Hirah". Iranian Studies. 49: 247–290. doi:10.1080/00210862.2015.1129763.
  24. ^ Walker, J. T. (2006). The Legend of Mar Qardagh: Narrative and Christian Heroism in Late Antique Iraq. Berkeley: University of California Press, pp. 26, 52.
  25. ^ Driver, G. R. (1923). "The Name Kurd and its Philological Connexions". Journal of the Royal Asiatic Society. 55 (3): 393–403. doi:10.1017/S0035869X00067605.
  26. ^ Incorporated, Facts On File (2009). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East (bi îngilîzî). Infobase Publishing. ISBN 9781438126760. Roja gihiştinê 30 kanûna paşîn 2017.
  27. ^ Reynolds, G. S. (2004). "A Reflection on Two Qurʾānic Words (Iblīs and Jūdī), with Attention to the Theories of A. Mingan". Journal of the American Oriental Society. 124 (4): 675–689. doi:10.2307/4132112. JSTOR 4132112.
  28. ^ Fabbri, Giampietro (2017). "SUPARSTHAS and SWAGWAUTAS Colonisers of the Ancient World. Part I: Origins and early migrations". Journal of Ancient History and Archaeology. 4: 6, 16. ISSN 2360-266X.
  29. ^ Barbara A. West (1 kanûna paşîn 2009). Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. Infobase Publishing. r. 518. ISBN 978-1-4381-1913-7.
  30. ^ Frye, Richard Nelson. "IRAN v. PEOPLES OF IRAN (1) A General Survey". Encyclopædia Iranica. Roja gihiştinê 4 adar 2016.
  31. ^ Ofra Bengio (15 çiriya paşîn 2014). Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland. University of Texas Press. r. 87. ISBN 978-0-292-75813-1.
  32. ^ Kreyenbroek, P.G. (2000). The Kurds: A contemporary overview. Routledge. rr. 54. ISBN 978-0415072656.
  33. ^ G. Asatrian, Prolegomena to the Study of the Kurds, Iran and the Caucasus, Vol.13, pp.1-58, 2009. (p.21)
  34. ^ Ludwig, Paul, edîtor (4 adar 2020). "Kurdish Language". Encyclopædia Iranica.
  35. ^ D. N. MacKenzie (1961). "The Origins of Kurdish". Transactions of the Philological Society. 60: 68–86. doi:10.1111/j.1467-968X.1961.tb00987.x.
  36. ^ Gershevitch, I. (1985). The Cambridge History of Iran, Volume 2. Cambridge University Press. rr. 257. ISBN 9780521200912.
  37. ^ Schmitt, Rüdiger (15 kanûna pêşîn 1993). "CYRTIANS". Iranica Online.
  38. ^ Martin van Bruinessen, "The ethnic identity of the Kurds," in: Ethnic groups in the Republic of Turkey, compiled and edited by Peter Alford Andrews with Rüdiger Benninghaus [=Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients, Reihe B, Nr.60]. Wiesbaden: Dr. Ludwich Reichert, 1989, pp. 613–21."Archived copy" (PDF). Ji orîjînalê (PDF) di 15 çiriya pêşîn 2015 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 23 hezîran 2015.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  39. ^ A. Safrastian, Kurds and Kurdistan, The Harvill Press, 1948, p. 16 and p. 31
  40. ^ Kârnâmag î Ardashîr î Babagân. Trans. D. D. P. Sanjana. 1896
  41. ^ Limbert, J. (1968). "The Origins and Appearance of the Kurds in Pre-Islamic Iran". Iranian Studies. 1 (2): 41–51. doi:10.1080/00210866808701350.
  42. ^ Asatrian, G. (2009). "Prolegemona to the Study of Kurds". Iran and the Caucasus. 13 (1): 1–58. doi:10.1163/160984909x12476379007846.
  43. ^ Fisher, W. B. (1968). The Cambridge History of Iran, Volume 3, Issue 2. Cambridge University Press. r. 761. ISBN 9780521246934.
  44. ^ Weiss, Harvey (1986). The Origins of Cities in Dry-Farming Syria and Mesopotamia in the 3rd Millennium B.C. Guilford, Connecticut: Four Quarters Publishing. r. 76. ISBN 9780931500084.
  45. ^ Fisher, G. (2016). "Writing the History of the "Persian Arabs": The Pre-Islamic Perspective on the "Nasrids" of al-Hirah". Iranian Studies. 49: 247–290. doi:10.1080/00210862.2015.1129763.
  46. ^ Walker, J. T. (2006). The Legend of Mar Qardagh: Narrative and Christian Heroism in Late Antique Iraq. Berkeley: University of California Press, pp. 26, 52.
  47. ^ Driver, G. R. (1923). "The Name Kurd and its Philological Connexions". Journal of the Royal Asiatic Society. 55 (3): 393–403. doi:10.1017/S0035869X00067605.
  48. ^ Incorporated, Facts On File (2009). Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East (bi îngilîzî). Infobase Publishing. ISBN 9781438126760. Roja gihiştinê 30 kanûna paşîn 2017.
  49. ^ Reynolds, G. S. (2004). "A Reflection on Two Qurʾānic Words (Iblīs and Jūdī), with Attention to the Theories of A. Mingan". Journal of the American Oriental Society. 124 (4): 675–689. doi:10.2307/4132112. JSTOR 4132112.
  50. ^ Fabbri, Giampietro (2017). "SUPARSTHAS and SWAGWAUTAS Colonisers of the Ancient World. Part I: Origins and early migrations". Journal of Ancient History and Archaeology. 4: 6, 16. ISSN 2360-266X.
  51. ^ Barbara A. West (1 kanûna paşîn 2009). Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. Infobase Publishing. r. 518. ISBN 978-1-4381-1913-7.
  52. ^ Frye, Richard Nelson. "IRAN v. PEOPLES OF IRAN (1) A General Survey". Encyclopædia Iranica. Roja gihiştinê 4 adar 2016.
  53. ^ Ofra Bengio (15 çiriya paşîn 2014). Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland. University of Texas Press. r. 87. ISBN 978-0-292-75813-1.
  54. ^ Kreyenbroek, P.G. (2000). The Kurds: A contemporary overview. Routledge. rr. 54. ISBN 978-0415072656.
  55. ^ G. Asatrian, Prolegomena to the Study of the Kurds, Iran and the Caucasus, Vol.13, pp.1-58, 2009. (p.21)
  56. ^ Ludwig, Paul, edîtor (4 adar 2020). "Kurdish Language". Encyclopædia Iranica.
  57. ^ D. N. MacKenzie (1961). "The Origins of Kurdish". Transactions of the Philological Society. 60: 68–86. doi:10.1111/j.1467-968X.1961.tb00987.x.
  58. ^ Gershevitch, I. (1985). The Cambridge History of Iran, Volume 2. Cambridge University Press. rr. 257. ISBN 9780521200912.
  59. ^ Schmitt, Rüdiger (15 kanûna pêşîn 1993). "CYRTIANS". Iranica Online.
  60. ^ Martin van Bruinessen, "The ethnic identity of the Kurds," in: Ethnic groups in the Republic of Turkey, compiled and edited by Peter Alford Andrews with Rüdiger Benninghaus [=Beihefte zum Tübinger Atlas des Vorderen Orients, Reihe B, Nr.60]. Wiesbaden: Dr. Ludwich Reichert, 1989, pp. 613–21."Archived copy" (PDF). Ji orîjînalê (PDF) di 15 çiriya pêşîn 2015 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 23 hezîran 2015.{{cite web}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  61. ^ A. Safrastian, Kurds and Kurdistan, The Harvill Press, 1948, p. 16 and p. 31
  62. ^ Kârnâmag î Ardashîr î Babagân. Trans. D. D. P. Sanjana. 1896
  63. ^ Limbert, J. (1968). "The Origins and Appearance of the Kurds in Pre-Islamic Iran". Iranian Studies. 1 (2): 41–51. doi:10.1080/00210866808701350.
  64. ^ Asatrian, G. (2009). "Prolegemona to the Study of Kurds". Iran and the Caucasus. 13 (1): 1–58. doi:10.1163/160984909x12476379007846.
  65. ^ Fisher, W. B. (1968). The Cambridge History of Iran, Volume 3, Issue 2. Cambridge University Press. r. 761. ISBN 9780521246934.
  66. ^ Weiss, Harvey (1986). The Origins of Cities in Dry-Farming Syria and Mesopotamia in the 3rd Millennium B.C. Guilford, Connecticut: Four Quarters Publishing. r. 76. ISBN 9780931500084.
  67. ^ Fisher, G. (2016). "Writing the History of the "Persian Arabs": The Pre-Islamic Perspective on the "Nasrids" of al-Hirah". Iranian Studies. 49: 247–290. doi:10.1080/00210862.2015.1129763.
  68. ^ Walker, J. T. (2006). The Legend of Mar Qardagh: Narrative and Christian Heroism in Late Antique Iraq. Berkeley: University of California Press, pp. 26, 52.
Ji "https://ku.wikipedia.org/w/index.php?title=Bikarhêner:Balyozxane/ziman&oldid=858049" hatiye standin.