Elizabeth II

Majesty, Royal Highness  Elizabeth II
Jidayikbûn	Elizabeth Alexandra Mary Windsor  21 nîsan 1926  Mayfair
Mirin	8ê îlonê 2022an (96 salî) Balmoral Castle
Sedema mirinê	Nayê zanîn, senility (Sedemên sirûştî)
Cihê goristanê	King George VI Memorial Chapel
Hevwelatî	Keyaniya Yekbûyî
Pîşe	Monarch
Meqam	Supreme Governor of the Church of England Head of the Commonwealth monarch of the Dominion of Ceylon monarch of the Dominion of Pakistan monarch of the Union of South Africa
Hevjîn	Fîlîp (Westminster Abbey)
Zarok	Charles III Anne, Mîreya Mîrî Andrew, Dukê Yorkê Edward, Kontê Wessexê
Dê û bav	George VI (bav) Queen Elizabeth, The Queen Mother  (dê)
Malbat	Mala Windsor
Xelat	Grand Cross of the Legion of Honour (1948) Dame Grand Cross with Collar of the Order of Merit of the Italian Republic (1958) Grand Order of King Tomislav Order of the White Eagle Collar of the Order of the White Lion
biguherîne - Wîkîdaneyê biguherîne

Elizabeth II (2019)

Portreya Fermî (1959)

Elizabeth II (jdb. 21ê Nîsan 1926 wek Elizabeth Alexandra Mary li Mayfair, London; m. 8ê îlon 2022 li Keleha Balmoral, Aberdeenshire) ji Mala Windsor ji sala 1952an heta mirina wê di sala 2022an de Qralîçeya Keyaniya Yekbûyî ya Brîtanya Mezin û Irlendaya Bakur û herwiha 14 dewletên din ên serwerên wekî Qaîdeyên Commonwealth têne zanîn, navçe û deverên wan ên girêdayî jî hene. Herwiha, ew seroka Neteweyên Commonwealthê ya ji 56 dewletan pêk tê, xanima dewsa Tacên Brîtanî û serokê laîk a dêra dewletê ya angelîkan a Îngilistanê ye. Elizabeth II di yekîtiya kesane de serokê dewleta Keyaniya Yekbûyî û Herêmên Commonwealth ên jêrîn bû: Antigua û Barbuda, Awistralya, Bahamas, Belîze, Grenada, Jamaîka, Kanada, Nû Zelenda, Papua Gîneya Nû, St. Kitts û Nevîs, St. Lucia, St. Vincent û Grenadîn, Giravên Silêman û Tûvalû . Di dema serweriya xwe de, ji ber piraniya koloniyên Brîtanî serxwebûn bi dest xistin û çend ji van dewletan komarî ragihandin, ku paşê ew guherî hejmara deverên Commonwealthê. Ji ber vê yekê, Elizabeth II bo demekê bû şahjina Barbados, Srî Lanka, Fîjî, Gambiya, Gana, Guyana, Kenya, Malawî, Malta, Maurîtius, Nîjerya, Pakistan, Sierra Leone, Yekîtiya Afrîkaya Başûr, Tanganyîka, Trînîdad û Tobago û Ûganda. Tenê li Keyaniya Yekbûyî, qralîçe hema bi xwe bi tenê maf û erkên nûnertiya xwe bi kar anî. Di warên mayî yên Commonwealth de ew ji aliyê waliyên giştî ve hate temsîlkirin. Ji ber vê yekê ew padîşahekî parlementoya destûrî bû.

Elizabeth II piştî mamê xwe Edward VIII û bavê xwe George VI sêyemîn di rêza textê brîtanî de ji dayik bû. Bavê Elizabeth di sala 1936an de, piştî birayê xwe yê mezin ji dest berdaye, çû ser text. Wekî mîrateyek gumanbar (wêrisê îhtîmala text), Elizabeth yekem car di dema Şerê Cîhanê yê Duyemîn de erkên giştî girt û di Beşa Jinên Artêşa Brîtanî de xizmet kir . Di 20ê Mijdar 1947an de ew bi prens Fîlîpê Yewnanistan û Danîmarkayê, Dûkê Edinburghê re zewicî. Kurê wan ê mezin Charles paşê bû cîgirê King Charles III. Sê zarokên din yên Elizabeth II û Prens Fîlîpê bi Anne, Andrew û Edward re hebûn. Prens Fîlîp di 9ê Avrêlê 2021an de, bi temenê 99 salan, 303 rojan, piştî zewaca 73 salan, 140 rojan de mir.

Piştî mirina bavê Elizabeth II, wê di sibata 1952an text girt. Cejna Elizabeth di 2ê sibatê de pêk hat. Di 2ê Pûşperê 1953an de, li Westminster Abbey û yekem kesekî bû ku di televîzyonê hate weşandin. Padîşahiya Elizabeth, 70 sal û 214 roj, di dîrokê de yek ji dirêjtirîn bû. Wê ji hemû padîşahên Brîtanî yên beriya xwe dirêjtir text girt û di dema mirina xwe de serokê herî dirêj a dewletên li cîhanê bû. Pêvajoyên girîng ên siyasî yên dema desthilatdariya Elizabethê, dekolonîzekirina Împaratoriya Brîtanî, Şerê Sar, nakokiya Îrlendaya Bakur û her du jî ketina Îngilîstanê ya Yekîtiya Ewropayê û Brexit bûn. Tevî zêdebûna rexneya malbata qralî ji medyaya girseyî û zêdebûna piştgirî ji bo forma hikûmetê ya komarî û bi taybetî li Awistralyayê wekî padîşahiya di bin Qralîyeta Elizabeth II de û di nav gelan de pejirandina berfireh berdewam kir.

Jînênîgarî

Zarokatî

Elisabeth wekî sê-salî (Vegirtina ji Time, 29ê Nîsan 1929)

Tenê xwişka Prenses Margaret yê çar sal piçûktir bû. Her du prenses di bin çavdêriya diya xwe û hikumeta Skotlendî Marion Crawford de li malê bûn. Ders li ser dîrok, ziman, wêje û stran dihatin dayîn. Di sala 1950an de, Crawford bêyî pejirandina padîşah, biyografiya salên zaroktiya Elizabeth û Margaret bi navê The Little Princesses weşand. Di pirtûkê de, evîna Elizabeth ya ji hesp û kûçikan re, bi rêkûpêk û hesta berpirsiyariyê tê vegotin. Çavdêriyên bêhtir hate piştrast kirin: Winston Churchill ji Elizabethê dema du salî bû, got ew kesayetiyek bû û desthilatdariya ramanwerî derdixist, ku ji bo zarokek ecêb bû. Dotmamê Elizabeth Margaret Rhodes wekî "keçikek piçûk a jîndar, lê di bingeh de biaqil û bi reftar" hate binav kir.

Wezîfeya Ser Text

Elisabeth di heft saliya xwe de, ji aliyê Philip de László (1933)

Dema serdestiya bapîrê xwe de, Elizabeth di rêza textê brîtanî de, li pişt mamê xwe Edward ya Wales û bavê xwe bûye kesekî sêyemîn. Jidayikbûna wê bala raya giştî kişandibû û di Nîsana 1929an de, kovara Amerîkî Time li ser rûpelan gelekî pêşîn bû. Dîsa jî, ew nedihat hêvîkirin ku bibe Qralîyet ji ber ku Prens Wales hîn ciwan bû, dibe ku bizewice û zarokên xwe çêbike. Dema ku bapîrê Elizabeth George V. di 1ê Rêbendanê 1936an de mir, mamê Elizabeth wekî Edward VIII. şûna wî girt û ew di rêza text de bûye duyemîn. Di 11ê Berfanbarê 1936an de, mamê wê piştî mebesta zewaca ji Wallis Simpson veqetandî bû, kirîzek destûrî derxist. Li şûna wî, bavê wê bû şahê nû. Hewce bûye ku dê û bav paşê kurek din çêbikin. Elizabeth dê ji ber tercîhên wê demê ji dûndana nêr re hat dayîn û li dû wan rêzgirtinê de biçûya.

Elizabeth di dîroka destûrî de, ji Henry Marten Alîkarê Midûrê Koleja Eton ders wergirt. Bi alîkariya gelek hikumdarên fransî û belçîkî, Elizabeth fêrbûna axaftina fransî bûye û berpirsyarê hînkirina olî li Serpîskoposê Canterbury bû. Di sala 1937an de, bi taybetî ji bo Elizabeth komeke keçikan hat avakirin da ku bi mirovên temenê xwe re têkeve têkiliyê; Pargîdaniya Qesra Buckinghamê ya 1emîn keçên endamên malbatê û xebatkarên qesrê dihewand. Di salên paşerojê de, ew endamekî Rêzanên Derya bû.

Di Gulan û Pûşpera 1939an de, dê û bavên Elizabeth serdanek dewletî ya berfireh li Kanada û Dewletên Yekbûyî kirin. Çawa ku di sala 1927an de, dema ku dê û bavên Elizabeth li Awistralya û Nû Zelanda ziyaret kirin, ew li malê ma. Bavê wê difikirî ku keça wî ji bo xuyakirina gelemperî pir piçûk e. Wan bi rêkûpêk di 18ê Gulanê de, yekem telefona padîşah transatlantîk hevpeyivîn kirin.

Serdestî

Portreya tackirina Qralîyet Elizabeth II û Dûke ya Edinburgh

Qralîyet Elizabeth II li Nû Zelenda (1953)

Di sala 1951an de tenduristiya George VI. xirab bû û Elizabeth bi rêkûpêk wî di bûyerên gelemperî de dagirtin. Dema ku ew di Cotmehê de serdana Kanada kir û paşê li Washington, DC çû serdana Serok Harry S. Truman, ku sekreterê Elizabeth yê taybet, Martin Charteris pêşnûmeya danezana ketina ser text hilda, ku heke padîşah di rêwîtiya wan de bimire. Di destpêka sala 1952an de, Elizabeth û Philip rêwîtiyek li Kenyayê pêk anîn, ku dê paşê ew çûn Awistralya û Nû Zelenda. Piştî çend saetan dema ku şevekî li Otêla Treetops ya li Parka Neteweyî ya Aberdare li nêzî Nyeri derbas kirin, fêr bûn ku di 6ê Sibatê 1952an Georg miriye

Charteris ji Elizabeth rica kir ku di mirina bavê xwe de bibe şahbanû û xwest ku navekî hikumdar hilbijêre, paşê Elizabeth navê xwe yê yekem hilbijart. Daxuyaniya li Londonê ji aliyê Encumena Têketinê ve berpirsiyarê ragihandina padîşahê têkildar e, lê tenê bi fermî ji ber nebûna Elizabeth ve hate kirin. Hevjîn vegeriyan Keyaniya Yekbûyî û çûn Qesra Buckinghamê.

Pêşveçûna Hevbeş

Qralîyeta Elizabeth II û siyasetmedarên Hevbeş li Castle Windsor (1960)

Di dema serweriyê de, Elizabeth zêdetirî heft dehsalan veguheztina şahîdeta Qralîyetê ya Împeratoriya Brîtanî li Hevbendiya Gelan bû. Dema ku Elizabeth çû ser text, rola xwe wekî serokê dewletên cuda yên serbixwe damezrandin. Di sala 1953/54an de, Elizabeth û mêrê xwe sefereke şeş mehan li seranserê cîhanê kirin. Ew yekem padîşahê Awistralya û Nû Zelenda bûye. Tê texmîn kirin ku ji sê çaryekan hemû Awistralyayî Elizabethê di wê demê de dîtin. Di dema serweriyê de, Elizabeth zêdetirî 100 serdanên dewletan û zêdetirî 180 seferên welatên Hevbeş kiriye; ew di dîrokê de, wekî serokê dewletên herî zêde hatiye gerandin tê hesibandin.

Qralîyet bi serokê Dewletên Yekbûyî Gerald Ford re dans dike (1976)

Ewlekariya metirsîdar, têkiliya dudilî bi DY

Serokê Dewletên Yekbûyî Ronald Reagan û Qralîyet Elizabeth (1982)

Elisabeth li ser hespê xwe Burmese di Trooping the Color (1986)

"Annus horribilis", Elizabeth wekî lengerê exlaqî ya padîşahiyê

Prens Philip û Qralîyet Elizabeth II serdana Almanyayê dikin (1992)

Elizabeth II li Buckingham Palace (2009) Xanima Yekem Michelle Obama û Serokê Dewletên Yekbûyî Barack Obama qebûl dike

Almasta Jubilee û Rûmet

Malbata padîşah li balkona Qesra Buckingham (Hezîran 2012)

Sembolîzm

Sernav

Li Keyaniya Yekbûyî, sernavê tevahî Qralan wiha bû:

Elizabeth II, bi kerema Xwedê, ji Keyaniya Yekbûyî ya Brîtanyaya Mezin û Îrlendaya Bakur û yên din û herêmên Qralîyetê, Serokê Hevbeş, Parêzvanê Baweriyê...

Qralîyet di vekirina Parlamentoya Welsh de - Cardiff, Wales (2011)

Mertal

Di sala 1944an de Elizabeth mertala xwe yê yekem stend. Ew ji mertalek lozeyê pêk dihat ku mertala padîşahê li Keyaniya Yekbûyî hilgirtibû û bi stûnek zîvîn ya sê bibikan (bibika navîn bi Gula Tudor, her duyên din bi xaça George re) hat temam kirin. Di sala 1947an de, dirûşma "Order of the Garter" li mertalê hate zêdekirin. Di kapasîteya wekî şahbanûya yek ji 15 deverên din ên Hevbeş, şahbanûya mertala neteweyî yê têkildar bikar anî.

• 

  Mertala Prenses Elizabeth (1944–1947)

• 

  Mertala Prenses Elizabeth, Dûke ya Edinburgh (1947–1952)

• 

  Mertala Prenses li Keyaniya Yekbûyî

• 

  Mertala Prenses li Skotlenda

Ala şexsîyet

Ala şexsîyet

Pêşniyara Zehmetiyên Hevbeş

Serwerek zêr bi sûretê Elizabeth II hildigire.

Elizabeth II li ser mora poste ya Brîtanî (1958)

Elizabeth II. heta mirina xwe serokê dewleta 15 welatên Hevbeş bû:

Keyaniya Yekbûyî (ji sala 1952) Antîgua û Berbûda (ji 1981) Awistralya (ji 1952) Bahamas (ji sala 1973) Belîze (ji sala 1981) Granada (ji sala 1974) Jamaîka (ji 1962) Kanada (ji 1952)

Zelanda Nû (ji sala 1952) Papua Gîneya Nû (ji 1975) Saint Kitts û Nevîs (ji 1983) Saint Lucia (ji 1979) Saint Vincent û Grenadîn (ji 1979) Giravên Silêman (ji sala 1978) Tûvalû (ji 1978)

Ew serokê dewletên 17 deverên Hevbeş bû û ji tackirinê ve bûye komar:

Barbados (1966–2021) Srî Lanka (1952–1972) Fîjî (1970–1987) Gambiya (1965–1970) Gana (1957–1960) Guyana (1966–1970) Kenya (1963–1964) Malawî (1963–1964) Malta (1964–1974)

Maurîtius (1968–1992) Nîjerya (1960–1963) Pakistan (1952–1956) Sierra Leone (1961–1971) Yekîtiya Afrîkaya Başûr (1952–1961) Tanganyîka (1961–1962) Trînîdad û Tobago (1962-1976) Ûganda (1962–1963)

Peywendî

Bav û kal

Jineolojî ya Elizabeth II
Bapîr	Prens Alberta Saxe-Coburg û Gotha (1819-1861) ⚭ 1840Qralîyet Victoria (1819-1901)	Qral Xirîstiyan IX Danîmarka (1818–1906) ⚭ 1842 Landgravine Louise of Hessen (1817-1898)	Alexander ya Württemberg (1804-1885) ⚭ 1835 countessClaudine Rhédey ya Kis-Rhéde (1812–1841)	Adolphus Frederick, 1. Dûke ya Cambridge (1774-1850) ⚭ 1818 Landgravine Auguste ya Hessen (1797-1889)	Thomas George Lyon Bowes (1801–1834) ⚭ Charlotte Grimstead (1798-1881)	Oswald Smith (1794–1863) ⚭ 1824 Henrietta Mildred Hodgson (1805-1891)	Charles Cavendish Bentinck (1780-1826) ⚭ 1816 Anne Wellesley (1788-1876)	Edwyn Burnaby (1798–1867) ⚭ 1829 Anne Caroline Salisbury (1805-1881)
Dapîr û Bapîr	King Edward VII (1841-1910) ⚭ 1863 Prenses Alexandra ya Danîmarka (1844-1925)		Dûke ya Francis Teck (1837-1900) ⚭ 1866 Prenses Mary Adelaide (1833-1897)		Claude Bowes-Lyon (1824–1904) ⚭ 1853 Frances Smith (1833-1922)		Charles Cavendish Bentinck (1817-1865) ⚭ 1859 Caroline Burnaby (1832-1918)
Dapîr	King George V (1865-1936) ⚭ 1893 Prenses Mary Teck (1867-1953)				Claude Bowes-Lyon (1855-1944) ⚭ 1881 Cecilia Cavendish Bentinck (1862–1938)
Dê û Bav	King George VI (1895-1952) ⚭ 1923 Elizabeth Bowes-Lyon (1900–2002)

Wêje

Îngilîzî

• Elizabeth: Eighty Glorious Years. Carlton Publishing Group. 2006. ISBN 1-84442-260-7.
• Queen Elizabeth II: Her Life in Our Times. Penguin. 2012. ISBN 978-0-670-91911-6.
• Philip and Elizabeth: Portrait of a Marriage. Century. 2004. ISBN 0-7126-6103-4.
• The Little Princesses. Cassell & Co. 1950.
• Our Queen. Hutchinson. 2011. ISBN 978-0-09-193689-1.
• Princess Margaret: A Life Unravelled. Weidenfeld & Nicolson. 2007. ISBN 978-0-297-84820-2.
• Royal: Her Majesty Queen Elizabeth II. Little, Brown. 2002. ISBN 0-316-85940-0.
• The Diamond Queen: Elizabeth II and Her People. Macmillan. 2011. ISBN 978-0-230-74852-1.
• The Queen: Elizabeth II and the Monarchy. HarperCollins. 2001. ISBN 0-00-255494-1.
• The House of Windsor. Cassell & Co. 2000. ISBN 0-304-35406-6.
• Queen and Country. McClelland & Stewart. 2002. ISBN 0-7710-8056-5.
• The Servant Queen and the King She Serves. Bible Society. 2016. ISBN 0-9575598-2-8.

Almanî

• Paola Calvetti: Qral. Elizabeth II - Portreya Queen. weşanxaneya Piper. Munich 2021, ISBN 978-3-492-07025-6
• Elizabeth II: Das Leben der Queen (3. ed.). C.H. Beck. 2011. ISBN 978-3-406-62360-8.
• Gotha Genealogical Manual (GGH 13) - Xaniyên Mîrze, Cild 3 - Arşîva Nobiliya Alman (ed. ), Marburg 2021, ISBN 978-3-9820762-2-5, rûpel 140–141
• Gegenspieler: Lady Di, Königin Elisabeth. S. Fischer Verlag. 1999. p. 176. ISBN 978-3-596-14494-5.
• Die Windsors. Glanz und Tragik einer fast normalen Familie. Bastei Lübbe. 2007. p. 314. ISBN 978-3-404-61619-0.

Girêdanên derve

• Malpera fermî ya malbata qralê Brîtanî
• Elizabeth II's channel li ser Youtubê
• Elizabeth II li ser IMDbê
• Nîvîsên li ser Elizabeth II di kataloga Deutschen Nationalbibliothek de (almanî) de