Margîska Kurdistanê

Margîska Kurdistanê
Rewşa parastinê
	; Nêzîkê xetereyê (IUCN 2.3)
Dabeşandina zanistî
Cîhan:	Animalia
Filûm:	Chordata
Binefilûm:	Vertebrata
Çîn:	Reptilia
Kom:	Squamata
Binekom:	Serpentes
Famîle:	Viperidae
Binefamîle:	Viperinae
Cins:	Vipera
Cure:	V. raddei
Binecure:	V.r.kurdistanica
Navê zanistî yê latînî
	Montivipera raddei kurdistanica; Boettger, 1890 KUCHARZEWSKI, 2011
Hevwate
	Vipera xanthina - Strauch, 1869; Vipera xanthina - Strauch, 1873; Vipera Raddei - Boettger 1890; Vipera raddii - Boulenger, 1896; Coluber raddei - Nikolsky, 1916; Vipera lebetina raddei - Schwarz, 1936; Vipera xanthina raddei - Mertens, 1952; Daboia (Daboia) raddei raddei - Obst, 1983; Daboia raddei - Engelmann et al., 1985; Vipera raddei - Nilson & Andrén, 1986; Vipera raddei kurdistanica - Nilson & Andrén, 1986; Vipera raddei - Latifi, 1991; Vipera raddei kurdistanica — WELCH 1994: 123; Vipera kurdistanica — NILSON et al. 1999; Montivipera raddei kurdistanica — RAJABIZADEH et al. 2011; Montivipera raddei kurdistanica — KUCHARZEWSKI 2011;

Maregîska Kurdistanê (Montivipera raddei kurdistanica), binecureyekî maregîskan (Vipera) e.

Belavbûn[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Maregîska Kurdistanê li bajarên Qers, Agirî, Wan, Îdir û Colemêrgê yên Kurdistanê tên dîtin. Herwiha li welatên Îran, Azerbaycan û Ermenistanê jî tên dîtin,lê belkî li Îraqê jî heye.

Taksonomî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Maregîska Kurdistanê nêzîkî maregîska çîleçepê çiyayan (Vipera albicornuta)^[4] û maregîska newala Îranê (Vipera latifi)^[5] ji aliya taksonomî.

Şayes[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Dirêjiya maregîska Kurdistanê di navbera 70-80 cm de ye û herî zêde dibin 100 cm li ba maregîskên nêr, lê li ba maregîskên mê digihîje 79 cm. Rengê vî marî bijehr qehweyî tarî bi lekeyên zer li ser pelikên wî.

Navên nas[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ji ber ku jîngehê sereke Kurdistanê ye, di zimanê latînî de mîna Vipera raddei kurdistanica hatiye binavkirin. Tevî navê maregîska Kurdistanê, çend navên nas hene weke di zimanê tirkî:maregîska Agirî (Ağrı engereği),di zimanê îngilîzî:maregîska zinarê (rock viper), maregîska çiyayên Ermenistanê (Armenian mountain viper) û maregîska Raddei(Raddei’s viper).^[5] ,^[6] .^[7]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

↑ Göran Nilson, Claus Andrén, Aziz Avci, Ferdi Akarsu (2008). "Vipera raddei". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2011.1. International Union for Conservation of Nature. Roja wergirtinê: 12 gulan 2006. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (alîkarî)CS1 maint: multiple names: lîsteya nivîskaran (link)
↑ McDiarmid RW, Campbell JA, Touré T. 1999. Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference, vol. 1. Herpetologists' League. ISBN 1-893777-00-6 (series). 511 pp. ISBN 1-893777-01-4 (volume).
↑ Rajabizadeh, Mehdi; Göran Nilson, and Haji Gholi Kami 2011. A New Species of Mountain Viper (Ophidia: Viperidae) from the Central Zagros Mountains, Iran. Russian Journal of Herpetology 18 (3): 235 – 240 -
↑ Mallow D, Ludwig D, Nilson G. 2003.True Vipers: Natural History and Toxinology of Old World Vipers. Krieger Publishing Company, Malabar, Florida. 359 pp. ISBN 0-89464-877-2.
↑ ^a ^b Mehrtens JM. 1987. Living Snakes of the World in Color. New York: Sterling Publishers. 480 pp. ISBN 0-8069-6460-X.
↑ Gotch AF. 1986. Reptiles -- Their Latin Names Explained. Poole, UK: Blandford Press. 176 pp. ISBN 0-7137-1704-1.
↑ Brown JH. 1973. Toxicology and Pharmacology of Venoms from Poisonous Snakes. Springfield, Illinois: Charles C. Thomas. 184 pp. LCCCN 73-229. ISBN 0-398-02808-7.

Xwendina zêde[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

European Reptile & Amphibian Specialist Group (1996). Vipera raddei. 2006. IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. www.iucnredlist.org. Retrieved on 12 May 2006.
Nilson G, Andrén C. 1986. The mountain vipers of the middle east: The Vipera xanthina complex. Bonner Zoologische Monographien 20.
Mallow D, Ludwig D, Nilson G. 2003. True Vipers: Natural History and Toxinology of Old World Vipers. Krieger Publishing Company, Malabar, Florida. 359 pp. ISBN 0-89464-877-2.

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Vipera raddei, ser Wîkîcureyê.

Li Wikimedia Commons medyayên di warê Margîska Kurdistanê de hene

http://www.youtube.com/watch?v=TWL3yfyexFY%7C Vîdiyoyek ser maregîska Kurdistanê
http://www.youtube.com/watch?v=WoCfM65xt2A%7C Vîdiyoyekî din ser maregîska Kurdistanê
http://www.inaturalist.org/observations/78214
Vipera raddei at Checklist of Armenia's Amphibians and Reptiles, Tadevosyan's Herpetological Resources. Accessed 30 March 2007.
http://reptile-database.reptarium.cz/species?genus=Montivipera&species=raddei&search_param=%28%28search%3D%27Montivipera+raddei%27%29%29

[iucn-1] Göran Nilson, Claus Andrén, Aziz Avci, Ferdi Akarsu (2008). "Vipera raddei". IUCN Red List of Threatened Species. Version 2011.1. International Union for Conservation of Nature. Roja wergirtinê: 12 gulan 2006. {{cite web}}: Invalid |ref=harv (alîkarî)CS1 maint: multiple names: lîsteya nivîskaran (link)

[McD99-2] McDiarmid RW, Campbell JA, Touré T. 1999. Snake Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference, vol. 1. Herpetologists' League. ISBN 1-893777-00-6 (series). 511 pp. ISBN 1-893777-01-4 (volume).

[3] Rajabizadeh, Mehdi; Göran Nilson, and Haji Gholi Kami 2011. A New Species of Mountain Viper (Ophidia: Viperidae) from the Central Zagros Mountains, Iran. Russian Journal of Herpetology 18 (3): 235 – 240 -

[Mal03-4] Mallow D, Ludwig D, Nilson G. 2003.True Vipers: Natural History and Toxinology of Old World Vipers. Krieger Publishing Company, Malabar, Florida. 359 pp. ISBN 0-89464-877-2.

[Meh87-5] Mehrtens JM. 1987. Living Snakes of the World in Color. New York: Sterling Publishers. 480 pp. ISBN 0-8069-6460-X.

[Got-6] Gotch AF. 1986. Reptiles -- Their Latin Names Explained. Poole, UK: Blandford Press. 176 pp. ISBN 0-7137-1704-1.

[Bro73-7] Brown JH. 1973. Toxicology and Pharmacology of Venoms from Poisonous Snakes. Springfield, Illinois: Charles C. Thomas. 184 pp. LCCCN 73-229. ISBN 0-398-02808-7.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]