Bazarcix

Bazarcix
Bazarcix
Navçe
	Nexşeya navçeyên bajarê Gurgumê
	Bazarcix Bazarcix
	Koordînat: 37°29′13″Bk 37°17′41″Rh / 37.486955°Bk 37.2948369°Rh
Dewlet	Tirkiye
Parêzgeh	Gurgum
Qada rûerdê
• Giştî	1.710 km2 (660 sq mi)
Nifûs (2018)	68,838
Koda postayê	46xxx
Koda telefonê	344
	biguhêre

Ev gotar ser Markaz (Pazarcik) navçeya Gurgumê (Mereşê) ye. Ji bo wateyên din yên Bazarcix an Pazarcixê, li Bazarcix (cudakirin) binêre.

Bazarcix an jî bi devoka herêmê Markaz yek ji navçeyên Gurgum a Bakurê Kurdistanê ye.

Navê wê yê di dema osmaniyan de Aladînek e. Navê wê yê herî kevn jî Baxnû ye.^{[çavkanî hewce ye]} Dîroka wê gelek kevn e. Bermahiyên b.z. 3.500-4.000î hatine dîtin. Di dema Osmaniyan de di sala 1870an de digel bajarê Gurgumê bi Helebê ve hatiye girêdan. Ji ber ku kurdên herêmê her dem li dijî dewletê serî hildidan, osmaniyan gelek caran ferman radikir ser herêmê. Gundên eşîra kurd Sînemilî yên li ber Deryaya Spî gelek zilm ji aliyê osmaniyan ve dîtine. Her wisa herêma Bazarcixê jî.

Qereyilan

Qereyilan ê ku tirk wî wekî lehengê xwe nîşan didin jî ji Bazarcixê ye. Mele Mihemed (Karayilan) ji mezra Kurd Elîf a Bazarcixê ye û di sala 1888an de ji dayik bûye. Kazim Karabekîr (Ataturk ew ji holê rakiriye, generalekî navdar ê wê demê ye) soz dide Mele Mihemed da piştî derxistina frensiyan dê mafê kurdan bêne dan û gundên kurdan ên li perê Deryaya Spî û Gurgumê bike bin fermandariya Mele Mihemed. Qereyilan ango Mele Mihemed bi vî awayî dest bi şerê frensiyan dike û li Dîlokê navdar dibe. Mixabin wekî her carî tirk dîsa Kurdan dixapînin.

Serhildanên kurdên Deryaya Spî

Serhildanên Kurdên Deryaya Spî û yên eşîrên herêmê gelek in. Serhildana Bozan Beg ku di 1918'an de dest pê kir, gelek navdar e. Lê belê dîroknasên kurdan li ser serhildanên herêmê û kurdên Deryaya Spî zêde xebat nekirine.

Cografyaya Bazarcixê (Markazê)

Bazarcix di sala 1941ê de bi Gurgumê ve hatiye girêdan. Firehiya erdê navçeyê 1.710 km² ye, bilindahî ji rûyê avê jî 850m ye. Hejmara niştecihên navendê (sala 2000´î) 24.374 û bi giştî jî 72.628 e.

Bugan

Koma Markaze siftiyan Bugan in: Bugan ji ber ve 2600 salan li dora bajarê Ruha da hatine li ser çiyayê Engizekê. Ji çavkaniyên Asuran diyar dibe ku Bugan di sala 549 berî zayînê de, lı deme Medan belakırrına ji ber desten Pers û Asuran, hatın ravtin ber leşkere Asuriyen.

Pişte mamostaye M. Salim Sapkıran: navdane Quwatan ji bo Bugan, li ser binîvise Anabasisa Ksenofon hatine dîtin.^{[çavkanî hewce ye]}

Li sal dirêjî hatin Bugan nev bere işxaftan cih girtin. Li ber ve 180 sal hatin Bugan nêzîke 3 km rohatina Markaz e û diyar e Mamiş çê kirin. Nave Diyar e mamişe sıfti Kuwatan a. Kuwatan navê xwe ji Mamê Kiran da hilgirtiye. Lı deme Cumhûriyet poşnave Mamê Kiran Sapkiran bûye.

Ji ber nivîsa romî an gelê markazî an ji beri zayînê li sal 54an da gele Corduene na bun. Piste barkirine Bugan 500 sal derbasî bûne.

Gund

Lîsteya gundan

Akçalar - Axcon
Akdemir - Pûlyone Jerî
Alibeyuşağı - Olîbagon
Armutlu - Dî Şakoke
Arslanbey (ereb)
Aşıklar - Gundê Gozan
Bayramgazi - Şoquliyon
Bölükçam - Delizê Gir
Cennetpınarı - Mole Ûson
Çamlıca - Dî Bêxça
Çınarlı - Teron
Çiçekalanı - Dî Bilikon
Çöçelli - Çoçalon
Damlatas - Bûwan/Xorikan
Dedepaşa (ereb) -
Demîrler - Damîrçon
Denizli - Pûlyone Jûrî
Doğanlı - Kîrni
Doğanlıkarahasan - Doxanon
Eğlen -
Eskinarlı - Narlîya Jor
Evri - Mizmîliye
Ganidağ - Ketil
Göçer - Torinan
Hanobası -
Harmancık -
Hasankoca - Dî Mamadî Ûse/Bûgan
İğdeli - Cimikan
İncirli - Deravê
Karaağaç - Esmepûr
Karahüyük - Gundî Kulxêş
Kelibişler - Kelan
Kızkapanlı - Zêtikan
Kizirli - Ovdilon/Kizîron
Kurtdere -
Maksutuşağı - Maxsiyon
Memişkahya - Di Mamiş
Mezraa - Mêzre
Narlı - Narli
Payamlıbağ - Dî Mûse/Musan
Sadakalar - Sadaqon
Salluuşağı - Soylon
Salmanıpak - Salmanî Pok
Sarıerik - Dî Qawon
Seyrantepe - Topolon
Sivricehüyük - Terolar
Soku - Mîlyanli
Söğütlü - Mole Bîyê
Şahintepe - Dî Xinto
Tetirlik - Taterlî
Tilkiler - Rîvyon
Turunçlu - Turûşon
Yarbaşı - Bekîran
Yeniyurt -
Yolboyu - Xidiran
Hürriyet-Maxikon

Gunde Tirkan ji kurde sunni

Göynuk, Yukarıhöcüklü, Sakarkaya, Kısık, Büyüknacar, Şeker Çiftliği, Bağdınısağır, Ulubahçe, Yumaklıcerit, Taşdemir, (Mixed Sunni Turkish and Alevi Kurdish), Yukarımülk, Aşağımülk, Sarıl, Mezere, Ufacıklı, Salmanlı, Kuzkent, Sultanlar, Keleş, Eğrice, Karagöl, Yiğitler, Akçakoyunlu, Başçeşme, Karabıyıklı, Evri 80 %, Bertizler

Kadincik Karahyuyk

Êlên Bazarcixê

Navdarên Bazarcixê

Molla Mehmet Karayilan, Fermandar
KC Rebell, rapvanekî alman

Danegehên kontrola otorîteyê
Navneteweyî	VIAF
Neteweyî	Almanya