Heleb

Heleb
Helep Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Bajar, bajarê mezin û bajarê hejmara wî ya niştecihan zêdeyî milyonekê Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
حلب Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Heleb li ser nexşeyê
Map
Heleb li ser nexşeya Sûrî nîşan dide
Heleb
Heleb
Koordînat: 36°12′0″Bk 37°9′36″Rh / 36.20000°Bk 37.16000°Rh / 36.20000; 37.16000
DewletSûrî, Împeratoriya Osmanî Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Li beşa îdarî
  • Mount Simeon District (2008–)
  • Aleppo Vilayet (1886–1918)
  • Aleppo Eyalet (1534–1864) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Paytexta
Dema avabûnê5 millennium b.z. Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Rûerd
 • Giştî
  • 190 ±1 km² Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
 • Bilindahî
379 m Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Gelhe
2.003.671 (2021) Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Dem
Koda telefonê021 Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
Malperwww.ealeppo.sy Li ser Wîkîdaneyê biguhêre
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêreBelge

Heleb (bi erebî: حلب‎, Halab, bi ermenî: Հալէպ, Haleb; aramî: Hadad yan jî Halab) yek ji mezintirîn bajarên Sûriyê ye û yek ji bajarên herî kevnar e li herêmê ye û navenda parêzgeha Helebê ye. Bajar li herêma bakurê rojavayê Sûriyeyê ye û bi qasî 360 kîlometre ji bajarê paytext a Şamê dûr e.

Bajar di sala 2008an de bi 1.7 mîlyon niştecîh di nav sînorên bajêr de û di 2010an de jî 2.5 mîlyon niştecîh li derûdora bajêr bû. Piştî Şamê duyemîn bajarê herî mezin ê Sûriyê bû. Her wiha Heleb yek ji bajarên herî kevn ên herêmê ye û di navbera Deryaya Navîn û Firatê de cîhekî stratejîk a îro û dîrokî de bû.

Di dema şerê navxweyî yê Sûriyê de, şerê bajarê Helebê ji havîna 2012an heta Kanûna 2016an bû. Ji 22ê Kanûna 2016ê ve bajar ji aliyê hêzên hikûmeta Sûriyê de dîsa hat kontrolkirin.

Nav[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ji xeynî navê Heleb, bi zimanê erebî, wek Leqeb û Heleb eş-Şehbe, ango "Heleba gewr" jê re tê gotin. Akkadiyan jî jê re digotin Halab an Halap (û wisa jî Hallaba, Halba, Halbi, Halpa hatî nivîsandin[çavkanî hewce ye]. Di jêderên kevne-misriyan de, bajar bi navê hlp dihat nasîn. Bi ûgarîtî û aramî jî wek hlb dihat nasîn[çavkanî hewce ye].

Dîrok[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Yek ji cihên dîrokî, ku li Helebê herî zêde tê naskirin Kelheya Helebê ye. Ev kele ji aliya hikumdarên Eyûbiyan ve hatiye ava kirin.

Gelhe[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Piraniya helebiyan erebên sunî ne, lê hejmareke mezin ji niştîvanên bajarê Helebê û navçeyên wê kurd in. Her wekî din, ermenî, turkmen, sûryanî, çerkez, çeçen û alban jî li wir bi cî dibin. Dor 15-20% ji helebiyan mesihî ne.

Sabûna navdar a Helebê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Vaye demek dirêj e (ji sedsala 7'an de) ku li Helebê sabûn tê çêkirin û firotan. Sabûna Helebê, ê ku ji zeytê zeytûnan û zeytê xarê tê kelandin, netenê li rojhilatê, lê belê li seranserî cîhanê deng vedayî. Piraniya zeytê ji navçeya Kurdaxê (Efrîn), a ku dor 40 km li bakur-rojavayê Helebê dikeve, tê anîn. Îro, li Helebê nêzîka 60 sabûn-karxane yên biçûk hene û piraniya wan bi dest malbetan de ne.

Galerî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Heleb, bi hiyeroglîfan
Aa1
D21
Z3D58G29N25

Chalba
ẖrb3
Heleb