Xezalî
Xezalî | |
---|---|
Navê rastî | ابو حامد محمد ابن محمد الغزالی Ebû Hamid Mihemed ibn Mihemed el-Xezalî |
Jidayikbûn | 1058 |
Mirin | 1111 Tûs - Îran |
Cihê goristanê | Meşhed ![]() |
Esil | Fars |
Hevwelatî | Împeratoriya Selcûqî ![]() |
Pîşe | Fîlozof, alim |
Serdem | Serdema Zêrîn a Îslamê |
Xebat |
|
Bandorbar | Îmam Şafiî, Ebû Hasan Eş'arî, El Cûweynî, Ebû Elî Farmedî |
Bandorker | Ehmed Şerefedîn |
Dîn | Îslam |
biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre![]() |
Xezalî an "Elxezalî" an jî Ebû Hamid Mihemed ibn Mihemed el-Xezalî (bi farisî: ابو حامد محمد ابن محمد الغزالی Abū Ḥāmid Muḥammad ibn Muḥammad al-Ghazālī), bi Kurdî: Îmamê Xazalî, di navbera salên 1058-1111 de jiyaye. Bi zimanên rojava navê wî Al-gazel e. Xezalî bi eslê xwe fars e û yek ji fîlozof û teologekî herî bi nav û deng yên cihana Misilmana ye.[1]
Xezalî xwe di felsefê de gelekî bi pêş ve biriye û bi giranî li ser mijara tassawûfê sekinye. Ew di ceribandineke xwe de ku bi kinasî bahsa felsefeya, fîlozofên Misilman (Kindî, Razî, Farabî, Îbn Sîna...) dike de, di dawiya xwebata xwe de, ji ramanên van fîlozofon pir mat (şaş) maye. Ji vê yekê wî fîlozof bi xayintiyê tawambar kirine, ne xwestiye tu tiştî li ser rastiya fîlozofan bi bihîze û berê xwe daye tesewûfê (ramanên olî). Di pirtuka xwe ya bi navê "Tehawid el Felesîfe "(bêhawayiya fîlozofan) de, ew bi awayekî fîlozofîk fîlozofên Arîstotelesiyen rexne dike bi teybetî jî Îbn Sîna. Li gor wî fîlosof hertim digihine encamên çewtiyên mezin ku gerek bi awayek giranbiha bên sezakirin (ceza kirin), ji ber ku ew li tersê şoreşa xwizayî diçin. Xezalî çend sal bi şûnde ji aliyê Averroes ve hatiye rexnekirin.
Pirtûkên Xezalî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
Tê texmîn kirin kû pirtûkên Xezalî nêzikî 500 hev in, Lê mixabin îro pirtûkê wî 75 hev tenê heta roja me hatine. Ji wan çen pirtûk ev in.
- El munkiz mine'd Dalal
- Makaasîdu'l Felasîfe
- El Mustafa
- Tehafutu'l Felasife (Bêvaciya fîlozofan)
- El İktisad fi'l Îtîqad
- Kîmya-î Saadet
- El Kistasu'l Mustakîm
- Bidayetu'l Hidaye
- Miyarul İlim
- Mihekkun Nazar
- Mişkatu’l Enwar
- Tefsir u Yaquti’t Te’wil
- Cewahir’ul Qur’an
- El Basit
- El Wasit
- Maksaadu’l–Esna fi Şerhi’l-Esmau’l Husna
- Makaasıd Maznun’u Bih la Xeyri Ehlih
- El Weciz
- Mizanu’l Amel
- Faysal ul-tefrika beyne’l –Îslam we’z-zendeka
- Îlcam ul-awam an İlm-i Kelam
- El Mustazhiri
- Er-Redd ul-cemil Ala Sarih
- Kitab ul-erbaîn
- Minhac ul-abidin
- Eyyuhe’l Weled
- Mukaşefetu'l-Kulûb
- Nasihatu’l Muluk
- Ed-Durc
- Mafsalu’l Xilaf
- Huccetu’l Haq
Girêdanên Derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- Îmamê Xezalî – 1058-1111 - Ji Malpera Felsefevan Girêdana arşîvê 2016-04-06 li ser Wayback Machine
- Di Babeta Zanayiyê De Rêbaza Îmam Xezalî - Ji Malpera Felsefevan Girêdana arşîvê 2016-03-05 li ser Wayback Machine
- Gazalî Ji Bo Çî Felsefeyê Rexne Kiriye? - Ji Malpera Felsefevan[Girêdan daimî miriye]
Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
![]() | Ev gotara ji bo zanyarekî şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |