Hezo

Hezo Kozluk
Navçe
Welat	Bakurê Kurdistanê
Dûgel	Tirkiye
Parêzgeh	Batman
Serbajar	Hezo
Qeymeqam	Huzeyfe Citer
Hejmara bajarokan	2 bajarok
Hejmara gundan	69 gund
Gelhe (2008)	62.114 kes
Rûerd	1.119 km2
Berbelavî	55,5 kes/km2
Bajarê navendî
Gelhe (2008)	21.380 kes
Koordînat	38°11′36″Bk 41°29′23″Rh
Bilindayî	870 m
Koda postayê	72400
Koda telefonê	(+90) 488
Hezo Hezo (Tirkiye)

Hezo (1928: هازو / Haso (Hazo); bi tirkî: Kozluk) navçeyekî Batmanê ye. Li bakura rojhilata Batmanê ye û 40 km dûrî wê ye. Hezo bajarekî kevn e li dorî Birca Hezoê hatiye avakirin.

Li rojhilata bajar wilayetên Bidlîs û Sêrtê, li rojavayawî wilayeta Amedê cîh digire. Li bakura wê navçeya Qabilcewzê û li başûra wê navçeya Qubînê hene.

Dîrok

Bajarê Hezo yê di sala 1514an de ketiye bindestên osmaniyan. Dema ku komara Tirkiyê avabû, Hezo bajarokekî li ser bajarê Qabilcewzê bû. Lê di sala 1938an de bû bajarek wek Qabilcewzê. Ji wê salê heta sala 1990î Hezo navçeyekî li ser bajarê Sêrtê bû. Ji bo ku Atêsha Tirk lêshkerên xwe li heremê zêde biket, gelek navçeyan kir Bajar wek Elih, Lê belê piştî ku Elih (Batman) di sala 1990î de bû wilayet, navçeya Hezo yê bi wilayeta Elih (Batman) ê ve hat girêdan.

Hezo bajarekî di nav çiyayan de ye. Lewra jî, ji gelên danêshwanên wê re tê gotin : çiyayî, herçendî çiyayiyên Hezo yên ên liçiyayê jorînin, herweha ji Barajvanên navgîn re jî tên gotin çiyayî.. Ji xeynî vî jî, ji xelkê Hezo yê re tê gotin :Xerzî, ji bala kû Hezo li navgîna di nav dila herêma Xerzan bi xwe de ye, jê re jî tê gotin : Xerzan, û herwiha di nav çiya de dimîne.

Malbatên aristoqrasiya Xerzan a kevn li vir henin, yekî ji wan ên Gellek bi navdar û bandor wek : Xalid Efendî (Xalid Efendi ed-din (Aydin) Xerzanî ji hêla kora Osmaniyan de Pashnav dihat dayî, lê bi rastî Xalid Effendiyê Xerzanî û anjî wek Kûr û lawê wî ê bi navdar dîsan jî kû ew jî tê gotin: Abdurrahman Efendî (ad-din an jî Aydin) bi rastenivîs Avdirrahman Effendiyê Xerzanî wek Serkirde û serok û Aristoqrasiya Hezo û heremê hawirdora Xerzan û herwisa jî mirovek pêshverû yên vî herêmî ku li ser û di doza Kurdî de bû rolek mezin hebu, û serkirdeyek malbata û wek bi nava Mala Îsê tê navdan û nav kirin û nasîn. Ew bi xwe li dijî Ashiretbû. Abdurrahman Effendi bi xwe ji hêla Dewleta dirindeya Artêhsa Tirkê wî demî de hatet girtin û xistin bin çavkirin û Girtigeha wê demê dans girtin. Bi welatperwerî bi doza Kurdî re dihat tewanbarkirin. Lê dîsa Abduurahman Effendî wek dostek Malla Evdullayê Timmoqî jî bash dihat naskirin. Melle Evdilahê Timmoqî gelle caran dihate li gel Evdirehman Effendiyê Xerzanî guft-û-got dikirin, danusandin dikirin, Melle Evdilahê Timmoqî gelle carant herdem pistavaniya û nêrîna Evriheman Effendiya Xalid Effendî pêshwazî dikrd û rêz dikir, herwûsa, û gellek Carak dinav hevde li ser rewsha doza Kurdîde gellek runishtin û nêrînên cur-be-cûr dihate got-û-bêj krirn, li ser dikan axiftin gotubêjan di navhev de dikirin. Evdirrehman Effendiyê Xalid Effendî, Ev wek Aristoqrasiyek, wek Mirovek Pêshveru, Zana û fêriz, wek Serkirde û Serokê gelle mala Xanedana Ìsê bû jî û Kurdek nishtimanperwer, fêriz û zana doza Kurdî di her warî de di parast. wek ji yek kurên Xalid Effendiya Xerzanî ya mala Xanedana Ìsê ên bi nav û Shan wek [[Evdurehman Efendî Xerzanî ad-Din (Aydin)]ji cihê nav û shanê Xalid Effendî domand û herwisa jî, (Mala Îsê destê navî li vî şaxî gellek gring bûwe) wek pêşverûyên deshelat û aristoqrasiyê heman herêmî bûye û heman herêman bi badorin. Bandoriyên Evdurehman Efendî Aydin (Xerzanî)ê Xalid Efendî wek malbatên di cih de tekûz û rayedar û wek bi navê Malayên Îsê tên dîtin, shaxek wan en herî mezîn jî li Bedlîsînin. Dîsa, malbatên Balûdtash an wek Maarûf (Mala Şêxûbalî) pêşverû jî lêre gellek hene. Bi tahbîrî ê min, li devereyên dewletên derveyi Nistimanên Biyaniya derve de jî çendîn malbatên Xerzaniyan henin û belav bûn. Hemû ji deverên Hezo hatine nefîkirin. Wek herweha, malbatên Xerzanî yan li derveyî Kurdistan de zêde hene. Li gor lêkolînên di destên me de, mala Xerzani yan (ad-din an jî Aydin) tên hesibandin. Navdarê bi nav wek Evdurehman Efendi yê Xalid Effendî (aydin)ê Xerzanî ji mala Îsê tê zanîn. Milek wan ên din jî le Bedlis bi navê malbatek cawaz tên naskirin, lê hemu ji yek rahyan tên.

Geshtek û têghînanî ji hawirdor û malbatên herêm û Kesên bi temên Pîr û kalan hatet tomarkirin. Nêrin gellekin herweha li ser vê darbareyî de gigihêjet rûw-bi-rûw bûn. Destek Malbata Ìsê Aristoqrasiya Xanedana Evdirrahman Effendiyê Xalid Effendiyê Xerzanî, li herema Xerzan, bi taybet li navênda HEZO wek sertext, Kabilcewz Sason, Bedlis û li hawirdor herema Xerzan, malbatek bi gellek Shax ve, bi gellek navêndêndîtir jî, ji vê malbatê ve girîdayî bûn. Bi taybet herem bi xwe Navênde HEZO bû. Abrurrahman Effendiya Xerzanî, an jî Evdirrehman Effendiya Xalid Effendî gellek bandora xwe ya Nishtimanperweriya Kurdî li hemen heremêde, di wî dema dabu zexm û qurs kirin. Gellek hem-civînan bi Mellê Evdilleha Timmoqî li ser derhata Kurdistani, Xerzan herem de dihatet kirin, wek melle Sabrî û hwd re gellek gellek caran li ser rewsha Bashura Kurdistan jî guft-û-gah dihatet kirin, wek li ser hate çûn a Melle Mistafayê Berzanî jî dihatet gotûbej kirin. li ser debareyî herem, Ajil, çandînî û herwiha li ser mikanizmaya Bajêr jî gellek caran dihatet guft-û-goh kirin.... Evdirrehman Effendiya Xalid Effendî berjewendî Hezo, gellê Hezo û bi Taybet berjewendî Kurd û Kurdistani li ser destî hemû tishtan de digirt. Abdurrahman Effendiya Xalid Effendî, Ew bi xwe ji hêla Dewleta Tirk ve hatu Girtin û di girtigahde hate darizandi, bin çavkirin, di vê demê de Evdirahman Effendiya Xalid Effendî serî ji ji Dewleta dagirker rê Tirk de, tû car serê xwe ne tewwand. Gellê Kurd û bi Taybet berjewendiya Hezo her parast. Ew bi xwe zana û fêriz bû, gellek zana û bi bandor bû. Mixabin, di sala 1974 de bi temenek gellek direj çû ser dilovaniya xwe.

Çavkanî

Xalid Effendiya Xerzanî, wek serkirdeyek a Hezo, sertan-seride bi taybet xwedî Xanedan bû. Xalid Effendi tu car nam û san a Aydin û an jî ad-din lê nebu, safi wek Xalid Effendiya Xerzanî dihate nasan.

Lawê wî, Abdurrahman Effendî, her weha nam û sana Aydin li ser nebu, safi di salaneya ku temmena wî, bawer bim, di salaneya wek 1940 an de wek Pasnaw AYDIN LÊ KIRIN..... bi rastî ew jî wek Abdurrahman (Evdirrehman Effendiya Xalid Effendiya Xerzanî dahtin nasan.

Malbat û Xanedanek gellek berfireh bûn, Saxek li HEZO, shaxek li Bedlis, Shaxek li Qabilcewz û li ser sertanseri Hezo bi bandor bûn.

Giredanên derve

• Malpera fermî