Salvador Dalí
Salvador Dalí | |
|---|---|
 Salvador Dalí ligel ozelot û gopal (1965) | |
| Navê rastî | Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí i Domènech |
| Jidayikbûn | 1ê gulanê 1904an |
| Mirin | 23 Çile 1989 Figueres, Katalonya, Spanya |
| Esil | Spanyol |
| Hevwelatî |  Spanya |
| Pîşe | Nîgarsazî, xêzkirin, peyker, çapkirin, seramîk, dîzaynkirina sehnê, nivîsandin |
| Serdem | Sedsala 20an |
| Xebatên navdar |
|
| Dîn | Xiristiyanî |
| Dê û bav |
|
biguhêre | |
Salvador Felip Jacint Dalí i Domènech [bilêvkin: Selvedo Felîp Jasîn Delî î Dûmênek], Marquess of Dalí of Púbol [1][2] an jî bi kurt Salvador Dalí , (11 Gulan 1904 - m. 23 Rêbendan 1989) hunermendekî surrealîst ê ketalanî-spanî bû ku ji ber jêhatiya xwe ya teknîkî, pêşnûmeya rastîn û wêneyên balkêş û ecêb di nav xwe de navdar bû. kar.
Dalî li Figueres, Katalonya, Spanya ji dayik bû, perwerdeya xwe ya fermî di hunerên bedew de li Madrîdê wergirt. Ji biçûkatiya xwe ve di bin bandora Impressionism û Hostayên Ronesansê de her ku çû zêdetir bala kubîzmê û tevgerên avant-garde kişand.[3] Ew di dawiya salên 1920-an de nêzîkê Surrealîzmê bû û di sala 1929-an de beşdarî koma Surrealîst bû, di demek kurt de bû yek ji pêşengên wê. Berhema wî ya herî naskirî, Persistence of Memory, di Tebaxa 1931 de qediya, û yek ji navdartirîn tabloyên Surrealîst e. Dalî li seranserê Şerê Navxweyî yê Spanyayê (1936 heta 1939) li Fransayê jiyaye berî ku di sala 1940-an de biçe Dewletên Yekbûyî ku li wir serfiraziyek bazirganî bi dest xist. Ew di sala 1948-an de vegeriya Spanyayê û li wir vegera xwe ya li ser baweriya katolîk ragihand û şêwaza xwe ya "mîstîsîzma nukleerî" pêş xist, li ser bingeha eleqeya xwe ya li ser klasîkîzm, mîstîsîzm û pêşkeftinên zanistî yên vê dawiyê.[4]
Repertuwara hunerî ya Dalí di nav de wêne, hunerên grafîkî, fîlim, peyker, sêwirandin û wênekêşî, carinan bi hevkariya hunermendên din re hebûn. Her wiha çîrok, helbest, otobiyografî, gotar û rexne jî nivîsiye. Mijarên sereke di xebata wî de xewn, binhiş, zayendî, ol, zanist û têkiliyên wî yên kesane yên herî nêzîk hene. Ji bo dilgiraniya kesên ku karê wî bilind digirtin, û ji hêrsa rexnegirên wî re, reftarên wî yên eksentrîk û xuyang ên gel gelek caran ji berhemên wî yên hunerî zêdetir bal dikişand.[5][6] Piştgiriya wî ya giştî ji bo rejîma Francoîst, çalakiyên wî yên bazirganî û kalîte û rastiya hin berhemên wî yên dereng jî cihê nakokiyê bûne.[7] Jiyan û xebata wî bû bandorek girîng li ser Surrealîstên din, hunera pop û hunermendên hevdem ên wekî Jeff Koons û Damien Hirst.[8][9]
Du muzeyên sereke hene ku ji bo xebata Salvador Dalí veqetandî ne: Şano-Muzeya Dalí li Figueres, Spanya, û Muzeya Salvador Dalí li St. Petersburg, Florida.
Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]
- ↑ "Dali | Define Dali at Dictionary.com". web.archive.org. 8 adar 2016. Ji orîjînalê hat arşîvkirin li 8 adar 2016. Roja wergirtinê: 4 çiriya paşîn 2022.
{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (link) - ↑ Dalí's name varied over his life. His birth name was officially registered as Salvador Domingo Felipe Jacinto Dalí Doménech. His first names were in Spanish and his surnames castilianized despite being born in Catalonia, as at the time the Catalan language was banned from official acts. His complete name in Catalan is Salvador Domènec Felip Jacint Dalí i Domènech. In 1977 Catalan names were legalized, and he adopted the hybrid form. This form and the purely Spanish and Catalan forms can be seen in print today.
- ↑ Gibson, Ian, The Shameful Life of Salvador Dalí, London, Faber and Faber, 1997, Chs 2, 3
- ↑ Gibson, Ian, The Shameful Life of Salvador Dali (1997)
- ↑ Saladyga, Stephen Francis (2006). "The Mindset of Salvador Dalí". Lamplighter. Niagara University. Ji orîjînalê di 6 îlon 2006 de hat arşîvkirin. Roja wergirtinê: 22 tîrmeh 2006.
- ↑ Meisler, Stanley (nîsan 2005). "The Surreal World of Salvador Dalí". Smithsonian.com. Smithsonian Magazine. Ji orîjînalê di 18 gulan 2014 de hat arşîvkirin. Roja wergirtinê: 12 tîrmeh 2014.
- ↑ Gibson, Ian (1997), passim
- ↑ Xeletiya çavkanî: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs named:9 - ↑ "Salvador Dalí's iconic Lobster Telephone acquired by National Galleries of Scotland". National Galleries Scotland. 17 kanûna pêşîn 2018. Ji orîjînalê di 6 tebax 2020 de hat arşîvkirin. Roja wergirtinê: 20 gulan 2020.
