Tirkmen (gel)

Tirkmen
Türkmenler; Түркменлер; توركمنلر
	Tirkmenên bi cil û bergên gelêrî di merasîma 20emîn Roja Serxwebûnê de, 2011
Gelhe tevahî
	7 - 8 mîlyon
	Tirkmenistan 4.7 mîlyon
Herêmên ku lê şêniyên sereke ne
Îran	1.2 - 1.7 mîlyon
Efxanistan	1.2 mîlyon
Tirkiye	230.000 - 1 mîlyon
Ûzbêkistan	152.000
Rûsya	46.885
Tacîkistan	15.171
Ûkrayna	7.709
Pakistan	6,000
Baweriya dînî
	Îslam; Behaîtî
Têkildarên komên etnîkî
	Azerî • Tirk • Ûzbêk • Gelên tirkî

Ji bo maneyên din li Tirkmen binêre.

Tirkmen komeke gelên tirkî ye ku xwecihiya Asyaya Navîn e, bi giranî li Tirkmenistan, herêmên bakur û bakurê rojhilatê Îranê û bakurê rojavayê Efxanistanê dijîn. Komên mezin ên Tirkmenan li Ûzbêkistan û Qazaxistanê jî têne dîtin. Bi zimanê Tirkmenî diaxivin.^[12]^[13]^[14]

Dîrok[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ji bo parastina serxwebûna xwe, ew eşîrên ku li Tirkmenistanê mane, di hevpeymanên leşkerî de bûne yek, her çend bermahiyên têkiliyên eşîrî heta sedsala 20an mane. Karê wan ê kevneşopî cotkarî, xwedîkirina dewar û hunerên cûrbecûr bû. Nimûneyên kevnar ên hunera sepandî (di serî de xalîçe û zêran) astek bilind a çanda hunera gelêrî nîşan dide. Dewletên dîrokî wekî Selcûqî, Xwarazmî, Qereqoyûnî, Osmanî û Efşarî jî ji eşîrên Tirkmen ên Qiniq, Begdilî, Yiwa, Bayandur, Kayî û Efşarî ne.^[15]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

^ https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/turkmenistan/
^ Arakelova, Victoria (2015). "On the Number of Iranian Turkophones". Iran and the Caucasus. 19 (3): 279. doi:10.1163/1573384X-20150306. The main body of the Iranian Turkophone mass generally consists of two parts: proper Turkic groups—the Turkmen (from 0,5 to 1 million), partially the Qashqays (around 300,000), as well as Khalajes (currently Persian-speakers living in Save, near Tehran); and the Turkic-speaking population of the Iranian origin, predominantly the Azaris, inhabiting the north-west provinces of Iran roughly covering historical Aturpātakān.
^ https://www.ethnologue.com/country/IR/status#People
^ https://www.worldatlas.com/articles/ethnic-groups-of-afghanistan.html
^ https://www.rferl.org/amp/central-asia-migrants-turkey/32161212.html
^ Alisher Ilhamov (2002). Ethnic Atlas of Uzbekistan. Open Society Institute: Tashkent.
^ 2002 Russian census
^ 2002 Tajikistani census (2010)
^ http://2001.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/
^ https://web.archive.org/web/20060321181818/http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/home/opendoc.pdf?tbl=SUBSITES&page=SUBSITES&id=434fdc702
^ Momen, Moojan. "Turkmenistan". Draft for "A Short Encyclopedia of the Baháʼí Faith". Baháʼí Library Online. Roja gihiştinê 23 gulan 2008.
^ "Who are the Turkmen and where do they live?". Center for Languages of the Central Asian Region. Bloomington, Indiana: Indiana University Bloomington. 2021 [2020]. Ji orîjînalê di 3 hezîran 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 24 tebax 2021.
^ Mehmet Kara, Türkmen Türkleri Edebiyatı (The Literature of the Turkmen Turks), Türk Dünyası El Kitabı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1998, pp. 5-17
^ Gökçür, Engin (2015). "Upon Common Word Existence of Turkmen Turkish and Turkey's Turkish Dialects". The Journal of International Social Research. 8 (36): 135. doi:10.17719/jisr.2015369495.
^ Abu'l Ghazi Bahadur "The Genealogy of the Turkmens" (in Russian). Паровая тип. К.М. Федорова. 1897. {{cite book}}: |malper= tê tine hesibandin (alîkarî)

[1] ttps://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/turkmenistan/

[2] Arakelova, Victoria (2015). "On the Number of Iranian Turkophones". Iran and the Caucasus. 19 (3): 279. doi:10.1163/1573384X-20150306. The main body of the Iranian Turkophone mass generally consists of two parts: proper Turkic groups—the Turkmen (from 0,5 to 1 million), partially the Qashqays (around 300,000), as well as Khalajes (currently Persian-speakers living in Save, near Tehran); and the Turkic-speaking population of the Iranian origin, predominantly the Azaris, inhabiting the north-west provinces of Iran roughly covering historical Aturpātakān.

[3] ttps://www.ethnologue.com/country/IR/status#People

[4] ttps://www.worldatlas.com/articles/ethnic-groups-of-afghanistan.html

[5] ttps://www.rferl.org/amp/central-asia-migrants-turkey/32161212.html

[6] Alisher Ilhamov (2002). Ethnic Atlas of Uzbekistan. Open Society Institute: Tashkent.

[7] 2002 Russian census

[8] 2002 Tajikistani census (2010)

[9] ttp://2001.ukrcensus.gov.ua/eng/results/general/nationality/

[10] ttps://web.archive.org/web/20060321181818/http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/home/opendoc.pdf?tbl=SUBSITES&page=SUBSITES&id=434fdc702

[turkm-11] Momen, Moojan. "Turkmenistan". Draft for "A Short Encyclopedia of the Baháʼí Faith". Baháʼí Library Online. Roja gihiştinê 23 gulan 2008.

[celcar.indiana.edu-12] "Who are the Turkmen and where do they live?". Center for Languages of the Central Asian Region. Bloomington, Indiana: Indiana University Bloomington. 2021 [2020]. Ji orîjînalê di 3 hezîran 2020 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 24 tebax 2021.

[13] Mehmet Kara, Türkmen Türkleri Edebiyatı (The Literature of the Turkmen Turks), Türk Dünyası El Kitabı, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, Ankara 1998, pp. 5-17

[14] Gökçür, Engin (2015). "Upon Common Word Existence of Turkmen Turkish and Turkey's Turkish Dialects". The Journal of International Social Research. 8 (36): 135. doi:10.17719/jisr.2015369495.

[turkmens-15] Abu'l Ghazi Bahadur "The Genealogy of the Turkmens" (in Russian). Паровая тип. К.М. Федорова. 1897. {{cite book}}: |malper= tê tine hesibandin (alîkarî)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Danegehên kontrola otorîteyê
Navneteweyî	FAST
Neteweyî	Fransa BnF data Almanya Îsraêl DYA Komara Çekî
Hunermend	Victoria