Quling

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Qazîquling
Dabeşandina zanistî
Cîhan: Animalia
Filûm: Chordata
Çîn: Aves
Kom: Gruiformes
Famîle: Gruidae
Cins: Grus
Cure: G. grus
Navê zanistî yê latînî
Grus grus
Linnaeus, 1758
Hevwate

Grus turfa Portis, 1884

Quling, Qulingê nas an jî qazîquling (Grus grus), cureyekî balindeyan ji famîleya qulingan (Gruidae) e. Gerden û pê û stûyên qulingan dirêj e, nîv kund, çengdirêj in û nikulê wan stûr û dirêj e û fesala leglegeyî. Şaperrên wan bi ser kuriya wan de dihên. Nêr û mê rengek in. Li ser axê hêlînê çêdikin.

Li Kurdistanê du cure jê hene: qulingê nas û qulingê stûreş a biçûk.

Şayes[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Qulingê nas

Quling 115 cm dirêj e. Şînekî bi ser risasiyê tarî ve ye. Enî û piştpatik û serê kuriyê reş in, erzing û binerzing bi ser reşî ve ne, gîxeke spî ji alekan dest pê dike heta ser milan diçe. Kulovanka serî sor ve ye. Nikil risasiyekî bi ser keskî ve ye û binê wî sor ve ye û ji yê leglegeyî û şaqavî kurttir e. Çav sor in. Pê û roq (baskê pêyî) reş in.

Reftar[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Refeke qulingan ku wekî forma tîpa Vê lê dike.

Balindeyek sil û gelekî kûvî ye. Rêveçûna wî giran e. Dema dest bi tirsê dike serê xwe radike û stûyê xwe jêk tîne der. Komkome digerin. Li çûnê li hewa refa xwe wekî şêweya tîpa V lê dike.

Jîngeh[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Di nav reviyan de li perê çem û robaran dijîn. Zivistanan qesta deştan dikin. Li ser erdê hêlînê çêdikin.

Belavbûn û koçerî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Refên qulingên nas yên koçber

Îlonê ji milê bakurê rojava ve ber bi başûrê rojava ve qesta Kurdistanê dikin. Li welatên skandînavî û Ûrisê û heta Almanya û welatên Balkanê û Tirkiyeyê û Tirkmenistanê bo nişîv û heta rojavayê Sîbîryayê bo milê rojhilatê û li hindek cihan ji başûrê Spanyayê û li bakurê Îtalyayê têjikan tîne derê. Zivistana xwe li hevda Deryaya Spî û Îraqê û bakurê Afrîkayê heta Sûdanê û Etiyopyayê li nişîv diborin.

Hêk

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Îsmaîl Taha Şahîn (2006). Balindeyên Kurdistanê. Spîrêz, Dihok.
  • H. Heinzel, R. Fitter û J. Parslow (1995). Türkiye ve Avrupa'nin Kuşlari (Kuzey Afrika ve Orta dogu dahil). Türkiye Dogal Hayati Kuruma Dernegi, Stenbol. ISBN 975 94098 28

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Li Wikimedia Commons medyayên di warê Quling de hene