Dêrelûk

Dêrelûk
Deraluk
Nahiyeya Dêrelûkê
Dêrelûk li ser nexşeya Iraq nîşan dide
Dêrelûk
Dêrelûk
Dêrelûk (Iraq)
Kargêrî
Welat Kurdistan
Dûgel Îraq
Parêzgeh Dihok (parêzgeh)
Serbajar Amêdî
Demografî
Gelhe 52.533 (2010).
Erdnîgarî
Koordînat 37°03′17″Bk 43°39′16″Rh / 37.05472°Bk 43.65444°Rh / 37.05472; 43.65444
Nexşe

Dêrelûk an jî Dêrelok[1] (bi tîpên erebî, دێره‌لوك, bi tîpguhêziya wê: Deraluk), li devera Badînan, navê nahiyeyê ye. Bi qasî 10 km ji sinorên Tirkiyeyê dûr e. Bajar di navbera çiyayê Metîn û Gare dikevîte layê gundê Roşavayê. Do aliyên nahiyeyê çiyayên navdar û bilind hene: li jor çiyayê Metîn; li jêr çiyayê Gare. Di nava nahiyeyê ve rûbarê Zêyê Mezin û Siping û Şêrank diherike, nahiyeya Dêrelûkê axeke zêrîn heye, ku ji bo çandina dexil, dan û dikakî baş e.

Dîrok[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Nahiyeya Dêrelûkê yêk ji nahiyeyên ser bi qezaya Amêdiyê ve ye, dikevîte rojhelata qezayê. Nahiyeya Dêrelûkê pêk hatiye ji çendîn devera ku li ser destê rejîma be's a faşil di sala 1975ê ta 1978ê jiber helbûna çirîska şoreşa gûlan a pêşkeftinxwaz, bi merema lawazkirina şoreşê xelkê gundên deverê hatine veguhastin bo kûmelgehan û gundên wan hatin şewitandin.

Li demê damezirandinê li sala 1938ê senterê nahiyê li gundê Bêbo bû li devera Nêrwe û Rêkan li sinorê Tirkiyeyê. Lê li sala 1976ê bi biryareka rejîma be's a faşil hatiye helweşandin û li sala 1978ê her vê nahiyeyê ji Bêbo veguhast bû Komelgeha Dêrelukê li devera Nihêlê, lê vê çendê hez û viyana kurdîniyê û miletînî yê pitir lê kir.

Li sala 1986ê dîsan bi rengekê fermî Rejîmê ev nahiye helweşandiye. Piştî serhildana adara sala 1991ê û damezirandina Hikûmeta Herêma Kurdistanê li sala 1996ê bi biriyareka fermî careke din rêveberiya nahiyeyê dihête vekirin û bi dehan projeyên xizmetgozarî pêşkêşî xelkê xweragirê deverê kirin.

Rûberê senterê nahiyeyê 890 km² ne, rûberê nahiyeyê ji bilî devera Nihêl - Nêrwe û Rêkan 166.390 km² ne, serjmêriya nahiyeya Dêrelûkê nêzîkî 41.000 kesan pêk dihêt, (162) gund bi ser vê nahiyeyê ve ne, belê heta niha zorbeyî wan nûke kavil in û ji nû ve nehatine avakirin û xelkê wan li kûmelgehên Dêrelûk, Şêladizê, Sîriyê, Bagêra, Qediş û gelek cihên din akincî bûne.

Erdnîgar[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Wêneyê Geliyê Roşavayê û rûbarê Zêyê Mezin
Wêneyê Şêrankê: Gera Roşavayê

Cihê erdnîgarî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ji layê bakurê nahiyeyê devera Nihêl - Nêrwe û Rêkanê û ji layê rojhelatê dikevîtê devera Barzan û ji layê başûr ve dikevite qezaya Akreyê û ji layê rojava dikevîte senterê qezaya Amêdiyê bi dûratiya 17 km.

Deşt, zozan û gelî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Geliyê Roşava

Çiyayên herêmê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Çem û gol[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Çemê Deşt

Babetên heywanan[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Li çiyayên Deverê qertel û baz hene. Hirç, rûvî, gur, mar, kew, sivore û kewroşk jî li deverê hene.

Çand û huner[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ol û civak[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Nifûsa herêmê îslam (misilmanên sunî) û file ne.

Ciyên turîstîk, tarîxî û gerê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Pira Keliya, Şêrank...

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Rojnameya War