Dêrelûk

Dêrelûk Deraluk
Nahiyeya Dêrelûkê
Dêrelûk Dêrelûk (Iraq)
Kargêrî
Welat	Kurdistan
Dûgel	Îraq
Parêzgeh	Dihok (parêzgeh)
Serbajar	Amêdî
Demografî
Gelhe	52.533 (2010).
Erdnîgarî
Koordînat	37°03′17″Bk 43°39′16″Rh
Nexşe

Dêrelûk an jî Dêrelok (bi tîpên erebî, دێره‌لوك, bi tîpguhêziya wê: Deraluk), li devera Badînan, navê nahiyeyê ye. Bi qasî 10 km ji sinorên Tirkiyeyê dûr e. Bajar di navbera çiyayê Metîn û Gare dikevîte layê gundê Roşavayê. Do aliyên nahiyeyê çiyayên navdar û bilind hene: li jor çiyayê Metîn; li jêr çiyayê Gare. Di nava nahiyeyê ve rûbarê Zêyê Mezin û Siping û Şêrank diherike, nahiyeya Dêrelûkê axeke zêrîn heye, ku ji bo çandina dexil, dan û dikakî baş e.

Dîrok

Nahiyeya Dêrelûkê yêk ji nahiyeyên ser bi qezaya Amêdiyê ve ye, dikevîte rojhelata qezayê. Nahiyeya Dêrelûkê pêk hatiye ji çendîn devera ku li ser destê rejîma be's a faşil di sala 1975ê ta 1978ê jiber helbûna çirîska şoreşa gûlan a pêşkeftinxwaz, bi merema lawazkirina şoreşê xelkê gundên deverê hatine veguhastin bo kûmelgehan û gundên wan hatin şewitandin.

Li demê damezirandinê li sala 1938ê senterê nahiyê li gundê Bêbo bû li devera Nêrwe û Rêkan li sinorê Tirkiyeyê. Lê li sala 1976ê bi biryareka rejîma be's a faşil hatiye helweşandin û li sala 1978ê her vê nahiyeyê ji Bêbo veguhast bû Komelgeha Dêrelukê li devera Nihêlê, lê vê çendê hez û viyana kurdîniyê û miletînî yê pitir lê kir.

Li sala 1986ê dîsan bi rengekê fermî Rejîmê ev nahiye helweşandiye. Piştî serhildana adara sala 1991ê û damezirandina Hikûmeta Herêma Kurdistanê li sala 1996ê bi biriyareka fermî careke din rêveberiya nahiyeyê dihête vekirin û bi dehan projeyên xizmetgozarî pêşkêşî xelkê xweragirê deverê kirin.

Rûberê senterê nahiyeyê 890 km² ne, rûberê nahiyeyê ji bilî devera Nihêl - Nêrwe û Rêkan 166.390 km² ne, serjmêriya nahiyeya Dêrelûkê nêzîkî 41.000 kesan pêk dihêt, (162) gund bi ser vê nahiyeyê ve ne, belê heta niha zorbeyî wan nûke kavil in û ji nû ve nehatine avakirin û xelkê wan li kûmelgehên Dêrelûk, Şêladizê, Sîriyê, Bagêra, Qediş û gelek cihên din akincî bûne.

Erdnîgarî

Wêneyê Geliyê Roşavayê û rûbarê Zêyê Mezin

Wêneyê Şêrankê: Gera Roşavayê

Cihê erdnîgarî

Ji layê bakurê nahiyeyê devera Nihêl - Nêrwe û Rêkanê û ji layê rojhelatê dikevîtê devera Barzan û ji layê başûr ve dikevite qezaya Akreyê û ji layê rojava dikevîte senterê qezaya Amêdiyê bi dûratiya 17 km.

Deşt, zozan û gelî

• Geliyê Roşava

Çiyayên herêmê

• Çiyayê Metîn
• Çiyayê Gare

Çem û gol

• Çemê Deşt

Babetên heywanan

Li çiyayên Deverê qertel û baz hene. Hirç, rûvî, gur, mar, kew, sivore û kewroşk jî li deverê hene.

Çand û huner

Ol û civak

Nifûsa herêmê îslam (misilmanên sunî) û file ne.

Ciyên turîstîk, tarîxî û gerê

Pira Keliya, Şêrank...