Jaguar

Jaguar , Parsê Emrêkî; Temporal range: Early to Middle Pleistocene – Recent
Rewşa parastinê
	; Nêzîkê xetereyê (IUCN 2.3)
Dabeşandina zanistî
Cîhan:	Ajal
Filûm:	Stûnpiştdar (Chordata)
Çîn:	Guhanî (Mammalia)
Kom:	Goştxwer (Carnivora)
Famîle:	Famîleya pisîkan (Felidae)
Cins:	Cinsê parsan (Panthera)
Cure:	P. onca
Navê zanistî yê latînî
	Panthera onca; (Linnaeus, 1758)
	Belavbûna Jaguar

Jaguar, Jagîwer yan parsa amerîkanî (Panthera onca), cureyekî pisîkên mezin e.

Belavbûn[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Jaguar xwecihî herdu parzemînên Amerîka (Başûr û Bakur). Jaguar yê sêyem di mezinahî di Felidae pê piling û şêr, ku niha pisîkeke nemabûyî ye li Dewletên Yekbûyî yên Amerîkayê ye.

Şayes[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Etîmolojî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Navê Jaguar ji zimanê portûgalî ku bi rola wê ji zimanê tupî hatiye ku wateya wê: lawirê goştxwer an kûçik têne wergerandin. Tupî yek ji zimanên gelên Amazoniyan (Tupî–Guaranî) li Brezîl ê.^[1]^[2]^[3]^[4]

Xwarin[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Jagîwar, goştxwer e gelekî hov e ku dikane nêzî 87 cureyên canewerên giyanxwer û goştxweran bixwe jê: ask, berazê avê, cirnîsa kaymên, kûçik, beq, armadîliyo, masî, rûvî, tapîr, kîsel, hirçê tenbel, mişk, balinde, meymûn, hesp, dewar û heta marê anakonda.^[5]^[6]

Pêşangeh[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Kiloxê jaguarekê ku şanî hêzbûna ser û çeneyê jaguarê dike
Jaguareke reş
Jaguareke mak a ku dixwaze çêlikê xwe hildide
Wêneyek şanî dike ku jaguar tapîrekê dikuje.
Jaguar
Jaguar bi gezkirinê çeneyê wî xurt dikane xijendeyên bi çek biçirîne.

Bincure[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Panthera onca onca
- Panthera onca peruviana
Panthera onca hernandesii
- Panthera onca centralis
- Panthera onca arizonensis
- Panthera onca veraecrucis:
- Panthera onca goldmani
Panthera onca palustris

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

↑ "Breve Vocabulario" (bi Spanish). Faculty of Law, University of Buenos Aires. Ji orîjînalê di 5 tîrmeh 2012 de hat arşîvkirin. Roja wergirtinê: 29 îlon 2006.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
↑ Díaz, Eduardo Acevedo (1890). "Notas". Nativas (bi Spanish). Roja wergirtinê: 29 îlon 2006.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
↑ "Jaguar". Online Etymology Dictionary. Douglas Harper. Roja wergirtinê: 6 tebax 2006.
↑ "Yaguareté – La Verdadera Fiera". RED Yaguareté (bi Spanish). Ji orîjînalê di 20 nîsan 2014 de hat arşîvkirin. Roja wergirtinê: 27 îlon 2006.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)
↑ Nowell, K. and Jackson, P., ed. (1996). "Panthera Onca". Wild Cats. Status Survey and Conservation Action Plan (PDF). Gland, Switzerland: IUCN/SSC Cat Specialist Group. IUCN. r. 118–122. Roja wergirtinê: 11 çiriya paşîn 2011.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: lîsteya edîtoran (link)
↑ Rabinowitz, A. R., Nottingham, B. G., Jr (1986). "Ecology and behaviour of the Jaguar (Panthera onca) in Belize, Central America". Journal of Zoology. 210 (1): 149. doi:10.1111/j.1469-7998.1986.tb03627.x.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: lîsteya nivîskaran (link) Overlapping male ranges are observed in this study in Belize. Note the overall size of ranges is about half of normal.

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Li Wikimedia Commons medyayên di warê Jaguar de hene.

More pictures and information from Arkive ^{Girêdana arşîvê 2010-05-25 li ser Wayback Machine}
BBC videos on Jaguars ^{Girêdana arşîvê 2010-11-06 li ser Wayback Machine}
People and Jaguars a Guide for Coexistence ^{Girêdana arşîvê 2011-07-06 li ser Wayback Machine}
Felidae Conservation Fund

[r1-1] "Breve Vocabulario" (bi Spanish). Faculty of Law, University of Buenos Aires. Ji orîjînalê di 5 tîrmeh 2012 de hat arşîvkirin. Roja wergirtinê: 29 îlon 2006.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)

[r2-2] Díaz, Eduardo Acevedo (1890). "Notas". Nativas (bi Spanish). Roja wergirtinê: 29 îlon 2006.{{cite book}}: CS1 maint: unrecognized language (link)

[etymology-3] "Jaguar". Online Etymology Dictionary. Douglas Harper. Roja wergirtinê: 6 tebax 2006.

[r3-4] "Yaguareté – La Verdadera Fiera". RED Yaguareté (bi Spanish). Ji orîjînalê di 20 nîsan 2014 de hat arşîvkirin. Roja wergirtinê: 27 îlon 2006.{{cite web}}: CS1 maint: unrecognized language (link)

[CAP-5] Nowell, K. and Jackson, P., ed. (1996). "Panthera Onca". Wild Cats. Status Survey and Conservation Action Plan (PDF). Gland, Switzerland: IUCN/SSC Cat Specialist Group. IUCN. r. 118–122. Roja wergirtinê: 11 çiriya paşîn 2011.{{cite book}}: CS1 maint: multiple names: lîsteya edîtoran (link)

[Rabinowitz-6] Rabinowitz, A. R., Nottingham, B. G., Jr (1986). "Ecology and behaviour of the Jaguar (Panthera onca) in Belize, Central America". Journal of Zoology. 210 (1): 149. doi:10.1111/j.1469-7998.1986.tb03627.x.{{cite journal}}: CS1 maint: multiple names: lîsteya nivîskaran (link) Overlapping male ranges are observed in this study in Belize. Note the overall size of ranges is about half of normal.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]