Okyanûsya

Okyanûsya (bi latînî: Oceania) binavkirineke çandî, aborî ye. Bi vê nav an têgînê giravên pasîfîkê wekî parzemîneke taybet tê pêşandan. Bi vê binavkirinê Okyanûsya dibe parzemîna herî biçûk a erdê û ji aliyê gelheyê ve jî ya duyemîn.

Li Okyanûsyayê 7.500î zêdetir girav hene û rûerda wê digihê 1,3 milyon km²yê. Bi tevî aliyên xwe yê deryayî rûerd dibe 70 milyon km². Li 2.100 giravên deryayî cihwarbûn heye û 14,9 milyon mirov lê dijîn.

Welatên serbixwe yên Okyanûsyayê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Welat	Serbajar-Paytext	Rûerd (km²)	Gelhe (sala 2002)	Berbelavî pro km²
Awistralya	Canberra	7.686.850	19.546.792	2,5
Giravên Cook	Avarua	240	20.811	87
Fîjî	Suva	18.270	856.346	47
Kirîbatî	Tarawa ya başûr	811	96.335	119
Giravên Marşal	Majuro	181	73.630	407
Mîkronezya	Palikir	702	135.869	194
Naûrû	Yaren	21	12.329	587
Nû Zelenda	Wellington	268.680	3.908.037	16,4
Palau	Melekeok	458	19.409	42
Papua Gîneya Nû	Port Moresby	462.840	5.172.033	11
Giravên Salomon	Honiara	28.450	494.786	17
Samoa	Apia	2.944	178.631	61
Tonga	Nuku'alofa	748	106.137	142
Tûvalû	Funafuti	26	11.146	429
Vanûatû	Port Vila	12.200	196.178	16

Herêmên ne serbixwe ne[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Welat	Serbajar	Rûerd (km²)	Gelhe (sala 2002)	Berbelavî pro km²
Samoaya Amerîkanî (DYA)	Pago Pago	199	68.688	345
Guam (DYA)	Hagåtña	549	160.796	293
Bakurê Marianan (DYA)	Saipan	477	77.311	162
Tokelau (Zê.Nû.)	Fakaofo (Fale)	10	1.431	143
Polînezyaya Fransî (Fr.)	Papeete	4.167	257.847	62
Wallis û Futuna (Fr.)	Mata-Utu	274	15.585	57
Giravên Norfolk (Aws.)	Kingston	35	1.866	53
Kaledonyaya Nû (Fr.)	Nouméa	19.060	207.858	11
Niue (Zê.Nû.)	Alofi	260	2.134	8,2
Giravên Pitcairn (Brîtanya)	Adamstown	47	47	1,0

Herêmên ne serbixwe (giravên bêcihwar, bêkes)[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Awistralya: Giravên deryayî yên Koralan]]
DYA: Girava Baker, Girava Howland, Girava Jarvis, Girava Midway, Wake, Johnston-Atoll, Kingmanriff, Palmyra

Herêmên girêdayî dewletên ne di Okyanûsyayê de ne[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Şîle: Girava rojhilatê (parêzgeheke Şîleyê)
Fransa: Clipperton (rasterast girêdayî Fransayê ye)
Îndonezya: Papua (yek ji du parêzgehên Îndonêzyayê)
Îndonezya: Papua Barat (yek ji du parêzgehên Îndonêzya)
DYA: Hawaii (DYA)

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Li Wikimedia Commons medyayên di warê Okyanûsya de hene.

n g b Welatên Okyanûsyayê
Awistralasya	Ashmore and Cartier Islands (Awistralya) • Awistralya • Christmas Island (Awistralya) • Cocos Island (Awistralya) • Coral Sea Islands Territory (Awistralya) • Giravên Norfolk (Awistralya) • Zêlanda Nû
Melanezya	Fîjî • Îndonezya (Maluku, West Papua) • Nouvelle-Calédonie (Fransa) • Papua Gîneya Nû • Giravên Salomon • Tîmora Rojhilat • Vanûatû
Mîkronezya	Guam (DYA ) • Kirîbatî • Giravên Bakurê Marianan (DYA) • Giravên Marşal • Dewletên Federal ên Mîkronezyayê • Naûrû • Palau • Wake Island (DYA)
Polînezya	Giravên Cook (Nû Zelenda) • Hawaii (DYA) • Minor Outlying Islands (DYA) • Niue (Nû Zelenda) • Isla de Pascua (Şîle) • Pitcairn Islands (Keyaniya Yekbûyî) • Polînezyaya Fransî (Fransa) • Samoa • Samoaya Amerîkanî (DYA) • Tokelau (Nû Zelenda) • Tonga • Tûvalû • Wallis û Futuna (Fransa)