Çiyayê Nemrûdê

Çiyayê Nemrûdê

Çiyayê Nemrûdê (bi tirkî: Nemrut Dağı, bi ermenî: նեմրութ) çiyayekî li parêzgeha Adiyemanê li başûr rojhelatê Anatoliyayê ye. Ew 76 km li bakur rojavaya Semsûrê nêzî Kolîkê ye. Ew çiyayê di rêza çiyayê Torosê de ye û bilindahiya wî 2.150 m ye.

Li ser tapika wî parêzgeh û gora keyên Komegene hêne. Ew ji aliyê keyê Komegene Antiochos I (69–36 b.z.) û bavê wî Mithradates I ve (109–69 b.z.) hatî bû çêkirin. Ew ji bo wek nîşana aşitiya êzidokên yewnan û persan hatî bû avakirin. Antiochos ji pê li textê rûnişt re navlêka Theos (yewnanî: xwedê) li xwe kir.

Ew demeke dirêj bîr bûbû û di 1881'an de ji aliyê endazeyarekî alman Karl Sester ve hatî bû dîtîn. Kolînên wê yên arkeolojîk heta 1953'an dewam kirî bû.

Di 1987'an de UNESCO ew têxiste Kelepora Cîhanê.

Li bilindahiya parêzgerê 50 m û firahiye wê 150 m ye. Li ser çiyayê Nemrûdê sê banokeyan rojhelat, rojava û bakur hene . Li rojava peykerên mezin û rolyef hene.

Banokeya Bakur

Banokeya bakur cihê ku serdanên parêzgehê lê kom dibûn.

Banokeya rojava

Li banokeya rojava pênc peykerên runiştî yên bi bilindahiya 9 m hene. Ew banoke cihiye herî pîroza parêzgehê bû. Peykerên wir û bi rojhelat ve yek hev in, lê karkeriyên wan hîn pir in. Li wir peykerên Antiochos I û êzidok Tîke; Zeus û Ahura Mazda; Apollon, Mithras, Helios û Hermes; Herakles, Artagnes û Ares hene.

Banokeya rojhelat

Li vê banokê pênc peykerên êzidokan hene. Ewna ji çepê de berve rastê bi navê xwe yên yewnanî û farsî wiha ne:

• Apollon, Mithras, Helios û Hermes
• Xwedawane Kommagene
• Zeus û Aramazd (Oromasdes)
• Ezidok û key Antiochos I
• Artagnes, Herakles û Ares

• 

  Çiyayê Nemrûdê

• 

  Peykerên bê serî

• 

  Serê Key

• 

  Mithras

Girêdanên derve

• (îngilîzî) Malpera Mezreka Nevnetewiya Nemrûd, bi tirkî, îngîlîzî, almanî, holandî
• (fransî) Les sculptures du Nemrud Dagh
• (tirkî) Malpera Parastina Nemrud