Çaqmaqa

Çaqmaqa Çakmak
Wêneyê gund ji palê ve hatiye kişandin. Sala 2009
Kargêrî
Welat	Kurdistan
Dûgel	Tirkiye
Parêzgeh	Erzîrom
Navçe	Xinûs
Nahiye	Xinûs (navend)
Demografî
Gelhe (2012)	369 kes
Eşîr	Eşîra Kuderiyan
Erdnîgarî
Koordînat	39°26′56″Bk 41°46′12″Rh
Bilindayî	1.821 m
Koda postayê	25600
Koda telefonê	(+90) 442
Nexşeya cihan Tirkiye Çaqmaqa

Dûrahî
Parêzgeh	gund	Navçe
163 km		13 km

Çaqmaqa an jî Çaqmaqan (bi tirkî: Çakmak), gundekî Xinûsê ye.

Gund, di sala 1800î de ji aliyê Osmanê kurrê Îsmaîl ( عثمان بِن اِسماعيل) ve hatiye avakirin, navê bavê Osman Îsmaîlê Kuderî ye Îsmaîlê Kuderî bi xwe dimilî bûn, ew jî di sala 1770î de ji Bîngolê qezaya Bongilan (Solxanê) hatiye Xinûsê gundê Mîrseîdê, piştê çend sala disekine Îsmaîlê Kuderî li Mîrseyîdê wefat dike, kurrê wî Osman jî di zewice tê Çaqmaqa ava dike.

Piştî çend salan disekine sê zarokên Osman çê dibe yê mezin Eyûb diçe Pornagê, yê ortê Ûsiv diçe Gomikê ava dike, ê piçûk Hesenxan jî di Çaqmaqa de dimîne.

Gundê Çaqmaqa hemî ji dê û bavekîne, navê bavê gund Hesenxan e Navê dêya gund jî Fatê ye.

Gundî hemî Misilman in, û bi eslê xwe Kurd in û kurmancî qise dikin (diaxifin). Di gund de 65 mal heye lê belê 45 mal jî li derve heye, bi piranî li Fransayê, hinekî jî li Elmanyayê ne.

Çaqmaqan hemî zarrê Hesenxan in, Gomikan hemî zarrên Ûsiv in, Pornagan jî hemî zarrên Eyûb in. Eyûb, Ûsiv û Hesenxan her sê jî kurrê Osman in, Osman jî kurrê Îsmaîlê Kuderî ye. Ji berku Pornag û Gomik ji Çaqmaqa veqetiyane ji bo wî Çaqmaqa wek paytexta gundên Kuderiyan tê zanîn.

Îsmaîlê Kuderî bernava xwe peyva Kuderî dema ku tê Xinûsê ji ber ku pir dewlemend û mêvanperwer bûye gelê Xinûsê ji re gotine Îsmaîlê Kuddetlî piştî zemanan peyva Qudretî bi zimanê gel ve dizivire dibe Kuderî û naha hîna jî ji Çaqmaqan, Gomikan û Pornagan re dibejin Mala Kuderî.

Navê gund

Ji bo navê gund her çiqas çavkanî tinebe jî, li gorî pirrê mezinên Kuderiyan demê berê di gund de çaqmaqê çekan hatine çêkirin,

Her waha hacetekî ji pola hebûye ku ew haceta dema li kevir dixistin çirûsk dida û ji ber wî tiştên bibarûd dikarîbûn vêbixin û ji bo çekên wisa jî dixebitandin. Ji ber wê yekê navê gund danîne Çaqmaqa.

Lê tê zanîn kû dema Osmanê kurrê Îsmaîl hatîye gund ava kiriye gund valabûye.

Gelhe

Gundê Çaqmaqa birawêjî nêzikî 369 gelhe ye.

Sal	Gelhe
2012	369
2000	372
1990	365

Erdnîgarî

Gundê Çaqmaqa, gunde kuderiyan yê herî mezin e. Her wiha ji gundên Xinûsê ên ji herî xweşan e.

Hûdûdên gund li bakûr bi Axwêranê ve, li rojava bi Sogiltî û Qizmûsa ve, li başur bi Gomik û Çamûrlîyê ve û li rojhilat jî bi Pornagê ve tê girêden.

Çiyayên Herêmê ; Gund di ber çîyayê reş, û çîya gewrik de ye.

Çem û Gol ; Çemê gund ji Pornagê ji çîyayê têxtabê tê ser gund, û piştê Çaqmaqa diçe gundê Qizmûsayê.

Girêdanên derve

• Malpera gundê Çaqmaqê