İsmet İnönü: Cudahiya di navbera guhartoyan de

İsmet İnönü
İsmet İnönü
	İsmet İnönü
Jidayikbûn	24 îlon 1884 ; Îzmîr
Mirin	25 kanûna pêşîn 1973 ; Enqere
Sedema mirinê	Mirina masûlkeyên dil (Sedemên sirûştî)
Cihê goristanê	Anıtkabir
Hevwelatî	Tirkiye
Perwerde	Dibistana Leşkerî ya Osmanî ;
Pîşe	Siyasetmedar ;
Meqam	Serokkomarê Tirkiyeyê (1938–1950); endamên Meclîsa Mezin a Neteweyî ya Tirkiyeyê; Wezîrê Karên Derveyî (1922–1924); Serokwezîrê Tirkiyeyê (1923–1924); Serokwezîrê Tirkiyeyê (1924–1924) ;
Partiya Siyasî	Partiya Gel a Komarî ;
Hevjîn	Mevhibe İnönü (–1973) ;
Zarok	Özden Toker; Erdal İnönü; Ömer İnönü ;
	biguhêre - Wîkîdaneyê biguhêre

Bi înteraktîvî li dîroka rûpelê bigere

← Cudahiya kevntir Cudahiya nûtir →

Content deleted Content added

DîtbarîWîkînivîs

Inline

Guhartoya 20:38, 24 çiriya paşîn 2021

Mustafa İsmet İnönü (jdb. 24ê îlona 1884an li Îzmîr – m. 25ê kanûna pêşîn a 1973an li Enqere), yek ji siyasetmedar û leşkerên navdar ên Tirkiyê ye. duyem serokkomar e.

Tê gotin ku ji malbateke Kurd ê ji herêma Meletîyê ye. Piştî qedandina perwerdeya leşkerî di sala 1906î de dibe endamê saziya ku ne ji Tirkan pêk tê lê nîjadperestiya Tirkan dikin, İttihat ve Terakki Cemiyeti. Li wir têkiliya xwe bi Mustafa Kemal Atatürk re xurt dike û dibe hevalê Atatürk.

Di şerê Tirk û Grekan de roleke mezin dileyîze. Ji ber şerê duyem ê herêma Înönü li dijî Yewnanan di derketina zagona paşnavan de paşnava Înönü didin wî. Lê di qeydên ti dîrokî de behsa vê şerî nîne. Yewnana bi xwe jî şerekê bi vî navî napejirînin. Di peymana Lozanê ya ku parçebûna Kurdistanê dipejirîne de li ser navê komara nû ya ku di bin siya Brîtaniyan û serkeftiyên din ên Şerê Cihanê yê I. de hatibû avakirin, ango li ser navê Komara Tirkiyê cihdigire.

İnönü piştî mirina Atatürk dibe serokkomar û serokê artêşê. Bi navê "Milli Şef - Şefê neteweyî" tê binavkirin û heya mirina xwe bi desthilatiyeke taybet Tirkiyê birêvedibe. Navê xwe li ser diravê Tirk datîne û bankayên neteweyî dike bin fermandariya xwe.

Di dema desthilatdariya xwe de bi navê modernîzmê seranser Anatoliya û Kurdistanê dixe bin singoya leşkeran. Li Kurdistanê li ser siyaseta Atatürk axavtina zimanê kurdî, kincên Kurdan ên folkrorîk, cejnên Kurdan, navên cografîk ên kurdî hwd hemiyan qedexe dike. Bi hezaran Kurd ji ber ku pûşî li xwe kirine tên kuştin. Kurd wî bi navê "Îsmetê Kerr" binavdikin. Ji ber ku wî guhên xwe nedidida qîrînên Kurdên ham û tam û bêguneh. Navê wî li Kurdistanê bi tevî navê Mustafa Kemal Atatürk wekî navê ruhstîn derbasdibû. Dîsa ji wî re "Çêlikê Arnawid", "Meletiyê ku ne qeysiyê lê goştê mirov dixwe", "Mîkrofona neteweyî" hwd jî hatiye gotin.

Ew piştî destpêkirina rejîma pirr partî yan sazûmaniya demokratîk jî şeftiya xwe bidestbernade û heya mirinê Tirkiyê îdare dike.

Girêdanên derve

Li Wikimedia Commons medyayên di warê İsmet İnönü de hene.

@@ Rêz 5: / Rêz 5: @@
 }}
-'''Mustafa İsmet İnönü''' (jdb. {{Jidayikbûn|24|îlon|1884}} li [[Îzmîr]] – m. {{mirin|25|kanûna pêşîn|1973}} li [[Enqere]]), Ew leşker û siyasetmedarekî tirk e ku di serdema Osmaniyan de kolber, di serdema komarê de general û serfermandarê berê, serokwezîrê yekem û duyemîn serokomarê Tirkiyê piştî ragihandina komarê bû û xwediyê madalyaya serxwebûnê. Ji 11'ê Mijdara 1938'an heta 22'ê Gulana 1950'î rojek piştî mirina Mustafa Kemal Atatürk serokatiya xwe domand.
+'''Mustafa İsmet İnönü''' (jdb. {{Jidayikbûn|24|îlon|1884}} li [[Îzmîr]] – m. {{mirin|25|kanûna pêşîn|1973}} li [[Enqere]]), yek ji siyasetmedar û leşkerên navdar ên [[Tirkiyê]] ye. duyem serokkomar e.
+Tê gotin ku ji malbateke Kurd ê ji herêma [[Meletî]]yê ye. Piştî qedandina perwerdeya leşkerî di sala [[1906]]î de dibe endamê saziya ku ne ji Tirkan pêk tê lê nîjadperestiya Tirkan dikin, [[İttihat ve Terakki Cemiyeti]]. Li wir têkiliya xwe bi [[Mustafa Kemal Atatürk]] re xurt dike û dibe hevalê Atatürk.
-Ji aliyê Kongreya CHP'ê ve navê "Serokê Netewî" hat dayîn. İnönü; Di Şerê Rizgariyê de beşdar bû, Peymana Lozanê îmze kir û gelek caran bû serokwezîr. Di navbera salên 1925-1937an de 12 salan serokwezîr bû, di dîroka Komara Tirkiyê de bi giştî 17 sal û 11 meh serokwezîrê herî demdirêj bû.
+Di şerê Tirk û [[Grek]]an de roleke mezin dileyîze. Ji ber şerê duyem ê herêma Înönü li dijî Yewnanan di derketina zagona paşnavan de paşnava Înönü didin wî. Lê di qeydên ti dîrokî de behsa vê şerî nîne. Yewnana bi xwe jî şerekê bi vî navî napejirînin. Di peymana Lozanê ya ku parçebûna Kurdistanê dipejirîne de li ser navê komara nû ya ku di bin siya Brîtaniyan û serkeftiyên din ên [[Şerê Cihanê yê I.]] de hatibû avakirin, ango li ser navê Komara Tirkiyê cihdigire.
+İnönü piştî mirina Atatürk dibe serokkomar û serokê artêşê. Bi navê ''"Milli Şef - Şefê neteweyî"'' tê binavkirin û heya mirina xwe bi desthilatiyeke taybet Tirkiyê birêvedibe. Navê xwe li ser diravê Tirk datîne û bankayên neteweyî dike bin fermandariya xwe.
+Di dema desthilatdariya xwe de bi navê modernîzmê seranser [[Anatoliya]] û Kurdistanê dixe bin singoya leşkeran. Li Kurdistanê li ser siyaseta Atatürk axavtina zimanê kurdî, kincên Kurdan ên folkrorîk, cejnên Kurdan, navên cografîk ên kurdî hwd hemiyan qedexe dike. Bi hezaran Kurd ji ber ku pûşî li xwe kirine tên kuştin. Kurd wî bi navê ''"Îsmetê Kerr"'' binavdikin. Ji ber ku wî guhên xwe nedidida qîrînên Kurdên ham û tam û bêguneh. Navê wî li Kurdistanê bi tevî navê Mustafa Kemal Atatürk wekî navê ruhstîn derbasdibû. Dîsa ji wî re "Çêlikê Arnawid", "Meletiyê ku ne qeysiyê lê goştê mirov dixwe", "Mîkrofona neteweyî" hwd jî hatiye gotin.
+Ew piştî destpêkirina rejîma pirr partî yan sazûmaniya demokratîk jî şeftiya xwe bidestbernade û heya mirinê Tirkiyê îdare dike.
 == Girêdanên derve ==