Yarsan

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
Tirba Dawudê li gundê Zarde perestgehek Yarsanan e

Yarsan yan jî Ehl-e heq (bi farisî: اهل حق‎), navê dînekê kevin e li Kurdistanê û Rojhilata Navîn.

Peyvnasî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Ji bo kesên girêdayî dînê Yarsan ev peyvên li jêr tên bikaranîn;

  1. Yarsan:
  2. Ehlê Heq:
  3. Kakeyî:
  4. Şebek:

Kesên pîroz[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Siltan Sahak damezrînerê vî dînî ye
  • Baba Yadegar
  • Yarsan ango Ehl-e Heq ji aliyê rejîma Tehranê ve weke Şîiyan tên bi nav kirin, lê ew ji bo pêkanîn û pratîka dînê xwe terîqeta mîstîk a Nuralî Îlahî û bavê wî Hajj Nematollah dişopînin. Nûr Elî Îlahî pirtûka pîroz Burhan nivîsiye, ku weke pirtûkeke dînê Ehl-e Heq tê dîtin.

Ji bo Yarsanan Tirbeya Siltan Sahak cihekê pîroz e. Ev tirbe li Şêxan (Pawe) ye. Her wisa Tirbeya Baba Yadegar jî pîroz e ku ew jî li Dalahû ye.

Pirtûkên pîroz[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Navê pirtûka pîroza yarsaniyan Serencam e.

Bawerî û rîtuelên dînî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Di baweriya Yarsanan de reenkarnasyon (tenasûh) heye û di wê baweriyê de ne ku Elî vegeriye dinyayê. Ev nêrîn Yarsanan ji Şîîyan cuda dike.

Dîrok[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Dînê Yarsan di sedsala 15ê de ji aliyê Siltan Sahak an jî Siltan Îshaq ve hate damezrandin.

Erdnîgarî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Hejmara Yarsaniyan li gor hin kesan 4 ji milyonan zêdetir e, piraniyan wan li parêzgeha Kirmanşan a Îranê dijîn. Hejmarek ji wan jî e ku Kakêyî tên navkirin, nêzîkî Kerkûkê bi cîh in. Lê li gor hin çavkaniyan hejmara wan ji milyonekê kêmtir e û civateke wan a girîng li Tehranê, û çend Êlen Yarsan li Bahdînan bi Navê Şebek û Sarlî jî hene.

Gelhenasî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Yarsanên kurd Hewramî, Soranî, Kirmaşanî, Lorî, Lekî û yarsanên yên din Azerî, Farisî, Erebî diaxivin (zimannas Hewramî û sê terîqetê wan yên ku ji hev gelekî chê ne hene. Yarsan bi piranî Kurd in, her çend hejmareke hindiktir jî bawermendên Tirkî Azerî, Faris û Ereb jî hene.[1][2]

Civak[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Gelek ronakbîr Yarsaniyan û Êzidiyan wek hev dibînin.

Rejîma Komara Îslamiya Îranê Yarsan wekî dînekî serbexwe qebûl nake û lewma herdem ji aliya parêzerên mafên mirovên cîhanê rexne lê dê girtin.

Gelek caran xwepîşandan û têkhelçûn navberî xelkê Yarsaniyan û Komara îslamiya Îranê diqewme.

Mijarên têkildar[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  • Kakeiyye Hareketi: [1]
  • Hüseyin Deniz, “Kakailik ve Alevilik”, Dersim Araştırmaları Merkezi, erişim

12 Haziran 2017, http://www.dersimarastirmalarimerkezi.com/kakailik[Girêdan daimî miriye]

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Edmonds, Cecil. Kurds, Turks, and Arabs: politics, travel, and research in north-eastern Iraq, 1919–1925. Oxford University Press, 1957.
  2. ^ "Ahl-e Haqq – Principle Beliefs and Convictions". Ji orîjînalê di 22 nîsan 2000 de hat arşîvkirin. Roja gihiştinê 23 tebax 2015.

Girêdanên derve[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]