İsmet İnönü

İsmet İnönü

İsmet İnönü

Serokwezîrê Tirkiyeyê
25 kanûna pêşîn 1963 - 20 sibat 1965
İsmet İnönü Suat Hayri Ürgüplü (en)
Serokwezîrê Tirkiyeyê
25 hezîran 1962 - 25 kanûna pêşîn 1963
İsmet İnönü İsmet İnönü
Serokwezîrê Tirkiyeyê
20 çiriya paşîn 1961 - 25 hezîran 1962
Cemal Gürsel İsmet İnönü
Serokkomarê Tirkiyeyê
11 çiriya paşîn 1938 - 22 gulan 1950
Mustafa Kemal Atatürk Celal Bayar
Serokwezîrê Tirkiyeyê
1ê adar 1935 - 1ê çiriya paşîn 1937
İsmet İnönü Celal Bayar
Serokwezîrê Tirkiyeyê
4 gulan 1931 - 1ê adar 1935
İsmet İnönü İsmet İnönü
Serokwezîrê Tirkiyeyê
27 îlon 1930 - 4 gulan 1931
İsmet İnönü İsmet İnönü
Minister of National Education
9 kanûna paşîn - 27 sibat 1929
Minister of National Education
1 - 8 kanûna paşîn 1929
Serokwezîrê Tirkiyeyê
1ê çiriya paşîn 1927 - 27 îlon 1930
İsmet İnönü İsmet İnönü
Serokwezîrê Tirkiyeyê
3 adar 1925 - 1ê çiriya paşîn 1927
Fethi Okyar İsmet İnönü
Serokwezîrê Tirkiyeyê
6 adar - 22 çiriya paşîn 1924
İsmet İnönü Fethi Okyar
Serokwezîrê Tirkiyeyê
30 çiriya pêşîn 1923 - 6 adar 1924
İsmet İnönü İsmet İnönü
Wezîrê Karên Derveyî
26 çiriya pêşîn 1922 - 21 çiriya paşîn 1924
Yusuf Kemal Tengirşenk (en) Şükrü Kaya (en)
Q106614762
3 gulan 1920 - 24 kanûna paşîn 1921
Chief of the Turkish General Staff
3 gulan 1920 - 10 çiriya paşîn 1921
Endamê Meclîsa Mezin a Neteweyî ya Tirkiyeyê
Endamê Meclîsa Mezin a Neteweyî ya Tirkiyeyê

Jidayikbûn	24ê îlona 1884an Îzmîr
Mirin	25ê kanûna pêşîn a 1973an (89 salî) Enqere
Cihê goristanê	Anıtkabir (en)
Hevwelatî	Tirkiye
Perwerde	Dibistana Leşkerî ya Osmanî (en)
Pîşe	Siyasetmedar, dîplomat, leşker
Hevjîn	Mevhibe İnönü (en) (ji 1916 heta 1973)
Zarok	Özden Toker (d) Ömer İnönü (d) Erdal İnönü Izzet Inönü (d)
Partiya siyasî	Partiya Gel a Komarî
Artêş	Turkish Land Forces (en)
Payeya leşkerî	Birinci Ferik (en) (1926-1927)
Şerên tevlêbûyî	Şerê Cîhanî yê Yekem Greco-Turkish War (en)

Şanenav

Wêneyê goristanê

Mustafa İsmet İnönü (jdb. 24ê îlona 1884an li Îzmîrê, Împeratoriya Osmanî – m. 25ê kanûna pêşîn a 1973an li Enqereyê, Tirkiye), siyasetmedar û leşkerê tirk û duyem serokkomarê Tirkiyê ye.

Tê gotin ku ji malbateke kurd ê ji herêma Meletiyê ye. Piştî qedandina perwerdeya leşkerî di sala 1906î de dibe endamê saziya ku ne ji tirkan pêk tê lê nîjadperestiya tirkan dikin, İttihat ve Terakki Cemiyeti. Li wir têkiliya xwe bi Mustafa Kemal Atatürk re xurt dike û dibe hevalê Atatürk.

Di şerê tirk û grekan de roleke mezin dileyîze. Ji ber şerê duyem ê herêma Înönü li dijî yewnanan di derketina zagona paşnavan de paşnava Înönü didin wî. Lê di qeydên ti dîrokî de behsa vê şerî nîne. Yewnana bi xwe jî şerekê bi vî navî napejirînin. Di peymana Lozanê ya ku parçebûna Kurdistanê dipejirîne de li ser navê komara nû ya ku di bin siya brîtaniyan û serkeftiyên din ên Şerê Cîhanî yê Yekem de hatibû avakirin, ango li ser navê Komara Tirkiyê cih digire.

İnönü piştî mirina Atatürk dibe serokkomar û serokê artêşê. Bi navê "Şefê Neteweyî" (bi tirkî: Milli Şef) tê binavkirin û heya mirina xwe bi desthilatiyeke taybet Tirkiyê birêvedibe. Navê xwe li ser diravê tirk datîne û bankayên neteweyî dike bin fermandariya xwe.

Di dema desthilatdariya xwe de bi navê modernîzmê seranser Anatoliya û Kurdistanê dixe bin singoya leşkeran. Li Kurdistanê li ser siyaseta Atatürk axavtina zimanê kurdî, kincên kurdan ên folkrorîk, cejnên kurdan, navên cografîk ên kurdî hwd hemiyan qedexe dike. Bi hezaran Kurd ji ber ku pûşî li xwe kirine tên kuştin.

Ew piştî destpêkirina rejîma pirr partî yan sazûmaniya demokratîk jî şeftiya xwe bidestbernade û heya mirinê Tirkiyê îdare dike.

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê İsmet İnönü de hene.