Heft nuwazeyên cîhanê

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.

Heft nuwazeyên cîhanê, navê heft avahiyên ku li gorî nivîskarên yewnan ên Antîkê yên herî ecêb û bedew ên cîhanê bûne. Ji ber windabûna piraniya van avahiyan (roja îro bi tenê pîramîdên Gîzeyê dimînin) di sala 2007'an de lîsteyeke nû yên heft nuwazeyên cîhanê hat çêkirin.

Heft nuwazeyên cîhanê li gorî yewnanên Antîkê[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Avahî Cih Avaker û dema avakirinê Dem û sedema rûxînê Wêne
Pîramîda Keops Gîze, Misir
29°58′45.03″Bk 31°08′03.69″Rh / 29.9791750°Bk 31.1343583°Rh / 29.9791750; 31.1343583 (Pîramîda Keops)
Bi destê fîrewn Keops, 2550 berî zayînê Pîramîdên Gîzeyê îro dimînin.
Bexçeyên Hilawistî yên Babîlê Babîl, Îraq
32°32′08″Bk 44°25′39″Rh / 32.5355°Bk 44.4275°Rh / 32.5355; 44.4275 (Bexçeyên Hilawistî yên Babîlê)
Di dema Nebukadnezarê II'de[1] ji bo prensesa Med Amytis hatiye çêkirin (berî zayinê salên 600'î)[2] [3] Dîroknas nizanin, dibe ku cihekî afirandî be.
Peykerê Zeus ê Olîmpiyayê Olîmpiya, Yewnanistan
37°38′16.3″Bk 21°37′48″Rh / 37.637861°Bk 21.63000°Rh / 37.637861; 21.63000 (Peykerê Zeus ê Olîmpiyayê)
Ji aliyê Phidias ve, 430 berî zayînê 462'a piştî zayînê, agir pê ketiye.
Perestgeha Artemîsê ya Efesê Efes, Tirkiye
37°56′59″Bk 27°21′50″Rh / 37.94972°Bk 27.36389°Rh / 37.94972; 27.36389 (Perestgeha Artemîsê ya Efesê)
560 berî zayînê 263'a berî zayînê, agir pê ketiye.
Aramgeha Mausolos a Halîkarnasê Halîkarnas (Halîkarnasos, îro Bodrum e), Tirkiye
37°02′16″Bk 27°25′27″Rh / 37.0379°Bk 27.4241°Rh / 37.0379; 27.4241 (Aramgeha Mausolos a Halîkarnasê)
360 berî zayînê 1493-1522 zayînî, hatiye rûxandin.
Peykerê Gewre yê Rodosê
(peykerê xwedawendê hetavê Heliyos)
Rodos, Yewnanistan
36°27′04″Bk 28°13′40″Rh / 36.45111°Bk 28.22778°Rh / 36.45111; 28.22778 (Peykerê Gewre yê Rodosê)
Ji aliyê Kares ve, 304-292 berî zayînê 225 berî zayînê, ji ber erdhejekê
Birca Çirayê ya Îskenderiyeyê (çiraya behrê ya Îskenderiyeyê) Îskenderiye, Misir
31°12′50″Bk 29°53′08″Rh / 31.21389°Bk 29.88556°Rh / 31.21389; 29.88556 (Birca Çiraxê ya Îskenderiyeyê)
285-246 berî zayînê 1300 zayînî, ji ber erdhejekê

Heft nuwazeyên nû yên cîhanê (2007)[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Avahî Cih Avaker Dema avakirinê Wêne
Dîwarê Mezin ê Çînê Di dirêjahiya sînorê bakurê Çînê û Mongolistanê de, ji herêma Gansu (li rojavayê) heta kendava Liaodong (li rojhilatê), Çîn Bedena Çînê li nêzî Pekînê
Petra Erebe (Arabah), Urdun Serbajarê edomîtan Petra
Peykerê Îsa Rio de Janeiro, Brezîl Peykerê Îsa
Machu Picchu Cuzco, Perû Machu Picchu
Chichen Itzá Yucatán, Meksîk Chichen Itza
Kolezyûm Roma, Îtalya Ji aliyê xanedana flavî ve. Kolezyûm
Tac Mehel Agra, Hindistan Tac Mahal

Heft nuwazeyên cîhanê li gorî American Society of Civil Engineers (1994)[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Di sala 1994'an de Yekîtiya Endazyarên Amerîkayê lîsteya xwe ya Heft nuwazeyên cîhanê pêşkêş kir. Daxwaza wan ew bû ku lîsteya heft nuwazeyên cîhanê modern bibe.

Avahî Cih Dema destpêka avakirinê Dema amadekirinê Wêne
Tûnela Kanalê Li bin Kanala Doverê, di navbera Brîtanya Mezin û Fransayê de 01.12.1987 06.05.1994
Birca CN'ê Toronto, Kanada 06.02.1973 26.06.1976
Avahiya Empire State New York, DYA 22.01.1930 01.05.1931
Pira Golden Gateyê Golden Gate, Kalîforniya, DYA 05.01.1933 27.05.1937
Bendava Itaipûyê Rûbarê Paraná, di navbera Brezîl û Paraguayê de 01.01.1970 05.05.1984
Projeya Deltayê Holenda 1953 10.05.1997
Kanala Panamayê Panama 01.01.1880 07.01.1914

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Kopîkirina arşîvê, Ji orîjînalê di 12 gulan 2013 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 4 tîrmeh 2011{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  2. ^ Kopîkirina arşîvê, Ji orîjînalê di 13 çiriya pêşîn 2009 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 4 tîrmeh 2011{{citation}}: CS1 maint: archived copy as title (lînk)
  3. ^ "The Seven Wonders: The Hanging Gardens of Babylon". web.archive.org. 7 tîrmeh 2011. Ji orîjînalê hat arşîvkirin. Roja arşîvkirinê: 7 tîrmeh 2011. Roja gihiştinê 23 nîsan 2022.{{cite web}}: CS1 maint: bot: original URL status unknown (lînk)