Kurdiya jêrîn
(Ji Kurdiya başûr hat beralîkirin)
Jump to navigation
Jump to search
Kurdiya jêrîn (Kirmaşahî) | ||
---|---|---|
Kurdî xwarig, kurdî | ||
Welatên lê tê axaftin | ![]() ![]() | |
Herêm | ![]() | |
Axiverên zimanê zikmakî | ||
Malbata zimanî | Zimanên hind û ewropî
| |
Şiklê kevn | ||
Kodên zimanî | ||
ISO 639-3 | sdh | |
Kurdiya jêrîn |
Kurdiya jêrîn yek ji zaravên zimanê kurdî ye.
Derbarê kurdiya jêrîn[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Kurdiya jêrîn yek ji tayên zimanê kurdî ye ku pitir nêzî kurdiya navîn an soranî ye. Ji ber ku kurdiya jêrîn ketiye navbera farsî, lurî, soranî û hewramî taybetmendiyên xwe hene. Herweha li gor ol û ayîn jî pitir kurdên yarsan û şî'e bi devokên jêrîn diaxvin. Îro pitir ji çar milyon kes bi kurdiya jêrîn diaxvin.
Devokên kurdiya jêrîn (Kirmaşahî)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- Feylî: Pitir li Bexda, derdora Xaneqîn û Bedre tê bi kar anîn.
- Kelhurî (Kełhuřî): Pitir li Gîlan û Şabadê li parêzgeha Kirmaşanê û Eywan li parêzgeha Îlamê tê bi kar anîn.
- Şêxbizinî: Kurdên ku çen sed sal berî niha ji derdorên Kirmaşan û Silêmanî hatine veguhastin bo anatolî û tirkî û pitir li Heymane dijîn.
Belavbûyîna kurdiya jêrîn (Kirmaşahî)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Kurdiya jêrîn bêhtir li parêzgehên Kirmaşah û Îlamê tê axaftin. Li rojhilata Kurdistanê heremên Lekistan û Bîcar li parêzgeha Sine jî jêrînaxiv in. Herweha ji Xaneqîn berev jêr de hevsînor digel parêzgehên Kirmaşan û Îlamê kurdiya jêrîn tê bikaranîn. Li Bakûrê Kurdistanê û Tirkyeyê jî li çend deveran devoka şêxbizinî tê axafitin.
Kurdiya kirmaşahî ligel zaravayên kurdî yên din[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Kirmaşahî | Soranî | Kurmancî | Zazakî | Hewramî |
---|---|---|---|---|
Min | Min | Ez, Min | Ez | Amin, Min |
Tu | To | Tu, te | Ti, To | To, Etû, Tû |
Min kem | Min dekem | Ez dikim | Ez kenu | Amin/Min mekerû |
Min çim | Min deçim | Ez diçim | Ez Şonu | Min milû |
Fera, zyad | Zor | Pir, Gelek, Zaf | Zaf | Zor/fira |
Wit | Got/Wit | Got | Vat | Wat/vat |
Îreňe, Îse | Êsta | Niha, Vêsta, Nika | Nika | îse |
Hat- | Hat- | Hat- | ame- | ame- |
Deň | Bang, Deng | Deng | Veng | Deng |
Gewra, Qeü | Gewre | Gewre, Gir, Mezin | Pîl | Gore |
Wa | Ba | Ba | Va | Va/Wa |
Waran | Baran | Baran | Varan | Baran |
Xeraw, Gen | Xirap | Xirab/genî | Xirab | Xirab |
Bide ber[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Têkildar[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- Feylî
- Kelhûrî
- Gûranî (Kelhurî)
- Şêxbizinî
- Bêranwenî
- Harsînî
- Silaxurî
- Gerrusî
- Kûranî
- Kelanî-Ebdûyî
- Sencabî
- Sincawî
- Babacanî
- Zengeneyî