Kurdiya jêrîn
(Ji Kurdiya başûr hat beralîkirin)
Jump to navigation
Jump to search
| Kurdiya jêrîn (Kirmaşahî) | ||
|---|---|---|
| Kurdî xwarig, kurdî | ||
| Welatên lê tê axaftin |  Îran Îraq
| |
| Herêm |  Kurdistan
| |
| Axiverên zimanê zikmakî | ||
| Malbata zimanî | Zimanên hind û ewropî
| |
| Şiklê kevn | ||
| Kodên zimanî | ||
| ISO 639-3 | sdh | |
Kurdiya jêrîn | ||
Kurdiya jêrîn yek ji zaravên zimanê kurdî ye.
Derbarê kurdiya jêrîn[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Kurdiya jêrîn yek ji tayên zimanê kurdî ye ku pitir nêzî kurdiya navîn an soranî ye. Ji ber ku kurdiya jêrîn ketiye navbera farsî, lurî, soranî û hewramî taybetmendiyên xwe hene. Herweha li gor ol û ayîn jî pitir kurdên yarsan û şî'e bi devokên jêrîn diaxvin. Îro pitir ji çar milyon kes bi kurdiya jêrîn diaxvin.
Devokên kurdiya jêrîn (Kirmaşahî)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- Feylî: Pitir li Bexda, derdora Xaneqîn û Bedre tê bi kar anîn.
- Kelhurî (Kełhuřî): Pitir li Gîlan û Şabadê li parêzgeha Kirmaşanê û Eywan li parêzgeha Îlamê tê bi kar anîn.
- Şêxbizinî: Kurdên ku çen sed sal berî niha ji derdorên Kirmaşan û Silêmanî hatine veguhastin bo anatolî û tirkî û pitir li Heymane dijîn.
Belavbûyîna kurdiya jêrîn (Kirmaşahî)[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Kurdiya jêrîn bêhtir li parêzgehên Kirmaşah û Îlamê tê axaftin. Li rojhilata Kurdistanê heremên Lekistan û Bîcar li parêzgeha Sine jî jêrînaxiv in. Herweha ji Xaneqîn berev jêr de hevsînor digel parêzgehên Kirmaşan û Îlamê kurdiya jêrîn tê bikaranîn. Li Bakûrê Kurdistanê û Tirkyeyê jî li çend deveran devoka şêxbizinî tê axafitin.
Kurdiya kirmaşahî ligel zaravayên kurdî yên din[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
| Kirmaşahî | Soranî | Kurmancî | Zazakî | Hewramî |
|---|---|---|---|---|
| Min | Min | Ez, Min | Ez | Amin, Min |
| Tu | To | Tu, te | Ti, To | To, Etû, Tû |
| Min kem | Min dekem | Ez dikim | Ez kenu | Amin/Min mekerû |
| Min çim | Min deçim | Ez diçim | Ez Şonu | Min milû |
| Fera, zyad | Zor | Pir, Gelek, Zaf | Zaf | Zor/fira |
| Wit | Got/Wit | Got | Vat | Wat/vat |
| Îreňe, Îse | Êsta | Niha, Vêsta, Nika | Nika | îse |
| Hat- | Hat- | Hat- | ame- | ame- |
| Deň | Bang, Deng | Deng | Veng | Deng |
| Gewra, Qeü | Gewre | Gewre, Gir, Mezin | Pîl | Gore |
| Wa | Ba | Ba | Va | Va/Wa |
| Waran | Baran | Baran | Varan | Baran |
| Xeraw, Gen | Xirap | Xirab/genî | Xirab | Xirab |
Bide ber[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
Têkildar[biguherîne | çavkaniyê biguherîne]
- Feylî
- Kelhûrî
- Gûranî (Kelhurî)
- Şêxbizinî
- Bêranwenî
- Harsînî
- Silaxurî
- Gerrusî
- Kûranî
- Kelanî-Ebdûyî
- Sencabî
- Sincawî
- Babacanî
- Zengeneyî