Têrbûna berhemên hundirî

Berhemên Brut a Hundir (Kinbûn: BBH; înglîzî Gross Domestic Product, GDP) hemû Mal, Berhem û Xizmetan bihayê giştî yê bar dike, ên di nava salekî de di nava sînorên neteweyî yên aboriya neteweyî dikin. Bi vî awayî tenê dikarî hemû mal ên dawî ango mal ên li ser asta bikaranîna-dawî, wek encama aborî tomar bikin. Di nav bikaranîna hesaba malên ne bi rasterastî de, lê hema di Wargehê de danînê dikin, wek guherandinên di Pişkên hesibandin.

Li hember Hatina Brut a Salê ya Neteweyî hesaba BBH'ê bi tenê ji bo alîkariyên alîyê Niştecîhan de pêk tîne, ku di bin navê prensîba navxweyî serî ye. Hatina Brut a Salê ya Neteweyî li aliyê din jî li ser rêgezên prensîba navxweyî dadmend e. Eger ji BBH'ê qereçî were dabirîn, wê ji Berhemên Net Neteweyî (BNN) were dayîn.

BBH'ê di pîvana encama aborî yên di warê aborî de di demeke dayîn e. Rêjeya guhertina di BBH'ê raste ku wek nîşana mezinbûna aborîyê de bikarhênerên netewîyên ji faktora herî girîng bikar tînin.

Berhemên Brut a Hundir dikare ji bo Dewletan û bi Yekîneyên Îdarî yên cografîk de were wergirtin. Bi qismî warê Berhemên Brut a Herêmî, Berhemên Brut a Bajar, Berhemên Brut a Cîhanê û yên din jî têne bikaranîn.

Berhevkirina daneyên û Hesab

Berhevkirina daneyên

Bi naskirina zêdebûna buhayê ji ber ku sala basîs, dikare BBH rast bikaranîna hesabkirinê ji formula BBH'ê binavkirî bîne:

\mathrm {BBH} _{\text{real}}={\frac {\mathrm {BBH} _{\text{binavkirî}}}{\text{Endeksa buhayê}}}

BBH-Deflator

\mathrm {BBH} _{\text{Deflator}}={\frac {\mathrm {BBH} _{\text{binavkirî}}}{\mathrm {BBH} _{\text{real}}}}

BBH û BNN

Hatina Brut a Salê ya Neteweyî li aliyê din jî li ser rêgezên prensîba navxweyî dadmend e. Eger ji BBH'ê Amortîsman were dabirîn, wê ji Berhemên Net Neteweyî (BNN) were dayîn.

+ Berhemên Brut a Hundir
− Amortîsman

= Berhemên Net Neteweyî

BBH'a bernîşane

Berhemên Brut a Cîhanê û Hêza Aborî

Berhemên Brut a Cîhanê (BBC), jî Berhemên Brut a Hundir-Cîhan binav kirîye, di sala 2007 de bû bi 54.274 Mîlyar US$. Li Welatên endustrîyel parmenda ji 70,8 % ye, ev dike 38.400 Mîlyar US$. Welatên pêşxistin ku ji 25,9 % e û ev dike 14.100 Mîlyar US$. Ji 3 % parmend li ser Başûrrojhilatê-Ewrûpa ye.

Dewletên bi bilindtirînên BBH – Yekbûyî yên Dewleta Amerîkayê, Japon, Almanya, Îngilîstan û Fransa – bi tenê bikarhênerên hesibandinên ji 50,7 % hilket. Ev gorî 27,5 Trîlyon US$. Tenê Dewletên di „Top Ten“ de parmenda BBH'a bilindtirîn ji 67,1 % ya BBH-Cîhan (36,4 Trîlyon US$).

Berhemên Brut a Herêmî 2007
Herêm	BBH li US$	ji % BBC (Berhemên Brut a Cîhanê)
Amerîkaya Bakur	15.242 Mîlyar	28,0 %
Amerîkaya Navîn û Karîbîk	1.156 Mîlyar	2,1 %
Amerîkaya Başûr	2.378 Mîlyar	4,4 %
Ewrûpa	17.589 Mîlyar	32,4 %
Rojhilata Navîn	1.407 Mîlyar	2,6 %
Afrîka	1.253 Mîlyar	2,3 %
Başûr-Rojhilatê Ewrûpa û Cîvata Welatên Serbixwe	1.782 Mîlyar	3,3 %
Asya	12.392 Mîlyar	22,8 %
Okyanûsya	1.074 Mîlyar	2,0 %
Berhemên Brut a Cîhanê (BBH)	54.273 Mîlyar	100,0 %

BBH ji her Serî û Dewlemendbûn

Berhemên Brut a Hundir ji her Serî wek. BBH ji her Gelhe dide ber hev, ji hev cuda:

{\text{BBH ji her Serî}}={\frac {\mathrm {BBH} }{\text{Hejmara Gelhe}}}

Berhemên Brut a Hundir ji her Serî 2013
Rêz	Welat	BBH ji her Serî
Welatên di warê aborî de pêşketî		41.520
Welatên di warê aborî de paşketî		7.284
-		Yekîtiya Ewropayê	31.947
1.	Qatar	103.401
2.	Lûksembûrg	77.935
3.	Singapûr	62.428
6.	DYA	52.839
8.	Şablon:SWI	45.999
11.	Awistriya Awistriya	42.553
18.	Almanya Almanya	39.468
21.	Keyaniya Yekbûyî	37.299
22.	Japonya	37.135
24.	Fransa	35.680
92.	Çîn	9.828
186.	Komara Demokratîk a Kongo	382