Xanedana Yuan

Xanedana Yuan 元朝
1280 — [1368]]
Xanedana Yuan (1294)
Agahiyên gelemperî
Rêveberî
Paytext		Dadu
Ziman
Ol
TBH		{{{tbh}}}
TBH/sal		{{{tbh kes}}}
Dirav		{{{dirav}}}
Dem		{{{dem}}}
Nîşana înternetê		{{{nîşana înternetê}}}
Kd. telefonê		{{{koda telefonê}}}
{{{agahîgelemp1 sernav}}}		{{{agahîgelemp1}}}
{{{agahîgelemp2 sernav}}}		{{{agahîgelemp2}}}
{{{agahîgelemp3 sernav}}}		{{{agahîgelemp3}}}
{{{agahîgelemp4 sernav}}}		{{{agahîgelemp4}}}
{{{agahîgelemp5 sernav}}}		{{{agahîgelemp5}}}
Gelhe
		{{{gelhe}}}
		{{{gelhe2}}}
		{{{gelhe3}}}
		{{{gelhe4}}}
		{{{gelhe5}}}
Rûerd
		{{{rûerd}}}
		{{{rûerd2}}}
		{{{rûerd3}}}
		{{{rûerd4}}}
		{{{rûerd5}}}
Dîrok û bûyer
		{{{bûyer3}}}
		{{{bûyer4}}}
		{{{bûyer5}}}
		{{{bûyer6}}}
		{{{bûyer7}}}
		{{{bûyer8}}}
		{{{bûyer9}}}
		{{{bûyer10}}}
		{{{bûyer11}}}
		{{{bûyer12}}}
Serwerî
Împerator
		{{{serokA5}}}
{{{sernav serokB}}}
		{{{serokB1}}}
		{{{serokB2}}}
		{{{serokB3}}}
		{{{serokB4}}}
		{{{serokB5}}}
{{{sernav serokC}}}
		{{{serokC1}}}
		{{{serokC2}}}
		{{{serokC3}}}
		{{{serokC4}}}
		{{{serokC5}}}
{{{sernav serokD}}}
		{{{serokD1}}}
		{{{serokD2}}}
		{{{serokD3}}}
		{{{serokD4}}}
		{{{serokD5}}}
{{{sernav serokE}}}
		{{{serokE1}}}
		{{{serokE2}}}
		{{{serokE3}}}
		{{{serokE4}}}
		{{{serokE5}}}
		{{{serokE6}}}
		{{{serokE7}}}
		{{{serokE8}}}
		{{{serokE9}}}
Karîna qanûndanînê
	{{{perleman}}}
		{{{perleman1}}}
		{{{perleman2}}}
		{{{perleman3}}}
		{{{perleman4}}}
		{{{perleman5}}}

Kubîlay Xan

Xanedana Yuan (çînî: 元朝; "Yuáncháo"; mongolî: Dai Ön Yeke Mongghul Ulus) xanedaneke ku di navbera 1280-1368 de li Çînê hukumdar bû. Xanedan ji hêla Mongolan ve hatî damezrandin.

Kubîlay Xan damezrînerê xanedanê ye ku neviyê Cengiz Xan, kurê Tuluy e. Di sala 1368an de împerator Togon Temur neçar ma ku paytext Dadu (çînî: 大都 Dàdū, farsî: خان باليق Khān Bālīq, tirkî: Hanbalık) berde û bireve bakur. Ji vî şunda xanedan bi navê Xanedana Yuan ya Bakur hatîye nav kirin. "Tadu" navenda bîngehîn a Xanedana Yuan e ku ji hêla Kubîlay Xan ve hatîye saz kirin û niha paytexta nujen ya Çîn ê, Beijing e.

Xanedan bi rastî beşek ji împeratoriya Mongolan e ku ji Ewropaya Rojhilat û Rûsya heya Rojhilata Navîn, Çîn û Koreya dirêj dibe. Lêbelê, Mongolên vê xanedanê tenê bi împaratoriya Çîn re mijûl bûn û tercîh kirin ku li şûna sernavê "Kaxanê Mongol", sernavê "împeratorê Çîn" bi kar bînin.

Qedexe û zordarîyên bêbandor ku ji hêla rêveberiya Mongol ve dahate kirin bu sedema serhildanên Çînan ango gelê Han. Di sala 1333an de serhildan li seranserê welat belav bu. Di sala 1340na de lî başûrê Çîn Serhildana Turbana Sor derket û li dewerên din yê welat belav bu. Yek ji serverên vê serhildanê Zhu Yuanzhang di sala 1368an de bajarê Dadu bi dest xist. Xanedana Yuan têk çu, xanedana Ming hate damezrandin.

Artêşa Yuan

Artêşa xanedana Yuan piranî ji eşîrên Mongolan pêk dahat. Di nav artêşê de her wiha çekên barûdê jî hebûn. Di dema Kubîlay Xan de gelê Ûygûr di artêşêda gihîştine astên girîng, lê gelên Han ji vî mafî bêpar bun. Çînên Han dikarîbun di artêşêda kêm cîhan bigirên. Ew ji dest xistina rayên bilind hatibun asteng kirin. Di dema Yuan de çînên Han ji ber komkujîyan koçî cîhê din kirin.

Binêre

Lîsteya Monarşiyên Çînê

Çavkanî

Ev gotar ji agahiyên naveroka gotara wekhev a li ser Wîkîpediyaya tirkî pêk tê.

Ev gotar ji agahiyên naveroka gotara wekhev a li ser Wîkîpediyaya îngilîzî pêk tê.

Dîroka Çîn
KEVNAR
Neolîtîk d. 8500 – d. 2070 B.Z.
Xia d. 2070 – d. 1600 B.Z.
Shang d. 1600 – d. 1046 B.Z.
Zhou d. 1046 – 256 B.Z.
Zhou (Rojava)
Zhou (Rojhilat)
Serdema Bihar û Payiz
Serdema Dewletên Şer Dikin
ÎMPERATORÎ
Qin 221–207 B.Z.
Han 202 B.Z. – 220 P.Z.
Han (Rojava)
Xin
Han (Rojhilat)
Sê Împeratorî 220–280
Wei, Shu and Wu
Jin 265–420
Jin (Rojava)
Jin (Rojhilat)	Şanzdeh Keyanî
Xanedanên Bakur û Başûr 420–589
Sui 581–618
Tang 618–907
(Wu Zhou 690–705)
Pênc Xanedan û Deh Keyanî 907–979	Liao 916–1125
Song 960–1279
Song (Bakur)		Xia (Rojava)
Song (Başur)	Jin		Liao (Rojava)
Yuan 1271–1368
Ming 1368–1644
Qing 1644–1912
MODERN
Komara Çîn 1912–1949
Mançukuo 1932–1945
Komara Gel a Çînê 1949–
Komara Çînê (Taywan) 1949–