Namîbya

Namibia  Namîbya Republic of Namibia
Ala Mertal
Dirûşm: Unity, Liberty, Justice
Sirûd: Namibia, Land of the Brave
Namîbya li ser nexşeyê
Paytext		Windhoek  23°Bş, 17°Rh
Zimanên fermî		zimanê inglîzî
Zimanên tên bikaranîn		zimanê inglîzî (zimanê bav û kalan, 14.000) zimanê inglîzî (zimanê duyem, 300.000) Lozi Kwanyama Zemba
Rêber
•	Serokdewlet	Nangolo Mbumba (2024–)
•	Serokwezîr	Saara Kuugongelwa-Amadhila
Avakirin
•	Dema avakirinê	1990
•	Rûerd	825.615 ±1 kîlometre çargoşe
Gelhe
•	Giştî	2.533.794 (2017)
Demjimêr		UTC+2 Africa/Windhoek
Hatûçûna ajotinê		Çep
Koda telefonê		+264
Malper https://gov.na/

Namîbya an jî Komara Namîbyayê (bi îngilîzî: Republic of Namibia) dewletek li başûrê Afrîkayê ye. Namîbya, li rojavayê xwe okyanûsa Atlantîk, li bakur Angola, li başûr Afrîkaya Başûr, li rojhilat Botswana û li Bakur-rojhilatê xwe jî Zîmbabwe û Zambiya heye.

Paytext û bajarê herî mezin ê Namîbyayê Windhoek e. Welat bi biryara 652 ji sala 1990an û vir ve endamê Neteweyên Yekbûyî (NY), Civata Pêşkeftina Afrîkaya Başûr (SADC), Yekîtiya Gumrukê ya Afrîkaya Başûr (SACU), Yekîtiya Afrîkayê (AU) û Yekîtiya Neteweyên Yekbûyî ye.

Erdnîgariya hişk cara ewil ji hêla gelên San û Damara ve hat niştecîh kirin. Ji dora sedsala 14an, gelê Bantu koçî welêt kir. Navçeya Namîbya ya îroyîn di sala 1884an de di bin parastina Împeratoriya Almanî û heya dawiya Şerê Cîhanê yê Yekem bû koloniyek alman a bi navê Deutsch-Südwestafrika ma. Ji salên 1904an heya 1908an, hêza kolonyalîst a alman serhildana Herero û Nama bi tundî tepisand û di vê pêvajoyê de komkujiyek pêk anî. Di sala 1920an de, Cemiyeta Miletan Namîbyayê xiste bin emrê Afrîqaya Başûr - ku de facto wergeriya koloniyeke Afrîkaya Başûr: Bi vî rengî Afrîkaya Başûr qanûnên xwe, di nav de qanûnên Apartheidê, xist nav Namîbyayê.

Di çarçoveya têkoşîna rizgariya Namîbyayê ya di 21ê adarê 1990an de, Namîbya serxwebûna xwe ji Afrîkaya Başûr îlan kir - lê Walvis Bay û Giravên Penguin heta sala 1994an di bin kontrola Afrîkaya Başûr de man. Ji wê demê ve 21ê adarê cejna neteweyî ya welêt e.

Ji ber qada mezin a Namîb, Namîbya tenê kêm niştecîh e. Li welêt bi qasî 2,3 mîlyon şênî hene. li gorî îstatîstîkên sala 2009an ji sedî 28,7 nifûsê di binê xeta hejariyê ya Namîbyayê de dijîn.[4]

Namîbya xwedî demokrasiyeke parlemanî ya bi îstîqrar e. Aboriya welêt ji çandinî, turîzm û madenê (uranyumê, zêr, zîv û metalên bingehîn) pêk tê.

Herêmên Namîbyayê

Ji sala 1992an de ye, Namîbya bûye 13 herêm:

Caprivi Erongo Hardap Karas Kavango Khomas Kunene Ohangwena Omaheke Omusati Oshana Oshikoto Otjozondjupa

Nifûs

Nifûs li gorî salan

Sal Nifûs ±% 1960 602.545 —     1961 617.282 +2,4% 1962 632.658 +2,5% 1963 648.668 +2,5% 1964 665.297 +2,6% 1965 682.553 +2,6% 1966 700.316 +2,6% 1967 718.622 +2,6% 1968 737.802 +2,7% 1969 758.305 +2,8% 1970 780.386 +2,9% 1971 804.309 +3,1% 1972 829.806 +3,2% 1973 855.965 +3,2% 1974 881.530 +3,0% 1975 905.647 +2,7% 1976 928.228 +2,5% 1977 949.734 +2,3% 1978 970.569 +2,2% 1979 991.365 +2,1% 1980 1.012.761 +2,2% 1981 1.034.446 +2,1% 1982 1.056.758 +2,2% 1983 1.081.740 +2,4% 1984 1.112.044 +2,8% 1985 1.149.389 +3,4% 1986 1.194.769 +3,9% 1987 1.247.186 +4,4%

Sal Nifûs ±% 1988 1.303.879 +4,5% 1989 1.360.921 +4,4% 1990 1.415.447 +4,0% 1991 1.466.152 +3,6% 1992 1.513.689 +3,2% 1993 1.559.480 +3,0% 1994 1.605.828 +3,0% 1995 1.654.214 +3,0% 1996 1.705.309 +3,1% 1997 1.757.969 +3,1% 1998 1.809.719 +2,9% 1999 1.857.149 +2,6% 2000 1.897.953 +2,2% 2001 1.931.282 +1,8% 2002 1.958.303 +1,4% 2003 1.981.237 +1,2% 2004 2.003.320 +1,1% 2005 2.027.026 +1,2% 2006 2.052.931 +1,3% 2007 2.080.700 +1,4% 2008 2.110.791 +1,4% 2009 2.143.498 +1,5% 2010 2.178.967 +1,7% 2011 2.217.618 +1,8% 2012 2.259.393 +1,9% 2013 2.303.315 +1,9% 2017 2.533.794 +10,0%

Çavkanî: Li ser Wîkîdaneyê bibîne

Girêdanên derve

 Li Wikimedia Commons medyayên di warê Namîbya de hene.