Balindeyên Kurdistanê

Firinde an balinde, çivîk, çûk an teyr li gelek cinsên cuda cuda tên parvekirin. Di salên 1964-65an de çûknasê (ornîtolog) alman ê bi navê H. Kumerloeve li herêmên Wan û Hekariyê (Bakurê Kurdistanê) 219 cure komar kirin. Eve çend ji firindeyên Kurdistanê ne:

Balindeyên dirûvê qazan (Anseriformes)

Famîleya werdek, qaz û qûyan (Anatidae)

• • Qû, qaza îraqî an qubeqaza lal (Cygnus olor)
  • Qaz (Alopochen)
  • Qaza sîngsor (Branta ruficollis)
  • Qaza reş
  • Qaza enîçal, sîqeşanî gewre (Anser albifrons)
  • Qaza risasî ya ravrav, xasesî şaqaz (Anser anser)
  • Sî (Anser, Branta)
  • Soravî, soravêrk, sorave, sûreqang , sûrawîlk (Tadorna ferruginea)
  • Werdeka golan, qazmeraviya belek [Şah.], helletanc (Tadorna tadorna)
  • Enîzer, feşan (Anas penelope)
  • Werdek, miravî an ordek (Anas, Aythya, Melanitta)
  • Binkûreş, qûnreş (Anas strepera)
  • Curek an jî currek, curremirawî (Anas crecca)
  • Werdeka avî, werdeka bejî, miravî, meravî [Şah.], sone , sersewz (Anas platyrhynchos)
  • Piştçavbaz, xilxil (Anas querquedula)
  • Kepîpan, lûtpan (Anas clypeata)
  • Werdeka sersor, sersûr (Aythya ferina)
  • Kofîkezik, mirawî cixedar (Aythya fuligula)
  • Werdeka kûvî (Anas platyrhynchos)
  • Sûreqan (?)
  • Xarxarîk (werdeka behdînî) (?)

• 
  Qaza sîngsor (Branta ruficollis)
• 
  Qaza enîçal, sîqeşanî gewre
• 
  Werdeka sersor (Aythya ferina)
• 
  Xilxil (Anas querquedula)
• 
  Qaza risasî ya ravrav (Anser anser)
• 
  Werdeka kûvî (Anas platyrhynchos)
• 
  Kofîkezik (Aythya fuligula)
• 
  Kepîpan (Anas clypeata)
• 
  Miravî (nêr)
• 
  Miravî (mê)
• 
  Curek (Anas crecca)
• 
  Qû
• 
  Werdeka golan
• 
  Soravî
• 
  Qaz

Balindeyên dirûvê mirîşkan (Galliformes)

Famîleya qerqewilan (Phasianidae)

• • Kewê gozel (Alectoris chukar kurdistanica)
  • Kewê eqraz (Alectoris graeca kurdistanica)
  • Kewsorik, kewê Şingarê (Alectoris graeca weral)
  • Sûsik, vitik an sûske (Ammoperdix griseogularis)
  • Por (Francolinus franculinus)
  • Çîr an kewê çîr (Perdix perdix canescens)
  • Zirsûsik (zirrsûsik), sûsk, qitbarûd, kerank (kerrank), kerro an hewêrde , kerrewale (Coturnix coturnix)
  • Semanek, qerqewil, qerqawul, çor cinsê (Phasianus)
  • Tîtav (Phasianus colchicus)
  • Sûs, barît, ebdal, karwankuj, qolsîmanok (?)

• 
  Vitik an sûsik (Ammoperdix griseogularis)
• 
  Çîr an kewê çîr (Perdix perdix)
• 
  Zirsûsik an jî kerro (Coturnix coturnix)
• 
  Kewê gozel (Alectoris chukar)
• 
  Por (Francolinus franculinus)
• 
  Kewê eqraz (Alectoris graeca kurdistanica)
• 
  Tîtav (Phasianus colchicus)

Famîleya mirîşkên beyaban (Tetraonidae)

• • Mirîşka beyaban an mirîşka bejî (Tetrao mlokosiewiczi)
  • Kewderî (Tetraogallus caspius)

• 
  Mirîşka beyaban an mirîşka bejî (Tetrao mlokosiewiczi)
• 
  Kewderî (Tetraogallus caspius)

Balindeyên sonebinavikan (Podicipediformes)

• • Sonebinavika bi kofîk a mezin (Podiceps cristatus)
  • Sonebinavika biçûk (Tachybaptus ruficollis)

• 
  Sonebinavika bi kofîk a mezin (Podiceps cristatus)
• 
  Sonebinavika biçûk (Tachybaptus ruficollis)

Balindeyên bahozê (Procellariiformes)

Famîleya keraviyan (Pelecanidae)

• • Keravî, keraviya spî, pelîkan, pelîkana spî an kellkespî an seqaqoş (Pelecanus onocrotalus)

• 
  Keraviya spî (Pelecanus onocrotalus)

Balindeyên (Suliformes)

Famîleya qirmiraviyan (Phalacrocoracidae)

• • Qirmiraviya reş, qirmeraviya reş [Şah.], kersele [Farq.], qîtik [Farq.], qellmirawî gewre (Phalacrocorax carbo)

• 
  Qirmiraviya reş

Balindeyên baleban, legleg û keçelan (Ciconiiformes)

Famîleya şaqaviyan (Ardeidae)

• • Baleban, balebanê girse (Botaurus stellaris)
  • Zirbaleban (Ixobrychus minutus)
  • Garanîk (garranîk), şawerîxne (Bublucus ibis)
  • Şaho an şîh (Egretta garzetta)
  • Şaqaviyê spî yê mezin, şawespîlke (Egretta alba)
  • Şîrînşaho, masîgir, xemexwere ji cinsê (Ardea)
  • Şaqaviyê gewr, şaq, bizinler, şîneşaho (Ardea cinerea)
  • Şaqaviyê gerdenmar, şawemildirêj (Ardea purpurea)
  • Şaqaviyê zêrîn , şîrînşahoyê golan (?) (Ardeola ralloides)

• 
  Baleban, balebanê girse (Botaurus stellaris)
• 
  Şaho
• 
  Zirbaleban
• 
  Garanîk (Bublucus ibis)
• 
  Şawespîlke (Egretta alba)
• 
  Şaqaviyê gewr (Ardea cinerea)
• 
  Şawemildirêj (Ardea purpurea)
• 
  Şaqaviyê zêrîn , şîrînşahoyê golan (?) (Ardeola ralloides)

Famîleya leglegan (Ciconiidae)

• • Legleg, leglege [Şah.], hacîlegleg, hacîleqleq (Ciconia ciconia)
  • Leglega reş, lega reş, hacîleqleqî reş , hililer (?) (Ciconia nigra)
  • Leglega nikulzer (Mysteria ibis)

• 
  Leglega reş (Ciconia nigra)
• 
  Leglega bi nikulê zer (Mysteria ibis)
• 
  Legleg (Ciconia ciconia)

Famîleya keçelan (Threskiornithidae)

• • Keçel, keçelhenek an kêlhenek (Geronticus eremita)
  • Devkevçî (Platalea leucorodia)
  • Kêlhenekê çirisî (Plegadis falcinellus)

• 
  Kêlhenek (Geronticus eremita)
• 
  Devkevçî (Platalea leucorodia)
• 
  Kêlhenekê çirisî (Plegadis falcinellus)

Balindeyên dirûvê sorewîlkan (Phoenicopteriformes)

Famîleya sorewîlkan (Phoenicopteridae)

• • Flemîngoyê mezintir an sorewîlk (Phoenicopterus roseaus)

• Vîdiyoyek e ser sorewîlkan
• 
  Sorewîlk (Phoenicopterus roseaus)

Balindeyên dirende yên rojê (Falconiformes)

Famîleya baziyan (Accipitridae)

• • Baz (Accipiter)
  • Şabaz, terlan (terrlan) (Accipiter gentilis)
  • Başokê mezin, waşeyê gewr (Accipiter brevipes)
  • Eylo, helo, daraş, wirxal an qertel (Aquila chrysaetos)
  • Şahîn (Buteo buteo) ji cinsên (Buteo), (Pernis)
  • Bazê lingdirêj (Buteo rufinus)
  • Hulîmarxwer an qertelê marxwer (Circaetus gallicus)
  • Başok (Accipiter nisus)
  • Hûrhûrik (Circus aeruginosus)
  • Hulîçal (Circus macrourus)
  • Hulîçalê mirîşkan, hulîçalê bakur (?) (Circus cyaneus)
  • Başokê marxwer, kulemar (Elanus caeruleus)
  • Şelaqe (Milvus regalis)
  • Sîqalkê reş an sisyarek (Aegypius monachus) ji cinsê (Aegypius)
  • Sîsark, simsiyark, kurta Misrê, kurta kelaxa, sîqalkê gurî(?), sîsolek, sîsolekê gurî an delaş(?) (Neophron pernopterus)
  • Sîmerx an sîqalok (Gyps fulvus)
  • Sîqalokê birî (Gypaetus barbatus)

• 
  Hulîçal (Circus macrourus)
• 
  Kulemar (Elanus caeruleus)
• 
  Hulîmarxwer (Circaetus gallicus)
• 
  Hulîçalê mirîşkan (Circus cyaneus)
• 
  Hûrhûrikekî nêr (Circus aeruginosus)
• 
  Bazê lingdirêj (Buteo rufinus)
• 
  (Milvus milvus)
• 
  Şabaz an terlan (Accipiter gentilis)
• 
  Sîsark
• 
  Sîqalok
• 
  Sîmerxê birî (Gypaetus barbatus)
• 
  Sîqalkê reş (Aegypius monachus)
• 
  Başokê mezin an waşeyê gewr
• 
  Şahîn (Buteo buteo)
• 
  Eylo (Aquila chrysaetos)

Famîleya eyloyên masîgir (Pandionidae)

• • Eyloyê masîgir an wirxalê derya (Pandion haliaetus)

• 
  Eyloyê masîgir (Pandion haliaetus)

Famîleya şimqaran (Falconidae)

• • Şimqar (Falco)
  • Laçin an miqesok (Falco biarmicus)
  • Balaban (Falco cherrug)
  • Mişkgirk (Falco columbarius)
  • Teşîlok, teşîrreşk an teztezok (Falco tinnunculus)
  • Teşîreşkê biçûk an bangovik (Falco naumanni)
  • Şahînok, Şahînê biçûk (Falco subbuteo)(?)

• 
  Teşîrêşkê biçûk an bangovik (Falco naumanni)
• 
  Şahînok, Şahînê biçûk (Falco subbuteo)
• 
  Teşîlok (Falco tinnunculus)
• 
  Mişkgirk (Falco columbarius)
• 
  Balaban (Falco cherrug)
• 
  Laçin an miqesok (Falco biarmicus)

Balindeyên quling û betan (Gruiformes)

Famîleya mirîşkên avî (Rallidae)

• • Mirîşka avî, mirîşka zelkav (mirîşka zelkavê) [Îz.], mirîşkawîle (Rallus aquaticus)
  • Mirîşka dexlan, mirîşkawîley xeneyî (Crex crex)
  • Mirîşka avî ya enîsor, reşbeşeya dendûksor (Gallinula chloropus)
  • Reşbeşe, henefî [Farq.], qerebeşk û betûbeşk (Bisimlê) (Fulica atra)

• 
  Mirîşka avî
• 
  Reşbeşe (Fulica atra)
• 
  Mirîşka avî ya enîsor (Gallinula chloropus)
• 
  Mirîşka dexlan (Crex crex)

Famîleya qulingan (Gruidae)

• • Quling, qazîquling [Şah.], sîquling [Farq.], şînequrîng (Grus grus)
  • Qulinga stureş a biçûk [Şah.], qulingê rehwan [Farq.], qirrqirr (Anthropoides virgo)

• 
  Qulingê rehwan (Anthropoides virgo)
• 
  Quling
• 
  Quling

Famîleya çirgan (Otididae)

• • Bet, çirg, mirdan, zûrik, mêşesî an çêrg (Otis tarda)
  • Berçirik an Mêşesî (Tetrax tetrax)
  • Gevir an hûbara (Chlamydotis undutula)

• 
  Gevir (Chlamydotis undutula)
• 
  Çêlîka betê
• 
  Berçirikekî mê (Tetrax tetrax)
• 
  Berçirikekî nêr (Tetrax tetrax)

Balindeyên peravê (Charadriiformes)

Famîleya lepkexuran Haematopodidae

• • Lepkexwer [Îz.] (Haematopus ostragalus)

• 
  Lepkexwer (Haematopus ostragalus)

Famîleya çekmesoran (Recurvirostridae)

• • Çekmesor; çekmesûre (Himantopus himantopus)

• 
  Çekmesor (Himantopus himantopus)

Famîleya birakedîkan (Burhinidae)

• • Birakedîk, şalûl (Burhinus oedicnemus)

• 
  Birakedîk (Burhinus oedicnemus)

Famîleya lixavgoran (Glareolidae)

• • Lixavgora binçengsor, lixawegurge (Glareola pratincola)

• 
  Lixavgora binçengsor (Glareola pratincola)

Famîleya tirlîkan (Charadriidae)

• • Tirlîk, tîtirewask, zîqawle , rewrewe (Charadrius)
  • Xilxîlok, Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk (Charadrius dubius)
  • Tirlîk, rewrewey gerdin bexalî gewre (Charadrius hiaticula)
  • Kedîkê bersingreş, zîqawley sîngreş (Hoplopterus spinosus)
  • Tirlîkê boz (Pluvialis squatarola)
  • Nikulsora beravî, kedîk, teyrikê miriyan, teyrikê ereban, deydûmek , zîqawle (Vanellus indicus)
  • Kedîkê kurîspî, zîqawley kilkspî (Vanellus leucurus)
  • Xiloçîzik ,Kedîkê bi kofîk, zîqawle şamî (Vanellus vanellus)

• 
  Kedîkê bersingreş, zîqawley sîngreş (Hoplopterus spinosus)
• 
  Kedîkê kurîspî, zîqawley kilkspî (Vanellus leucurus)
• 
  Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk (Charadrius dubius)
• 
  Tirlîkê biçûk, rewreweyê gerdin bixalî biçûk (Charadrius dubius)
• 
  Xiloçîzik(Vanellus vanellus)
• 
  Nikulsora beravî (Vanellus indicus)

Famîleya çikçikeyan (Scolopacidae)

• • Çikçikeyê nikilkurt ê biçûk, qurawîlkey biçûk (Lymnocryptes minimus)
  • Herîsorik, Çikçikeyê nikildirêj ê navincî, qarîkik, qurawîlkey nawîne (Gallinago gallinago)
  • Çixik,Mirîşka tiraşan, qaritika avî, beta avî, mirbaxî, mirebaxe, bêkas, an mirelare (Scolopax rusticola)
  • Tûtika avê an çikçikeya dûvikreş (Limosa limosa)
  • Çikçikeyê kesk; Şêlaqeyê çillpawa (Tringa ochropus)
  • Şêlaqeyê kesk (Tringa nebularia)
  • Çikçike; şêlaqe 'eslle (Actitis hypoleucos)

• 
  Şêlaqeyê kesk (Tringa nebularia)
• 
  Çikçikeyê kesk; Şêlaqey çillpawa (Tringa ochropus)
• 
  Çikçikeyê nikilkurt ê biçûk (Lymnocryptes minimus)
• 
  Şêlaqe (Actitis hypoleucos)
• 
  Herîsorik (Gallinago gallinago)
• 
  Çixik (Scolopax rusticola)
• 
  Tûtika avê (Limosa limosa)

Famîleya şehingan (Laridae)

• • Qaqlîbaz, kakilê bazan(?) an tîtilkinaçe ji cinsê (Larus)
  • Şehing, masîgire (Larus canus)
  • Şehingê zîvîn, masîgirey zîwîn (Larus argentatus)
  • Şehingê ermenî, masîgirey ermenî (Larus armenicus)

• 
  Şehingê zîvîn (Larus argentatus)
• 
  Şehing (Larus canus)
• 
  Şehingê ermenî (Larus armenicus)

Famîleya meqesokên deryayî (Sternidae)

• • Meqesoka deryayî ya nikilşehing, masîxorkey dendûkestûr (Gelochelidon nilotica)
  • Meqesoka deryayî, meqesoka deryayî ya asayî [Şah.], masîxorke (Sterna hirundo)
  • Meqesoka deryayî ya alekspî, meqesoka alekspî [Şah.], masîxorkey bor (Sterna repressa)
  • Meqesoka deryayî ya biçûk, mesesoka biçûk [Şah.], masîxorkey qeşanî dindûkzerd (Sterna albifrons)
  • Meqesoka deryayî ya reş, masîxorkey reşî ballspî (Chlidonias leucopterus)
  • Kerewal [Îz.] (?) (Sterna)

• 
  Meqesoka deryayî ya reş, masîxorkey reşî ballspî (Chlidonias leucopterus)
• 
  Meqesoka deryayî ya biçûk, mesesoka biçûk [Şah.], masîxorkey qeşanî dindûkzerd (Sterna albifrons)
• 
  Meqesoka deryayî ya alekspî, meqesoka alekspî [Şah.], masîxorkey bor (Sterna repressa)
• 
  Meqesoka deryayî ya nikilşehing, masîxorkey dendûkestûr (Gelochelidon nilotica)
• 
  Meqesoka deryayî

Famîleya ravgiran (Stercorariidae)

• • Ravgir (Stercorarius skua)

• 
  Ravgir

Balindeyên qitikan an mirîşkên çolê (Pteroclidiformes)

Famîleya qitikan (Pteroclidae)

• Kurkurrê berzigspî (Pterocles alchata)
• Kurkurrê zikreş (Pterocles orientalis)

• 
  kurkurrê berzigspî (Pterocles alchata)

Balindeyên kevokan (Columbiformes)

Famîleya kevokan (Columbidae)

• • Kevoşînk, kotireşînk, kewê hêşîn, kevoka zinaran [Farq.], kotireşîne , kotirekewî , kotireşînke (Columba livia)
  • Gapile, rimêle, remêle [Şah.], rimêl [Farq.], gopile, qurqurik (qurrqurrik), kotiregaye , gapil , gakotir (Columba palumbus)
  • Tivîrk, tivîlk, tivîrank, kewkûrk, yakerîm (Streptopelia decaocto)
  • Kotirî, qumrî, goyîn [Farq.], kotirebarîke (Streptopelia turtur)
  • Qumriya navmalan, qumrî (Streptopelia senegalensis)
  • Fatfatok, fatik, fatimok, tivîrk (Streptopelia) (?)
  • Çetrî, çetrîtawus (?)

• 
  Tivîlk (Streptopelia decaocto)
• 
  Kevoşînk(Columba livia)
• 
  Qumriya navmalan (Streptopelia senegalensis)
• 
  Gapile an kevoka kûvî (Columba palumbus)
• 
  Kotirî(Streptopelia turtur)

Balindeyên tûtiyan (Psittaciformes)

Famîleya tûtiyan (Psittacidae)

• • Tîtiya kesk (Psittacula krameri)

• 
  Tîtiya kesk (Psittacula krameri)

Balindeyên pepûkan (Cuculiformes)

Famîleya pepûkan (Cuculidae)

• • Pepûk, bîjiyê qele, kûkû, qûqû, weqweq, kotirepepû an çor (Cuculus canorus)
  • Pepûkê pinîpinî, kotirepepûy xalxal, weqweqê deqdeqî (Clamator glandarius)

• 
  Pepûk (Cuculus canorus)
• 
  Pepûk (Cuculus canorus)
• 
  Pepûkê pinîpinî (Clamator glandarius)

Balindeyên dirende yên şevê (Strigiformes)

Famîleya kundê nimûneyî û bûman (Strigidae)

• • Bûmekorik, bumekorik, [Şah.], kundok, kundê çiçk, bimkerk, kerebûm, kerebum [Şah.], kundeşexse , kundeserpan (Athene noctua)
  • Kundê şaxdar, kundepişîle (Asio otus)
  • Kundê goran (kundê gorran), kundequte (Asio flammeus)
  • Şakund, kundê kor, kundê bor, kundegaye , şabû (Bubo bubo)
  • Tok, taqtaqî bor (Otus brucei)
  • Bûm, taqtaqî an jî pûm (otus scops)
  • Kundê şevê, an kundê qehweyî (Strix aluco)
  • Kundê şevê Kurdistanê (Strix aluco sanctinicolai)

• 
  Kundê goran (Asio flammeus)
• 
  Kundê şevê, an kundê qehweyî (Strix aluco)
• 
  Nîgara Tokê (Otus brucei)
• 
  Bûm an jî pûm (Otus scops)
• 
  Bûmekorik an Kundok (Athene noctua)
• 
  Şakund
• 
  Kundê şaxdar an kundepişîle

Famîleya kundên kadînan (Tytonidae)

• • • Kundê spî, kundespî (Tyto alba)

• 
  Kundê spî (Tyto alba)

Balindeyên şivanxapînokan (Caprimulgiformes)

Famîleya şivanxapînokan (Caprimulgidae)

• • Şivanxapînok [Farq.], şivangirok [Şah.], şivanlêvink [Şah.], şivanheyrînk [Şah.], şivanmijûlk [Şah.], şivanşitexelîng, bizinmij, çûka şivanan, şevhelû, xapxapok, şiwan xelletêne (Caprimulgus europeus)

• 
  Şivanxapînok

Balindeyên ebabîlan (Apodiformes)

Famîleya vîzvîzik an ebabîlan (Apodidae)

• • Çevrîk, çivrînk, ebabîlk, çewrûke,Vîzvîzik, vîzvîjik, çûçika tûtelanî an pîlstenga sîngspî , teyrenebabîl , çewroke (Apus apus)
  • Çevrîka çiyayî, çevrîka navçiya, çewrokey alpî (Apus melba)
  • Çevrîka biçûk, çevrîka binpiştspî [Şah.], çewrokey biçûk (Apus affinis)

• 
  Vîzvîzik (Apus apus)
• 
  Çevrîka çiyayî(Apus melba)
• 
  Çevrîka biçûk (Apus affinis)
• 
  Çevrîka biçûk (Apus affinis)

Balindeyên masîgir, şalûl, qelaşînk û diksilêmanan (Coraciiformes)

Famîleya şahmasîgran Alcedinidae

• • Şahmasîgirê koçoç yê kesk, masîgir, şahmasîgir, qulleşîne (Alcedo atthis)

• 
  Masîgirê koçoç ê kesk (Alcedo atthis)

Famîleya masîxweran Halcyonidae

• • Masîgirê singspî, qulleşîneya sîngspî (Halcyon smyrnensis)
  • Masîgirê belek, qulleşîneya belek (Ceryle rudis)

• 
  Masîgirê singspî, masîgir, qulleşîneya sîngspî (Halcyon smyrnensis)
• 
  Masîgirê belek, qulleşîneya belek (Ceryle rudis)

Famîleya şalûlan (Meropidae)

• • Şalûl, şehlûr, kulkulî, mêşxwelînk, mêşgirk, mêşxurk, mêşxur, kendesme , hengxore (Merops apiaster)

• 
  Şalûl

Famîleya qerejokan (Coraciidae)

• • Qelaşînk, qeleşînk [Farq.], bûkcuhî, şînşînk, kerê keraco, qerejok, kerhajo, keraco, qirhajo (qirrhajo), kaselleşînke , xumeşînke (Coracias garrulus)

• 
  Qelaşînk (Coracias garrulus)

Famîleya diksilêmanan (Upupidae)

• • Silêmanê dunikul, çûka dumdum, dodo, dawudê dunikul, diksilêman, hûphûpik an teyrikê dunikul (Upopa epopa)

• 
  Silêmanê dunikul(Upopa epopa)

Balindeyên darkutikan (Piciformes)

Famîleya Darkutokan (Picidae)

• • Kutkutokê çînik, çiçikan, çikçîkan, darkutik, darkutok, darkutînek, darkunkere, kîlkîlotik an (bi soranî) dareteqêne (Dendrocopus)
  • Kutkutokê kesk an (bi soranî) sewzekewa (Picus viridis)
  • Qîqîk an qîqî (Picus canis)

• 
  Qîqîk an qîqî (Picus canis)
• 
  Qîqîk an qîqî (Picus canis)
• 
  Kutkutokê kesk(Picus viridis)

Fîkar an wîtwîtok (Passeriformes)

Famîleya serstrîkan (Fringillidae)

• • Befrîk, bifroke, gûçnarik, seyrey lêrrewarran (Fringilla coelebs)
  • Serstrîkê serreş, seyrey serreş (Fringilla montifringilla)
  • Serstrîkê enîsor, seyrey nêwçawansûr (Serinus pusillus)
  • Serstrîkê enîzer, seyrey nêwçawanzerd (Serinus serinus)
  • Serstrîkê kesk, pêping, pêpeqing, seyrey kesk (Carduelis chloris)
  • Zengilok, zengulitik, zengulîlat, zengilîle, kilîl milîl, çûka mastî, heftrengîle, heftrengîn, silivî, şivanok, zelor, zengullemîre (Carduelis carduelis)
  • Serstrîkê zer, seyrey zerd (Carduelis spinus)
  • Serstrîk, çûçika têvriyan, zîqzîqe, seyrey sîngsûr (Carduelis cannabina)
  • Serstrîkê binpiştsor, seyrey kêwî (Carduelis flavirostris)
  • Bersork (Pyrrhula pyrrhula)
  • Kezwankelotik, keskankiroj [Farq.], seyrey dendûkgewre (Coccothraustes coccothraustes)

• 
  Befrîk (Fringilla coelebs)
• 
  Serstrîkê serreş (Fringilla montifringilla)
• 
  Serstrîkê enîsor (Serinus pusillus)
• 
  Serstrîkê enîzer (Serinus serinus)
• 
  Kezwankelotik (Coccothraustes coccothraustes)
• 
  Serstrîkê binpiştsor (Carduelis flavirostris)
• 
  Bersork (Pyrrhula pyrrhula)
• 
  Zîqzîqe (Carduelis cannabina)
• 
  Zengilok (Carduelis carduelis)
• 
  Pêping (Carduelis chloris)
• 
  Serstrîkê zer (Carduelis spinus)

Famîleya çirçirokan (Emberizidae)

• • Çirçiroka zer, surrey lîmoyî (Emberiza citrinella)
  • Çirçiroka zinaran, surrey kêwî (Emberiza cia)
  • Çirçiroka serxwelîkî, surrey lacangzerd (Emberiza cineracea)
  • Çirçiroka gewrîzer, surrey serzeytûnî (Emberiza hortulana)
  • Çirçiroka levenan, surrey zelan (Emberiza schoeniclus)
  • Zerzerî, zerwêleyê cehan, tûtire'êl (tûtirre'êl), çûçezer, beyarok, zerdezêre , zerdî welî (Emberiza melanocephala)
  • Çîzçîzok, Çirçirok (çirrçirrok), Garsok, cit, surremêrge , surrsurremêrg (Miliaria calandra)
  • Çirçiroka berfê (?), çivîka berfê, çivîka befrê (Plectrophenax nivalis)

• 
  Garsok (Miliaria calandra)
• 
  Zerzerî (Emberiza melanocephala)
• 
  Çirçiroka levenan (Emberiza schoeniclus)
• 
  Çirçiroka gewrîzer (Emberiza hortulana)
• 
  Çirçiroka serxwelîkî (Emberiza cineracea)
• 
  Çirçiroka zinaran an surrey kêwî (Emberiza cia)
• 
  Çirçiroka zer (Emberiza citrinella)
• 
  Çirçiroka zer (Emberiza citrinella)
• 
  Çirçiroka berfê (?), çivîka berfê, çivîka befrê (Plectrophenax nivalis)

Famîleya zerdêleyan (Oriolidae)

• • Zerdêle an zerdek (Oriolus oriolus)

• 
  Zerdêle

Famîleya qirikan (Corvidae)

• • Şirkak, kirkak, kirkewt (kirrkewt), şilkak, bûrek, qirika belek, qijawke , qijallke , hewt zimanke (Garrulus glandarius)
  • Qirereşka biçûk, qajik, qijik, qelerreşe , qellasêlke , çîq , qellerreşke (Corvus monedula)
  • Qaqîşk, qaqwîşk, qelqîj, qelqijk, qijyank, qajû, qajuwemerre , qajî dendûksûr (Pyrrhocorax pyrrhocorax)
  • Qaqîşkê nikulzer, qajuwe dendûkzerde (Pyrrhocorax graculus)
  • Qirika reş, qirereşka ziyanan (qirrerreşka ziyanan), qelexurav, qelexirab, qela mizgînî, qiriqa zeviyan (Corvus frugilegus)
  • Qirgurik (qirrgurik), qira kelexan (qirra kelexan), qelareşk (Corvus corax)
  • Zaq, qijqelank, dûdirêjk, qelqişk, qelebask, dûvdirêj, qijok, qijak, qijqijik, qelebaçke , qeşqelle (Pica pica)
  • Qirgewrik (qirrgewrik), qirbelek (qirrbelek), qelegewr, qirik, qelebelleke , qelesabûnî (Corvus corone cornix)
  • Qarqarok, qel, teyrê kelax (Corvus corone corone)

• 
  Qirik (Corvus corone cornix)
• 
  Bûrek (Garrulus glandarius)
• 
  Qelereşk (Corvus monedula)
• 
  Qaqîşk (Pyrrhocorax pyrrhocorax)
• 
  Qirika reş (Corvus frugilegus)
• 
  Qaqîşkê nikulzer (Pyrrhocorax graculus)
• 
  Qelareşk an jî Qirgurik (Corvus corax)
• 
  Zaq an qijqelank (Pica pica)

Famîleya çûkreşan (Sturnidae)

• • Reşîşk, zerzûrî, gûbijînk, reşwêle, çûkreş, keşûşke, cîq, serû , reşêle , reşîle , reşole , gawanî (Sturnus vulgaris)
  • Teyrkulî, xezayîk, xezalok, reşîlesor, xezayî , çolekexezayî , aynemel (Sturnus roseus)

• 
  Çûkreş an cîq (Sturnus vulgaris)
• 
  Reşîlesor

Famîleya tûkan (Certhiidae)

• • Tûk (Certhia familiaris)

• 
  Tûk (Certhia familiaris)

Famîleya kevirhilperkan Tichodramadidae

• • Kevirhilperk (kevirhilperrk), teyrikê keviran, tûka dimdim(?); berdewan (Tichodroma muraria)

• 
  Kevirhilperk

Famîleya çivîkan (Passeridae)

• • Beytik, çivîka beytik, sivyank, sîvandok, tivîl, berşe, çoleke (Passer domesticus)
  • Sivyankê çolê, çolekey sîngreş (Passer hispaniolensis)
  • Sivyankê çeman, çolekey çoman (Passer moabiticus)
  • Beytika dahlan, Sivyanokê darûbaran, çolekey daran (Passer montanus)
  • Beytika boz, Sivyankê keviran, çolekey bor (Petronia brachydactyla)
  • Sêddank, çolekey kêwî (Petronia petronia)
  • Sivyankê befre, çivîka berfê, çolekey befrî (Montifringilla nivalis)
  • Çikçiko (?)
  • Çûka bedensore xevxevkesk (?)
  • Çûka gewremelisork (?)
  • Çûka pêsirqîçik (?)
  • Çûka qarîtkên çîqdirêj (?)
  • Pitpito (?)

• 
  Beytik
• 
  Beytik
• 
  Sivyankê çolê (Passer hispaniolensis)
• 
  Beytika dahlan (Passer montanus)
• 
  Sivyankê befre (Montifringilla nivalis)
• 
  Sêddank (Petronia petronia)
• 
  Sivyankê keviran (Petronia brachydactyla)

Famîleya fîsqegulan (Paridae)

• • Fîsqegul, serreşe an belebank (Parus major)

• 
  Fîsqegul

Famîleya êtîmokên kurîdirêj (Aegithalidae)

• • Êtîmokê kurîdirêj (êtîmokê kurrîdirêj), êtîmokê dûvikdirêj; gorewîçney kilikdirêj (Aegithalos caudatus)

• 
  Êtîmokê kurîdirêj (Aegithalos caudatus)

Famîleya çirvindikan (Troglodytidae)

• • Çitok, Çirvindik, bilbilê dehlan, çirzink, çirvink, mûte, hewêrde an fisqe , çolekemişke , kellefinde (Troglodytes troglodytes)

• 
  Mûte (Troglodytes troglodytes)

Famîleya berkuteyan (Sittidae)

• Berkuteyê biçûk (Sitta neumayer)
• Berkuteyê keviran (Sitta tephronota)

• 
  Berkuteyê biçûk (Sitta neumayer)
• 
  Berkuteyê keviran (Sitta tephronota)

Famîleya kîrkotan (Laniidae)

• • Kîrkok an kîrkûk cinsê (Lanius)
  • Cantek, centek, çavreşk, keregoşk (kerregoşk); perrbellekey borî biçûk (Lanius minor)
  • Gasor, sersor; perrbellekey serşe (Lanius senator)
  • Gabelek; perrbellekey qeşan (Lanius nubicus)

• 
  Gabelek (Lanius nubius)
• 
  Cantek (Lanius minor)
• 
  Sersor (Lanius senator)

Famîleya pispilkan (Remizidae)

• • Pispilk, tilîxwerk; gorewîçney piştşê (Remiz pendulinus)

• 
  Pispilk (Remiz pendulinus)

Famîleya fîsqegulên bisimbêl (Paradoxornithidae)

• • Fisqegulê bisimbêl (Panurus biarmicus)

• 
  Fisqegulê bisimbêl (Panurus biarmicus)

Famîleya torxeyan (Alaudidae)

• Tîntore, torxe an kakol (Alauda arvensis)
• Çoreyê beravê ,torxeyê şaxdar (Eremophila alpestris)
• Pezkuj, tîtî (Galerida cristata)

• 
  Torxeyê şaxdar (Eremophila alpestris)
• 
  Tîntore (Alauda arvensis)

Famîleya dûmeqeskan (Hirundinidae)

• • Çoleke, hecîreşk, qernequşk, qerneqûçik an cinsê (Hirundo)
  • Hechecikê malan an perresêlke an jî perresêlkeyê paşellspî (Delichon urbica)
  • Hacîreşka gewr a çiyayî, hechecikê zinaran; perresêlkeyê rewezan (Ptyonoprogne rupestris an Hirundo rupestris)
  • Hacîlok an jî dîlmeqesk (Hirundo rustica)
  • Hacîreşka binepiştsor; perresêlkeyê paşêlsor (Hirundo daurica)
  • Hacîreşka kendalavan, kûşk an perresêlkey xîzellan (Riparia riparia)

• 
  Hechecikê malan an perresêlke (Delichon urbica)
• 
  Hacîlok (Hirundo rustica)
• 
  Hechecikê zinaran (Ptyonoprogne rupestris an Hirundo rupestris)
• 
  Kûşk (Riparia riparia)
• 
  Hacîreşka binepiştsor(Hirundo daurica)
• 
  Hacîlok (Hirundo rustica)

Famîleya balavîkan an qûnhejhejokan (Motacillidae)

• • Çivîka hêjîran, balavîgewrika deştî; barîke (Anthus campestris)
  • Balavîgewrika dar û baran; barîkeya darê (Anthus trivalis)
  • Balavîgewrika mêrgan; barîkeya mêrgan (Anthus pratensis)
  • Balavîgewrika heftiksor; barîkeya milsor (Anthus cervinus)
  • Balavîgewrika av û deran; barîkeya awê (Anthus spinoletta)
  • Balavîk spî, zîçbalavîk, çivîka qûnhejhejok, qûnhejoka spî, tûtirwask, dûvlerzîn, dûvrepik (Motacilla alba)
  • Gaçerink, dûvzelînk, dûverzînk; bergawîlkey zerd (Motacilla flava)

• 
  Balavîgewrika heftiksor
• 
  Balavîgewrika av û deravan
• 
  Tûtirwask (Motacilla alba)

Famîleya bilbilên nas (Pycnonotidae)

• • Bilbil Pycnonotus

Famîleya Bombycillidae

• • (Bombycilla garrulus)

• 
  (Bombycilla garrulus)

Famîleya Hypocoliidae

• • Çûka mêwexwera boz (Hypocolius ampelinus)

• 
  Çûka mêwexwera boz (Hypocolius ampelinus)

Famîleya çûkên biavger (Cinclidae)

• • Çivika biavger (Cinclus cinclus)

• 
  Çivika biavger (Cinclus cinclus)
• 
  Çivika biavger (Cinclus cinclus)

Famîleya bilbilên strî (Prunellidae)

• • Bilbila çiyayê Sûmerlî Prunella ocularis
  • Bilbila darê kajo Prunella collaris

• 
  Bilbila darê kajo (?) Prunella collaris

Famîleya boqijeyan (Turdidae)

• • Boqije an bûqije (Turdus pilaris)
  • Boqijeya reş an reşwêle (Turdus merula)
  • Gewrêle (Turdus viscivorus)

• 
  Boqije (Turdus pilaris)
• 
  Boqijeya reş (Turdus merula)
• 
  Gewrêle (Turdus viscivorus)

Famîleya çivîkên şeytanok (Sylviidae)

• • Çivika şeytanoka kumreş (Sylvia atricapilla)
  • Çivîka şeytanoka qiriksipî (Sylvia curruca)
  • Çirçire (Phylloscopus collybita)

• 
  Çivika şeytanoka kumreş (Sylvia atricapilla)
• 
  Çivîka şeytanoka qiriksipî (Sylvia curruca)
• 
  Çirçire (Phylloscopus collybita)

Famîleya mêşgiran (Muscicapidae)

• • Mêşgira deqdeqî (Muscicapa striata)
  • Mêşgira lekedayî (Ficedula hypoleuca)
  • Bilbil, têteber, serxûnk an pîpok (Luscinia megarhynchos)
  • Bûknefsok (Phoenicurus phoenicurus)
  • Bûkesor (Erithacus rubecula)
  • Gulerîk (Monticola saxatilis)
  • Pit, boqsor (Cercotrichas galactotes)
  • Çilferşik (Oenanthe isabellina)
  • (Oenanthe xanthoprymna)
  • Belexişk (Oenanthe oenanthe)

• 
  Mêşgira deqdeqî (Muscicapa striata)
• 
  Mêşgira lekeyî (Ficedula hypoleuca)
• 
  Pit, boqsor (Cercotrichas galactotes)
• 
  Bilbil, têteber, serxûnk an pîpok (Luscinia megarhynchos)
• 
  Bûkesor
• 
  Gulerîk (Monticola saxatilis)
• 
  Bûknefsok (Phoenicurus phoenicurus)
• 
  (Oenanthe xanthoprymna)
• 
  Belexişk (Oenanthe oenanthe)
• 
  Çilferşik (Oenanthe isabellina)

Famîleya Çûkên dengbêjCettiidae

• • Çivîka dengbêj (?) (Scotocerca inquieta)

• 
  Çivîka dengbêj (Scotocerca inquieta)

Famîleya Regulidae

• • Çivîka kufîzerîn, çûka laçikzer (Regulus regulus)

• 
  Çivîka kufîzerîn, çûka laçikzer (Regulus regulus)

Çend balindeyên ku li navên xwe yên zanistî digerin (2008)

• Bewbew
• Bilfirre
• Bûkamişk (çivîkeke biçûk e)
• Dodik
• Cehkot
• Coxore
• Çiçigok
• Çimreşk
• Dawekoste
• Dûbira
• Gabelek (Lanius nubicus?)
• Gaçêrîn
• Kerole
• Kotan
• Mel
• Pajwane
• Pelwane
• Peytûke
• Pêqijik (balindeyeke avî ye)
• Qaqîşk
• Qero (rengê wê gewre ye)
• Qitik
• Qîjalek
• Qurxî
• Qutbarut
• Reşelank
• Semakere
• Soredalk
• Sorevêrk
• Sûrebalizêr
• Şivandilke
• Sivsilvik
• Teyrê kur
• Teyrê sebaxî (balindeyeke hêşîn e)
• Zerqendîl

Çavkanî û not

Çavkanî

• Ehmed Behrî (2001). Ferhengî balinde. Aras, Hewlêr.
• Zana Farqînî. Ferhenga kurdî-tirkî. Enstîtuya Kurdî, Stenbol. = [Farq.]
• Zana Farqînî. Türkçe-Kürtçe Sözlük. Enstîtuya Kurdî, Stenbol.
• Îzolî. Ferhenga kurdî-tirkî-kurdî. = [Îz.]
• H. Kumerloeve (1969). Zur Avifauna des Van Gölü- und Hakkâri-Gebietes (E/SE-Kleinasien), Revue de la Faculté des Sciences de l'Université d'Istanbul, Série B, Tome XXXIV, Fasc. 3-4.
• R.F. Porter, S. Christensen, P. Schiermacker-Hansen (1996). Field Guide to the birds of the Middle East. T & A D Poyser, London.
• Îsmaîl Taha Şahîn (2006). Balindeyên Kurdistanê, 1-4. Spîrêz, Duhok. = [Şah.]
• Dr. Mehmed Teqî Îbrahîmpûr (1373). Wajename-ye Kordî-Farsî. Qeqnûs, Taran.
• Taufiq Wahby & C.J. Edmonds (1966/1996). A Kurdish-English Dictionary. Oxford University Press, Oxford.

Girêdanên derve

• http://www.kurdistanica.com/?q=node/57
• http://en.wikipedia.org/wiki/Kurdish_Wheatear