Deranderî

Ji Wîkîpediya, ensîklopediya azad.
(Ji Derander hat beralîkirin)
Rotaya James Cook a vebînê ya li deryayên başûrê

Deranderî, vebînerî, şikaftmendî, keşf ji tişt, heyî yan têkiliyek rohnîkirin, derxistina hole, bi mirovan dane zanîn re tê gotin. Ji kesên deranderî pêk anîne re derander, vebîner, şikaftmend an kaşîf tê gotin.

Ji bo kîmya, fîzîk û zanistiyên din ên hejmarî, pirranî vebînerî tê bikaranîn û ji bo erdnîgarî, bastannasî ûêd jî deranderî.

Ji bo wêje, civaknasî, derûnnasî û zanistiyên din ên bi rastegîniyên razber re mijûl in carcaran vebînerî, keşf û carnan jî deranderî hatiye bikaranîn.

Zimannasên kurd, mixabin bi me nedane aşkerakirin ka kîjan ji bo kîjanê divê bê bikaranîn, nakokî hene. Di axavtinê de ji peyvê cihekê keşfkirin, vedîtin tê fêhmkirin.

Listeya vebîner/deranderên navdar[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Vebîner[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Nav Vebîner Sal Keşf kirine
Krîstofor Kolumbus 1492 Amerîka
Vasco da Gama 1497–1499 Riya deryayê ya Hindistanê
Ferdinand de Magellan 1519–1522 Dora erdê geriyayê
Gonzalo Pizarro Gonzalo-Pizarro-Expedition 1540–1542 Vedîtina başûrê parzemîna Amerîkayê
Samuel de Champlain 1603–1632 Kanada
Vitus Bering bi tevî
Georg Wilhelm Steller
Yekem vedîtina Kamçatkayê
Ya duyem (Kamçatka)
1725-1730
1733–1743
Tengava Berîngê, Sîbîrya û Giravên Aloytê
Carsten Niebuhr 1761–1767 Vedîtina nîvgirava Erebistanê
James Cook 1768–1771
1772–1775
1776–1780
Yekem gerra deryayên başûrê
Ya duyem
A sêyem bi tevî Pasîfîka bakur û tengava bakur-rojava
Alexander MacKenzie 1789
1792
Bakurê Kanada (Deryaya mezin a koleyan, Mackenzie River,
Okyanûsa Arktîk]], Fraser River

Deranderiyên zanistî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Nav Deranderî Sala deranderiyê Armanc an sedem
Thaddäus Haenke Alessandro Malaspina di Mulazzo-Deranderî 1789–1794
1793–1810
1804
Tevlîkarê keşfa
Başûrê Amerîkayê bi Perû, Ekûador, Bolîvya, Şîle Çola Atamakamê
yekem Ewropayiyê li Chimborazo
Alexander von Humboldt 1799–1804
1829
[http://de.wikipedia.org/wiki/Alexander_von_Humboldt#Amerikanische_Forschungsreise_.281799.E2.80.931804.29 Gerra zanistî ya Amerîkayê
Rûsya
Lewis û Clark Lewis-û-Clark-deranderî 1804–1806 Keşfa Ohio ya bakurê Amerîkayê
Maximilian zu Wied-Neuwied Gera nava Amerîkayê 1815–1817
1832–1834
Brezîl
DYA
John Ross 1818 Vedîtina tengava bakur-rojava û deryaya arktîk
William Edward Parry 1818
1819–1820
1821–1823
2. Serbaz, tengava bakur-rojava
1. Vedîtina arktîkê (Girava keybanû Elisabethê
2. Vedîtina arktîkê
James Clark Ross 1818
1819–1825
1829–1831
1839–1842
Tevlîkarê vedîtina tengava bakur-rojava
gelek seferên vedîtinê yên cemseran
Tevlîkarê vedîtina Cemsera Bakur
Cemsera başûr û deryayên wê
John Franklin 1818
1819–1822
1845–1847
1. Vedîtina cemseran
2. Vedîtina cemseran (devedorên bakur-rojava
3. Keşfa Franklin a herêmên cemserî
Francis Crozier 1821
1824
1839
1845–1847
Nordwest-Passage unter Parry
3. Expedition unter Parry
Antarktisexpedition unter James Clark Ross
Franklin-Expedition
Charles Darwin The Zoology of the Voyage 1831–1836 Amerîkaya Başûr
Jakob Philipp Fallmerayer 1831–1834, 1840–1842 und 1847–1848 Yewnanistan û Rojhilata Nêzîk
Ludwig Leichhardt 1. Expedition
2. Expedition
3. Expedition
1844
1845
1848
Awistralya 4800 km Jimbour (Brisbane)-Northern Territory-Port Essington (Darwin)
geplante Durchquerung Australiens von Ost nach West
weiterer Versuch, seit dem verschollen
Heinrich Barth 1845–1847
1849–1855
Nordafrika
Westafrika und Sahara
Eduard Vogel 1853–1856 Afrîka Hochland von Adamaua Entsatz für Barth
Richard Francis Burton 1853
1854
1857
Mekka
mit John Hanning Speke Sudan
Ostafrika mit den großen Seen und den Quellen des Nils
Alexandrine Tinné 1862
1869
Oberlauf des Nil - nordwestlicher Kongo
Tripolis - Murzuk
David Livingstone 1849–1873 Afrîka
Henry Morton Stanley 1870–1871 Afrîka
von Wüllerstorf-Urbair
von Hochstetter
von Frauenfeld
Novara-Expedition 1857–1859 Expeditionsleiter
Fachleitung Geologie
Fachleitung Zoologie
Charles Francis Hall 1860–1862
1864–1869
1871
kanadische Arktis
-
Nordpol-Expedition
Robert O’Hara Burke
William John Wills
Victorianische Erkundungsexpedition 1860–1861 Australien Süd-Nord-Durchquerung westl 143. Längengrad
Gerhard Rohlfs 1860–1865
1873–1874
1878
Timbuktu
Siwa
Oase Kufra Ägypten
Carl Koldewey 1868 Polarexpedition Grönland Ostküste
David E. Folsom
Charles W. Cook
William Peterson
Folsom-Expedition 1869 Yellowstone-Nationalpark Seyrangeha Neteweyî ya Yellowstone
Henry Washburn
Nathaniel P. Langford
Lt G. C. Doane
Washburn-Langford-Doane-Expedition 1870 Seyrangeha Neteweyî ya Yellowstone
Ferdinand Hayden Hayden-Expedition 1871 Seyrangeha Neteweyî ya Yellowstone
von Waldburg-Zeil
Theodor von Heuglin
1870 Spitzbergen
Begleiter
Julius von Payer
Carl Weyprecht
Österreich-Ungarische Nordpolexpedition 1872–1874 Franz-Josef-Land
Eduard Schnitzer 1871–1892 Zentralafrika
Wyville Thomson Challenger-Expedition 1872–1876 Tiefsee-Expedition
Adolphus Greely 1881–1884 Polargebiet
Karl von den Steinen 1. dt Int Polarjahr-Expedition
1. Expedition Xingú-Gebiet
2. Expedition Xingú-Gebiet
1882–1883
1884
1887–1888
1897–1898
Südgeorgien unter Dr. K. Schrader
Xingú-Gebiet Brasilien
Xingú-Gebiet Brasilien
Südseeinseln Marquesas
Gertrude Bell 1888–1920 Arabien britische Forschungsreisende, Historikerin, Schriftstellerin, Archäologin, Alpinistin, politische Beraterin und Angehörige des Secret Intelligence Service
Mary Kingsley 1894–1895 brit. Entdeckerin und Ethnologin Kongo - Kamerun
Fridtjof Nansen 1888
1893–1896
Durchquerung Inlandeis Südgrönland
Arktis Neusibirische Inseln Franz-Joseph-Land
Nikolai Michailowitsch Prschewalski 1870–1873
1876–1877
1879–1880
1883–1885
Zentralasienexpeditionen
Victor Hensen Planktonexpedition 1889 Atlantik
Franz Steindachner Pola-Expeditionen 1890–1898 Tiefsee, Mittelmeer, Rotes Meer
Erich Dagobert von Drygalski Westgrönland-Expeditionen Berliner Ges f Erdkunde[1]
Gauß-Expedition
1891–1893
1901–1903
1910

1. deutsche Südpolarexpedition
Teilnahme Graf Zeppelin Expedition Spitzbergen
Robert Peary 1891–1893
1905–1906
1908–1909
Grönland und Arktis
87°6'N
6. April 1909 angeblich Nordpol
Adrien de Gerlache Belgica-Expedition 1897–1899 Westantarktis
Frederick Cook 1891–1892
1897–1899
1907–1909


unter Robert Peary Arktisexpedition
unter Adrien de Gerlache de Gomery Belgica-Expedition
Arktisexpedition nördl. Axel-Heiberg-Insel Richtung Nordpol, Ausweichroute Devon Island über Nares Strait nach Anoatok Grönland
Carl Chun Valdivia-Expedition 1898–1899 Tiefsee, atlantischer und indischer Ozean
Carsten Borchgrevink Southern-Cross-Expedition 1898–1900 Viktorialand, Ross-Schelfeis (78°50'S)
Sven Hedin -
-
-
Chin-Schwed. Expedition
1893–1897
1899–1902
1905–1908
1927–1935
China Taklamakan Pamirgebirge
Himalaya
Persien
Fritz Mühlenweg als Teilnehmer
Max von Oppenheim 1895–1923
1899
1914–1918
Diplomat, Orientalist und Archäologe im Nahen Osten
Entdeckung Tell Halaf
Nachrichtenstelle für den Orient
Roald Amundsen Belgica-Expedition
Gjøa-Expedition
Fram-Expedition
Maud-Expedition
Norge-Expedition
1897–1899
1903–1906
1910–1913
1918–1920
1926
Westantarktis
Nordwestpassage
geographischer Südpol
Nordostpassage
Flug über den geographischen Nordpol im Luftschiff
Luigi Amadeo von Savoyen Stella Polare 1899
1906
1909
Erkundung Nordpolargebiet
Ruwenzori-Gebirge Uganda
Karakorum K2
Edward Harriman Harriman-Alaska-Expedition 1899
Robert Falcon Scott Discovery-Expedition
Terra-Nova-Expedition
1901–1903
1910–1912
Ross-Meer, Ross-Schelfeis (82°17'S) und Viktorialand
geographischer Südpol
Otto Nordenskjöld und Carl Anton Larsen Schwedische Antarktisexpedition 1901–1904
Ernest Henry Shackleton Discovery-Expedition
Nimrod-Expedition
Endurance-Expedition
Quest-Expedition
1901–1903
1907–1909
1914–1917
1921–1922
Teilnehmer unter Scott
Ross-Schelfeis, Polarplateau (88°23'S), Viktorialand
Weddell-Meer, geplante Durchquerung der Antarktis
Weddell-Meer, Elephant Island, Südgeorgien
Douglas Mawson 1911–1914 1. australische Antarktisexpedition
Wichmann Lorentz Nord-Neuguinea-Expedition 1903
Mina Benson Hubbard 1905 Durchquerung Labrador
Alfred Wegener -
-
Forschungsstation Eismitte
1906
1913
1929–1930
Grönland Nordostküste unter Ludvig Mylius-Erichsen
Durchquerung und Überwinterung unter Johan Peter Koch
3. Grönland Expedition Inlandeis
Enno Littmann Aksum Expedition[2] 1906 Äthiopien Eritrea
T. E. Lawrence genannt von Arabien 1909–1918 Palästina - Sinai-Halbinsel
Schröder-Stranz Deutsche Arktis-Expedition 1912–1913 Spitzbergen
Theodor Lerner 1896
1913
Spitzbergen
Entsatzexpedition DAE
Alfred Leber Dt-Neuguinea-Expedition 1913–1914 Medizinisch-demographische
Hermann Detzner 1914–1918 Kaiser-Wilhelms-Land Insel Neuguinea erster Europäer Durchquerung der Täler des zentralen Hochlands im Hagen-Gebirge
Ladislaus Almásy -
Expedition Salam
1922–1934
1940–1943
Sahara Nordafrika
Brandenburg (Spezialeinheit) Afrikafeldzug
Louis Audouin-Dubreuil Croisière Noire
Croisière Jaune
1924–1925
1931–1932
Afrika
Naher Osten/Libanon-China
Alfons Gabriel 1927–1928, 1933, 1937 Wüsten Afghanistans und Irans
Clärenore Stinnes mit
Carl-Axel Söderström
Weltumrundung mit PKW 1927 Balkan-Moskau-Sibirien-Wüste Gobi-Peking-Japan-Hawaii-Nordamerika-Mittelamerika-Südamerika bis Buenos Aires-Vancouver
Richard Evelyn Byrd 1926
1928–1930 1933–1935 1939–1941 1946–1947
Spitzbergen-Nordpol
Antarktis
J.R. Rymill British Graham Land 1936 Antarktis Expeditionsleiter
Papanin vmtl am 21. Mai 1937 Nordpol
Alfred Ritscher -
Dritte Deutsche Antarktisexpedition
1912–1913
1938–1939
Schiffsführer „Deutsche Arktis-Expedition“ unter Herbert Schröder-Stranz
Expeditionsleiter Neuschwabenland [3]
Kurt Herdemerten Dt-Grönland-Exp
Herdemerten-Grönland-Exp
1930–193
1938
unter Alfred Lothar Wegener
Expeditionsleiter
J. G. S. Sugden
P. G. Mott
Oxford University Greenland Expedition 1938
Willy Merkl,
Hermann Buhl,
Karl Herrligkoffer
Dt-amerik Himalaya-Expedition
Dt Nanga-Parbat-Expedition
1932
1934
Heinrich Harrer Dt Nanga Parbat Expedition
-
-
1939
1939–1951
1953–1991
Durchsteigung Rupalflanke
Tibet
Südamerika, Alaska, Afrika und Südost-Asien
Wilhelm Dege -
Unternehmen Haudegen
1930er Jahre
1944–1945
Spitzbergen Nordostland
Wetterstationen der Wehrmacht in der Arktis
Karl Helbig 1930–1932
1936–1937
1953–1954
1957–1958
Sumatra
Borneo
Mittelamerika
Mexiko
Wilfred Thesiger 1941–1943
1946–1964
Äthiopien und Sahara Long Range Desert Group
Oman, Saudi-Arabien, Jemen Leeren Viertel, Irak
Edmund Hillary
Tenzing Norgay
29. Mai 1953
  1. Hilkişîna Çiyayê Everestê
Vivian Fuchs Commonwealth Trans-Antarctic Expedition 1955−1958 mit Hillary

Expeditionsreisende[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

Name Expedition Expeditionsjahr Expeditionsland
Wally Herbert Transarktisexpedition mit Hundeschlitten 6. April 1969 Arktis
Werner Freund 1966
1967
1968
1969
1970
1971
1972
1973
1974
1975
1976
1977
Algerien
Uganda
Ceylon
Kamerun
Äthiopien
Ecuador
indones. Neuguinea
Paraguay
Brezîl
Papua Gîneya Nû
Süd-Kolombiya
Başûrê Sûdan
Rüdiger Nehberg 1972
1980
1981
1987
Blauer Nil
Yanomami Brasilien
Deutschlanddurchquerung
Atlantiküberquerung Tretboot
Reinhold Messner -
u.a. Siegi-Löw-Gedächtnisexpedition zum Nanga Parbat
1969
1970-1986
1989-1990
Anden-Expedition
14 Achttausender und Seven Summits
Antarktis-Durchquerung
Klaus Denart
Peter Lechhart
Deutsche Grönlandexpedition 1970 Nuuk - Tasiilaq Inlandeisdurchquerung [4]
Arved Fuchs seit 1977
1979
1980
1983
1984
1989
1989–1990
1993
1997–1998
2000
2002
1993 und 2003–2004
arktische Gebiete
Aufenthalt Westküste Grönland
gescheiterter Versuch Nordpol zu Fuß
Retro-Alfred-Wegener-Expedition von 1930
Umrundung Kap Hoorn mit Faltboot im südl Sommer
Internationale Expedition „Icewalk“ Nordpol
Antarktis-Durchquerung
Durchquerung Grönland mit Hundeschlitten
Expedition „Arctic Passages“ Westküste Grönland
historische Expedition Sir Ernest Henry Shackleton Antarktis mit Durchquerung Südgeorgien
Nordostpassage
Nordwestpassage
Bruno Baumann 1989
1994
1996
2004
Taklamakan zu Fuß
Alashan, Tibet, Tibesti Gebirge
Taklamakan Retro-Expedition Sven Hedin
Tibet Entdeckung des „versunkene Königreich Shangshung“ der Yarlung-Dynastie
Ines Papert 1997
1998
Aconcagua
Peruexpedition mit dem Nevado Pisco, Nevado Alpamayo, Nevado Artesonraju und Torre del Paron
Frederik zu Dänemark Sirius Hundeschlitten-Expedition 11. Februar bis 31. Mai 2000 2.795 Kilometern Durchquerung von Nord-Grönland Nordost-Grönland-Nationalpark
Liv Arnesen und Ann Bancroft 2001 Antarktis auf Ski
Gerlinde Kaltenbrunner Hochgebirgsexpeditionen seit 2003 u.a. Nanga Parbat
Cecilie Skog[5] [6] erste Frau Seven Summits, Nordpol, Südpol, Durchquerung der Antarktis [7]
Oh Eun-sun mehrere Achttausender
Evelyne Binsack Expedition Antarctica 2006/2007 28.000 km Schweiz-Südpol

Çavkanî[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]

  1. ^ Comelia Lüdecke: Vor 100 Jahren: Grönlandexpedition der Gesellschaft für Erdkunde zu Berlin (1891, 1892–1893) unter der Leitung Erich von Drygalskis.[girêdan daimî miriye] In: Polarforschung. 60 (3) 1990, S. 219-229.
  2. ^ Steffen Wenig (Hrsg.): In Kaiserlichem Auftrag - Die Deutsche Aksum-Expedition 1906 unter Enno Littmann: Band 1: Die Akteure und die wissenschaftlichen Unternehmungen der DAE in Eritrea. Linden-Soft, Aichwald 2006, ISBN 3-929290-33-2.
  3. ^ Deutsche Antarktis Expedition 1938/39. Girêdana arşîvê 2010-05-05 li ser Wayback Machine In: DMZ. Nr. 42 - Dezember 2004.
  4. ^ Expeditionsbericht Grönland Inlandeisdurchquerung 1970 (PDF), ji orîjînalê (PDF) di 2 kanûna pêşîn 2010 de hat arşîvkirin, roja gihiştinê 4 tîrmeh 2011
  5. ^ Cecilie Skog in norwegische Wikipedia
  6. ^ [1]
  7. ^ Thomas Borchert: Rekord in 70 Tagen: Norwegerin durchquert als Erste auf Skiern die Antarktis. In: Spiegel online. 22. Januar 2010.