Dêrsim (parêzgeh)

Parêzgeha Dêrsimê Tunceli
Koda parêzgehê: 62
Nexşeya navçeyan
Kargêrî
Welat	Bakurê Kurdistanê
Dûgel	Tirkiye
Serbajar	Mamekî
Demografî û erdnîgarî
Gelhe (2008)	86.449 kes
Rûerd	7.774 km2
Berbelavî	11,1 kes/km2
Binebeş
Hejmara navçeyan	8 navçe
Hejmara bajarokan	10 bajarok
Hejmara gundan	382 gund
Agahiyên din
Dem	UTC+2
Koda telefonê	(+90) 428

Parêzgeha Dêrsimê (1946: Tunceli; bi tirkî: Tunceli İli), parêzgeheke Komara Tirkiyeyê (bakurê Kurdistanê) ye. Navenda vê parêzgehê bajarê Mamekî ye.

Navçe

• Mamekî an Mamekiye (bi tirkî: Tunceli)

• Nahiye: Mamekî (navend), Çixêk, Pax, Tûlik

• Çemişgezeg an Melkişî (bi tirkî: Çemişgezek)

• Nahiye: Vaskuvan, Germîlî

• Xozat (bi tirkî: Hozat)

• Nahiye: Xozat (navend), Peyîg

• Mêzgir an Mazgêrd (bi tirkî: Mazgirt)

• Nahiye: Mêzgir (navend), Çarsenceq (navend Pêr), Moxindî

• Qisle an Nazmiye (bi tirkî: Nazımiye)

• Nahiye: Qisle (navend), Hakis, Yeresk

• Pulur (bi tirkî: Ovacık)

• Nahiye: Pulur (navend), Qereoẍlan, Zeranîg

• Pêrtag (bi tirkî: Pertek)

• Nahiye: Pêrtag (navend), Paxşang, Hirmêkêx), Avşker

• Pilemor (bi tirkî: Pülümür)

• Nahiye: Pilemor (navend), Pirdo Sur (navend: Mazra), Deşte, Usdam, Seteriye

Erdnîgarî

Nexşeya topografiya Dêrsimê.

Bajar di nav parelelên 39° 36´ û 38° 46´ bakûr û meridyenên 38° 19´ û 40° 26´ rohilat de ye. Sînorên bajêr li bakûr û rojava bi Erzîngan, li başur û rohilat jî bi Elezîz re tê girêdan. Pîvana erda bajar 7.774 km² ye. Ji vî erdî ji % 69,9 ji çiyayan pêk tê. Hejmara deşt û platoyan jî 30,1 % e. Li herêmê tene genim, titûn, fasîle/fasûlî, kixsên şekir, gûz û tirî tên çandin.

Dîrok

Asîmîlasyon û tirkkirin

Ji bo karên asîmlasyonê û tirkkirina bakurê Kurdistanê, di hezîrana 1927an de qanûna 1164 hat derxistin, ku destûr da avakirina Mufetîşên Giştî (Umumi Müffetişlik, UM). Bi vî havî Dêrsim di sala 1936an de di bin rewşa awarte de bi qanûna leşkerî dihat birêvebirin. Mufetîşên Giştî parêzgehên Sêrtê, Colemêrg, Wan, Mêrdîn, Bedlîs, Riha, Elezîz û Diyarbekirê di nav xwe de digirt. Di sala 1952an de di dema hikûmeta Partiya Demokrat de Mufetîşeyên Giştî hatin hilweşandin. Ketina parêzgehê heta sala 1965an ji biyaniyan re qedexe bû.

Mijarên têkildar

• Dêrsim (herêm)
• Serhildana Dêrsimê

Bîblîografî

• Harita Umum Müdürlügü 1:800,000 (1934).
• "Köylerimizin adlari" (1928).
• Vital Cuinet (1891/2001). "La Turquie d'Asie".
• Xefur, Ebdulla (Abdulla Ghafor) (2000/2001). Kurdistan - Dabeşî Kargêrî Terrîtorî 1927-1997.
• Xefur, Ebdulla (Abdulla Ghafor) (2001). Kurdistan - Rûpêw û jimarey danîştuwan.