Zimanên romanî
(Ji Romanî hat beralîkirin)
Zimanên romanî yan zimanên neolatînî, şitleke malbata zimanên hind û ewropî ye. Zimanên romanî ji latinî pêş ve çûyî ne. Çiqas latinî di zimanên Îtalî de ye jî, bandora wê ya mezin li ser zimanên romanî he ye.
Zimanên standard ên îroj
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Zimanên romanî yên standard ên îroj ew in:
| Spanî | Spanya, Amerîkaya Navîn û Amerîkaya Başûr (derve Brezîl, Guyana, Sûrînam, Belîze), Guîneya Ekwatorî, bi pişkî Fîlîpîn, DYA | 352.000.000 |
| Portugalî (brezîlî: português) | Portûgal, Brezîl, Angola, Mozambîk, Tîmora Rojhilat, Kap Verde, Gîne-Bissau, São Tomé û Príncipe, Makao | 216.000.000 |
| Fransî (français) | Fransa, Belçîka (Walonya), Swîsre, Antilan, Kanada , û li koloniyên Fransa û Belçîkayên berê | 77.000.000 |
| Îtalî (italiano) | Îtalya, Swîsre, San Marîno, Vatîkan | 70.000.000 |
| Rumenî (bi moldawî ve română) | Romanya, Moldova û hin dewletên dinên Ewropa | 26.000.000 |
| Sîcîlyanî (sicîliánu) | Italya (Sîcîlya, Kalabriya, Kampaniya) | 10.000.000 |
| Ketelanî (català) | Ketelonya | 8.200.000 |
| Galîsiyayî (galego) | Galîsiya | 3.000.000 |
| Oksîtanî (occitan) | başûra Fransa, Îtalya û Spanya | 2.800.000 |
| Sardî (sardo) | Sardînya (Îtalya) | 1.200.000 |
| Furlanî (furlan) | Friûl (Italya) | 350.000 |
| Ladin (ladin dolomitan) | Italya | 40.000 |
| Retoromanî | Swîsre | 27.000 |
| Aragonî (aragonés) | Aragon | 30.000 |
Milên zimanên romanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Zimanên îberoromanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Di gruba zimanên îberoromanî de zimanên spanî, portûgalî, galîsiyayî û ketelanî hene. Lê zimanê ketelanî wek navbarê zimanên îberoromanî û zimanên galloromanî de ye. Zimanên din:
Zimanên galloromanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Di zimanên galloromanî de zimanê herî mezin fransî ye. Zimanên din wiha ne:
- Zimanê "d’oïl".
- Gallo
- Pikardî li bakur-rojhelatê Fransa û Belçîkayê
- Walonî li bakur-rojhelatê Fransa û Belçîkayê
- Anglonormannî
- Jèrriais li girava Jerseyê
- Dgèrnésiais li girava Guernseyê
- Sercquiais li girava Sarkê
Zimanên retoromanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Zimanên îtaloromanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Zimanê sardî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Zimanê sardî li Sardînya tê axaftin.
Zimanên balkanromanî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Zimanên mirî
[biguhêre | çavkaniyê biguhêre]Zimanên îroj mirî ne:
| Neteweyî | |
|---|---|
| Yên din | |
| Ev gotara kurt şitlekê ye. Heke tu bixwazî berfireh bikî pê li biguhêre bike. (Çawa?) |